Παρασκευή, 29 Μαρτίου 2024

www.totsisgroup.gr Est.1954                                          Totsis Group 69 Χρόνια

ΤΕΥΧΟΣ logistis
Εισάγετε το email σας
και μείνετε ενημερωμένοι
Λεπτομέρειες ¶ρθρου
Τρίτη 18 Ιουνίου 2019
Αρθρο του Γεωργίου Στ. Αληφαντή
Η διάθεση των κερδών της ανώνυμης εταιρείας βάσει του Ν. 4548/2018


1 Κέρδη επι των οποίων υπολογίζεται το τακτικό αποθεματικό και το πρώτο μέρισμα.

1.1 Εννοια καθαρών κερδών.
Ο νέος νόμος 4548/2018 για την αναμόρφωση του δικαίου της ανώνυμης εταιρείας αναφέρει ότι τα καθαρά κέρδη της ανώνυμης εταιρείας απεικονίζονται στην κατάσταση αποτελεσμάτων και είναι τα προκύπτοντα κατ εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας. (άρθρο 160, παρ. 1, Ν. 4548/2018.)
Η ισχύουσα νομοθεσία για το προσδιορισμό των καθαρών κερδών των επιχειρήσεων γενικά είναι ο Ν. 4308/2014, περί Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων. Σύμφωνα με το παράρτημα των ορισμών των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων , καθαρό αποτέλεσμα (κέρδος ή ζημία Net income) είναι η διαφορά μεταξύ: α) του συνόλου των εσόδων και κερδών μιας περιόδου και β) των αντίστοιχων εξόδων και ζημιών. Το καθαρό αποτέλεσμα μπορεί να είναι θετικό (κέρδος περιόδου) ή αρνητικό
(ζημία περιόδου). Τα καθαρά κέρδη της εταιρείας απεικονίζονται στην δημοσιευόμενη κατάσταση αποτελεσμάτων και είναι τα προκύπτοντα μετά την αφαίρεση του φόρου εισοδήματος.
Μέχρι 31.12.2018 ως καθαρά κέρδη της ανώνυμης εταιρείας ορίζοντο από το άρθρο 45, παρ. 2, του κωδ. Ν. 2190/1920 εκείνα τα οποία προέκυπταν εάν από τα ακαθάριστα έσοδα αφαιρεθούν τα έξοδα, οι ζημιές, οι κατά νόμο αποσβέσεις και κάθε άλλο εταιρικό βάρος. Δηλαδή μέχρι 31.12.2018 οι ζημίες προηγουμένων χρήσεων μείωναν τα κέρδη της τρέχουσας χρήσεως.
Από 1.1.2019, ισχύει το άρθρο 160, παρ.1, του Ν. 45448/2018 το οποίο, για τον ορισμό της έννοιας των καθαρών κερδών, παραπέμπει στην ισχύουσα νομοθεσία, δηλαδή στο Ν. 4308/2014 η οποία παρατίθεται ανωτέρω και ορίζει το καθαρό αποτέλεσμα κέρδος ή ζημία της περιόδου (ή χρήσεως) τη διαφορά μεταξύ εσόδων – κερδών και εξόδων – ζημιών της περιόδου. Στα έξοδα και τις ζημίες περιλαμβάνεται και ο αναλογούν στα κέρδη φόρος εισοδήματος. Επομένως, καθαρό αποτέλεσμα περιόδου ( κέρδος ή ζημία) είναι το προκύπτον μετά την αφαίρεση του φόρου εισοδήματος που αναλογούν στα φορολογητέα κέρδη της επιχείρησης. Το αποτέλεσμα της περιόδου μετά τη φορολογία εμφανίζεται αρχικά στην κατάσταση αποτελεσμάτων και στη συνέχεια στην καθαρή θέση, σε ιδιαίτερο λογαριασμό, στο παθητικό του ισολογισμού καθώς, επίσης και στην κατάσταση μεταβολών καθαρής θέσης. Η τακτική γενική συνέλευση των μετόχων, η οποία θα συνέλθει μετά τη σύνταξη των χρηματοοικονομικών καταστάσεων για την έγκριση αυτών, εάν το αποτέλεσμα της περιόδου είναι θετικό (κέρδος ) θα το διανείμει σύμφωνα με το άρθρο 160, ενώ εάν είναι αρνητικό (ζημία) θα παραμένει μεταξύ των λογαριασμών της καθαρής θέσης μέχρι να αποφασίσει η γενική συνέλευση των μετόχων πως θα καλυφθεί η ζημία αυτή.
Σε περίπτωση διανομής κερδών, το καθαρό κέρδος της χρήσεως πρέπει να μειωθεί με το υπόλοιπο ζημιών εις νέον αφού αυτό επιβάλλεται από το άρθρο 159, παρ.2,. Ν. 4548/2018.. Δηλαδή οι ζημίες προηγουμένων χρήσεων λαμβάνονται υπόψη μόνο κατά τη διανομή κερδών όπως αναφέρουμε αναλυτικά στη συνέχεια (παρ. 4) .

1.2. Διάθεση κερδών.
Η διάθεση κερδών της ανώνυμης εταιρείας πραγματοποιείται σύμφωνα με το άρθρο 160 του Ν. 4548/2018 για διανομές κερδών οι οποίες αποφασίζονται από 1.1.2019 και μετά (άρθρο 187, παρ. 16, Ν. 4548/2018). Το άρθρο 160 αφορά τον τρόπο διανομής των καθαρών κερδών, με τρόπο όμοιο εκείνου των άρθρων 44 παρ. 2 (τελ.εδ.) και 45, του κωδ. Ν 2190/1920. Στην παρ. 2, άρθρου 160 αυτό το οποίο αλλάζει σε σχέση με τη διάθεση των καθαρών κερδών την οποία προέβλεπε μέχρι 31.12.2018 ο κωδ. Ν. 2190/1920 είναι ότι στην σειρά που προβλέπεται προηγείται η αφαίρεση των ποσών των πιστωτικών κονδυλίων της κατάστασης αποτελεσμάτων, που δεν αποτελούν πραγματοποιημένα κέρδη. (αιτιολογική έκθεση Ν. 4548/2018, άρθρο 160).
1.2.1 Ποσά των πιστωτικών κονδυλίων της κατάστασης αποτελεσμάτων, που δεν αποτελούν πραγματοποιημένα κέρδη.
Πρόκειται για τις υπεραξίες οι οποίες προκύπτουν από την αποτίμηση στο τέλος της χρήσεως των περιουσιακών στοιχείων (ακίνητα, βιολογικά περιουσιακά στοιχεία, χρεόγραφα κ.α ) σε εύλογες αξίες σύμφωνα με το άρθρο 24, του Ν. 4308/2014 καθώς και των απαιτήσεων και υποχρεώσεων σε ξένο νόμισμα βάσει των τιμών του ξένου νομίσματος στο τέλος της χρήσεως σύμφωνα με το άρθρο 27, του Ν. 4308/2014. Οι υπεραξίες αυτές, επειδή δεν συνιστούν πραγματοποιηθέντα κέρδη, αλλά εκτιμήσεις κατά την αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων στο τέλος της χρήσεως δεν διανέμονται και επίσης δεν φορολογούνται. Θα διανεμηθούν και θα φορολογηθούν στο μέλλον όταν το έσοδο ή το κέρδος καταστούν βέβαια και εκκαθαρισμένα (Υπ. Οικονομικών πολ. 1059/2015, άρθρο 47, παρ. Β.2 ). Η λογιστική των ποσών αυτών παρατίθεται στο κεφάλαιο 27, του βιβλίου του κ. Γ. Αληφαντή «Διανεμόμενα Κέρδη ΑΕ και ΕΠΕ» έκδοση 8η, Διπλογραφία 2019.
1.2.2. Σειρά διαθέσεως των κερδών.
Τα καθαρή κέρδη, εφόσον και στο μέτρο που μπορούν να διατεθούν σύμφωνα με τα οριζόμενα στο όρθρο 159, διατίθενται με απόφαση της γενικής συνέλευσης κατά την εξής σειρά. (άρθρο 160, Ν.4548/2018):
α) Αφαιρούνται τα ποσά των πιστωτικών κονδυλίων της κατάστασης αποτελεσμάτων, που δεν αποτελούν πραγματοποιημένα κέρδη όπως η έννοια αυτών παρατίθεται ανωτέρω.
β) Αφαιρείται η κατά τον παρόντα νόμο και το καταστατικό κράτηση για τακτικό αποθεματικό.
γ) Κρατείται το απαιτούμενο ποσό για την καταβολή του ελαχίστου μερίσματος, όπως τούτο ορίζεται στο όρθρο 161.
δ) Το υπόλοιπο των καθαρών κερδών, όπως και τα τυχόν λοιπά κέρδη, που μπορεί να προκύψουν και να διατεθούν σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 159, διατίθεται κατά τους ορισμούς του καταστατικού και τις αποφάσεις της γενικής συνέλευσης.
1.2.3. Κέρδη προηγουμένων χρήσεων.
Τα αποθεματικά προς διάθεση και το υπόλοιπο κερδών εις νέον, δεν πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό των κρατήσεων για τακτικό αποθεματικό και πρώτο μέρισμα, αφού από τα κέρδη αυτά είχε σχηματισθεί στο παρελθόν τακτικό αποθεματικό και συγχρόνως είχε διανεμηθεί από αυτά στους μετόχους το νόμιμο μέρισμα .
Στην περίπτωση όπου ο φόρος εισοδήματος (ή οι διαφορές φορολογικού ελέγχου ή οι λοιποί μη ενσωματούμενοι στο λειτουργικό κόστος φόροι ) απορροφούν το σύνολο των καθαρών κερδών της χρήσεως με αποτέλεσμα να προκύπτει αποτέλεσμα αρνητικό , δεν επιτρέπεται να σχηματίζεται τακτικό αποθεματικό ( Ε.ΣΥ.Λ αρ. γνωμ. 57/1990, Λογιστής 1992, σελ. 901)

2. Τακτικό αποθεματικό.
Το τακτικό αποθεματικό είναι μέρος των μη διανεμηθέντων καθαρών κερδών της χρήσεως, τα οποία παρακρατούνται σε ποσοστό τουλάχιστον 5% των καθαρών κερδών έως ότου το ύψος του σχηματισθέντος τακτικού αποθεματικού φθάσει το 1/3 τουλάχιστον του κεφαλαίου. Σκοπός του τακτικού αποθεματικού είναι να καλύψει ζημίες μεταγενεστέρων χρήσεων. Για το λόγο αυτό το τακτικό αποθεματικό ούτε διανέμεται ούτε κεφαλαιοποιείται.
Στο άρθρο 158, του Ν. 4548/2018 ορίζονται τα εξής : «Κάθε έτος αφαιρείται το ένα εικοστό (1/20) τουλάχιστον των καθαρών κερδών για σχηματισμό τακτικού αποθεματικού. Η αφαίρεση για σχηματισμό αποθεματικού παύει να είναι υποχρεωτική, μόλις τούτο φθάσει το ένα τρίτο (1/3) τουλάχιστον του κεφαλαίου. Το τακτικό αποθεματικό χρησιμοποιείται αποκλειστικά πριν από κάθε διανομή μερίσματος προς εξίσωση του τυχόν χρεωστικού υπολοίπου της κατάστασης αποτελεσμάτων».

3. Διανομή μερίσματος
3.1 Γενικά περί διανομής μερίσματος από τα κέρδη της ανώνυμης εταιρείας. Οπως αναφέρεται και στην προηγούμενη παρ. 2 από τα διανεμόμενα κέρδη της χρήσεως πρώτα υπολογίζεται το τακτικό αποθεματικό.
Στη συνέχεια κρατείται το απαιτούμενο ποσό για την καταβολή του πρώτου μερίσματος .
Η αιτιολογική έκθεση επί του άρθρου 161, του Ν. 4548/2018 αναφέρει ότι το ελάχιστο μέρισμα εξακολουθεί να ανέρχεται σε 35% των καθαρών κερδών. ‘Οπως αναλυτικά αναφέρεται και στη συνέχεια η καταβολή γίνεται καταρχήν σε μετρητά. Προβλέπεται όμως τόσο η κεφαλαιοποίηση των κερδών, όσο και η καταβολή του μερίσματος, αν το εγκρίνει η γενική συνέλευση με αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία, σε μετοχές και άλλους τίτλους που ανήκουν στην εταιρεία ή, με ομόφωνη απόφαση όλων των μετόχων και όχι μόνο των εκπροσωπουμένων στη γενική συνέλευση και σε άλλα περιουσιακά στοιχεία, που θα πρέπει να αποτιμηθούν (πρβλ. άρθρο 131 § 1 του τραπεζικού Ν. 4261/2014). Προβλέπεται ακόμη η μείωση του μερίσματος από τη γενική συνέλευση, όχι όμως κάτω του 10% των καθαρών κερδών, επίσης με αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία, ενώ κατάργηση τούτου επιτρέπεται μόνο με ακόμη μεγαλύτερη πλειοψηφία (80%) του εκπροσωπούμενου στη συνέλευση κεφαλαίου. Εννοείται ότι άρνηση της πλειοψηφίας αυτής να εγκρίνει μέρισμα, παρά την ύπαρξη ικανών κερδών, μπορεί κατά τις περιστάσεις να κριθεί καταχρηστική (αιτιολογική έκθεση Ν. 4548/2018, άρθρο 161).
α) Επί ποίων κερδών υπολογίζεται το μέρισμα. Το ελάχιστο μέρισμα υπολογίζεται επί των καθαρών κερδών, μετά από αφαίρεση της κράτησης για σχηματισμό τακτικού αποθεματικού και των λοιπών πιστωτικών κονδυλίων της κατάστασης αποτελεσμάτων, που δεν προέρχονται από πραγματοποιημένα κέρδη (άρθρο 161 , παρ. 1, Ν. 4548/2018).
Η έννοια των πιστωτικών κονδυλίων της κατάστασης αποτελεσμάτων παρατίθεται στην προηγούμενη παρ. 1.2.1.
β) Ελάχιστο μέρισμα. Το ελάχιστο μέρισμα ορίζεται σε ποσοστό τριάντα πέντε τοις εκατό (35%),των καθαρών κερδών μετά τις μειώσεις της προηγούμενης παραγράφου και καταβάλλεται σε μετρητά. Με απόφαση της γενικής συνέλευσης που λαμβάνεται με αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία μπορεί να μειωθεί το ως άνω ποσοστό, όχι όμως και κάτω του δέκα τοις εκατό (10%) (άρθρο 161 , παρ. 2, Ν. 4548/2018).
Παράδειγμα : Ανώνυμη εταιρεία η οποία έχει καταβεβλημένο μετοχικό κεφάλαιο ευρώ 300.000, προσδιόρισε στο τέλος της χρήσεως 1.1.- 31.12.2019 καθαρά κέρδη χρήσεως μετά τη φορολογία στο ποσό ευρώ 295.000. Ο λογαριασμός τακτικό αποθεματικό εμφανίζει στα ίδια κεφάλαια του ισολογισμού της προηγούμενης χρήσεως πιστωτικό υπόλοιπο ευρώ 10.000. Σημειώνεται ότι στην κατάσταση αποτελεσμάτων της χρήσεως 1.1.- 31.12.2019 δεν υπάρχουν πιστωτικά κονδύλια τα οποία να προέρχονται από μη πραγματοποιημένα κέρδη.
Η διάθεση των κερδών σύμφωνα με το άρθρο 161, του Ν. 4548/2018 γίνεται ως εξής:
Τακτικό αποθεματικό (295.000 Χ 5%) 14.750
Πρώτο μέρισμα (Καθαρά κέρδη μετά φορολογία - τακτικό αποθεματικό) ή
(295.000 – 14.750) Χ 35% 98.087
Υπόλοιπο κερδών εις νέον 182.163
Σύνολο 295.000
γ) Μη διανομή του ελάχιστου μερίσματος επιτρέπεται μόνο με απόφαση της γενικής συνέλευσης, που λαμβάνεται με την αυξημένη απαρτία των παρ. 3 και 4 του άρθρου 130 και πλειοψηφία ογδόντα τοις εκατό (80%) του εκπροσωπουμένου στη συνέλευση κεφαλαίου (άρθρο 161 , παρ. 2, Ν. 4548/2018)
Εννοείται ότι άρνηση της πλειοψηφίας αυτής να εγκρίνει μέρισμα, παρά την ύπαρξη ικανών κερδών, μπορεί κατά τις περιστάσεις να κριθεί καταχρηστική (Αιτιολογική έκθεση, άρθρο 161 , Ν. 4548/2018)
δ) Μη διανομή και κεφαλαιοποίηση μερίσματος. Με απόφαση της γενικής συνέλευσης που λαμβάνεται με αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία είναι δυνατόν τα κέρδη που είναι διανεμητέα ως ελάχιστο μέρισμα να κεφαλαιοποιηθούν και να διανεμηθούν σε όλους τους μετόχους υπό μορφή μετοχών, υπολογιζόμενων στην ονομαστική τους αξία (άρθρο 161 , παρ. 3, Ν. 4548/2018).
ε) Διανομή μερίσματος υπό μορφή τίτλων αντί μετρητών. Με απόφαση της γενικής συνέλευσης, που λαμβάνεται με αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία, είναι δυνατόν τα κέρδη, που είναι διανεμητέα ως ελάχιστο μέρισμα να χορηγηθούν υπό μορφή τίτλων ημεδαπών ή αλλοδαπών εταιρειών, εισηγμένων σε ρυθμιζόμενη αγορά, ή ιδίων τίτλων τους οποίους έχει στην κυριότητά της η εταιρεία, εφόσον είναι και αυτοί εισηγμένοι, με την επιφύλαξη της τήρησης της αρχής της ίσης μεταχείρισης των μετόχων και με την προϋπόθεση ότι οι ως άνω τίτλοι θα αποτελέσουν αντικείμενο αποτίμησης σύμφωνα με τα άρθρα 17 και 18 (άρθρο 161 , παρ. 4, Ν. 4548/2018).
στ) Διανομή άλλων περιουσιακών στοιχείων αντί μετρητών είναι επιτρεπτή με τις παραπάνω προϋποθέσεις μόνο μετά από ομόφωνη απόφαση όλων των μετόχων. Η παρούσα παράγραφος εφαρμόζεται στις εταιρείες που υπόκεινται σε υποχρεωτικό ή σε προαιρετικό έλεγχο από ορκωτό ελεγκτή λογιστή ή ελεγκτική εταιρεία (άρθρο 161 , παρ. 4 Ν. 4548/2018).
ζ) Διανομή των περαιτέρω κερδών. Οι ανωτέρω διατάξεις (σχετ. παρ. 3 και 4 Ν. 4548/2018) για τη διανομή περιουσιακών στοιχείων αντί μετρητών, εφαρμόζονται αναλόγως και στη διανομή των περαιτέρω κερδών. Στην περίπτωση αυτή η γενική συνέλευση αποφασίζει επί όλων των σχετικών θεμάτων με απλή απαρτία και πλειοψηφία (άρθρο 161 , παρ. 5, Ν. 4548/2018 ).
η) Διανομή κερδών και αποθεματικών με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου. Με τις διατάξεις του άρθρου 117, παρ. 2, περ. ζ του Ν. 4548/2018 παρασχέθηκε η δυνατότητα διανομής κερδών ή προαιρετικών αποθεματικών μέσα στην τρέχουσα εταιρική χρήση με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου υποκείμενη σε δημοσίευση. Δηλαδή, με την άνω διάταξη γίνεται μνεία της δυνατότητας του διοικητικού συμβουλίου αφενός μεν να διανέμει προσωρινά μερίσματα (προμέρισμα) σύμφωνα με το άρθρο 162, όσο και να προβαίνει αυτό σε διανομή κερδών και προαιρετικών αποθεματικών με τους όρους της παραγράφου 3 του άρθρου 162 (Αιτιολογική έκθεση Ν. 4548/2018, άρθρο 162) .
Το άρθρο 162, στην παρ. 3 αναφέρει ότι διανομή κερδών και προαιρετικών αποθεματικών μέσα στην τρέχουσα εταιρική χρήση είναι δυνατή και με απόφαση γενικής συνέλευσης ή του διοικητικού συμβουλίου, υποκείμενη σε δημοσιότητα.
Σύμφωνα με τη νέα διάταξη τη διανομή κερδών και προαιρετικών αποθεματικών την λαμβάνει η γενική συνέλευση (χωρίς διάκριση τακτικής ή έκτακτης ) αλλά και το διοικητικό συμβούλιο και μάλιστα χωρίς την ανάγκη να έχει εξουσιοδοτηθεί από τη γενική συνέλευση. Για τις διατάξεις οι οποίες ίσχυαν μέχρι 31.12.2018 βλέπε άρθρο Γ. Αληφαντή «Διανομή κερδών και αποθεματικών ανώνυμης εταιρείας με απόφαση διοικητικού συμβουλίου» Λογιστής 2011, σελ, 848).
θ) Διανομή κερδών κρατικών Α.Ε. Με την επιφύλαξη των διατάξεων των άρθρων 43 κατ 44α του κωδ.Ν. 2190/1920 (σήμερα ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 161, του Ν . 4548/2018 περί ανωνύμων εταιρειών), οι επιχειρήσεις και Οργανισμοί των οποίων αποκλειστικός μέτοχος ή με πλειοψηφία μετοχών άνω του εξήντα τοις εκατό (60%) είναι το Δημόσιο, ευθέως ή μέσω άλλης επιχείρησης ή οργανισμού του οποίου αποκλειστικός ή πλειοψηφούν μέτοχος είναι το Δημόσιο και λειτουργούν με τη μορφή ανώνυμης εταιρείας υποχρεούται να διαθέτουν από την εταιρική χρήση 1997 και εφεξής ολόκληρο το προβλεπόμενο από το καταστατικό τους ή από διατάξεις νόμων μέρισμα στο μέτοχο (άρθρο 29, Ν. 2579 / 1998).
ι) Διανομή κερδών από τις τράπεζες. Για τη διανομή κερδών από τις τράπεζες ισχύει το άρθρο 131 (παρ. 1) του Ν. 4261/2014 (Αιτιολογική έκθεση άρθρο 161, Ν. 4548/2018).
ια) Μετοχές που έχουν αποσβεστεί. Οι μέτοχοι, των οποίων οι μετοχές έχουν αποσβεστεί, διατηρούν τα δικαιώματά τους από τη μετοχική σχέση, με εξαίρεση το δικαίωμα επιστροφής της εισφοράς τους και το δικαίωμα συμμετοχής στη διανομή του ελάχιστου μερίσματος, σύμφωνα με το όρθρο 161, που εισπράττεται μόνο από τις μετοχές που δεν έχουν αποσβεστεί (άρθρο 32, παρ.4. Ν. 4548/2018).
ιβ) Ομολογίες με δικαίωμα συμμετοχής στα κέρδη. Η γενική συνέλευση μπορεί να αποφασίζει με απλή απαρτία και πλειοψηφία την έκδοση ομολογιακού δανείου, με το οποίο χορηγείται στους ομολογιούχους δικαίωμα προς λήψη, πέραν ή αντί του τόκου, ορισμένου ποσοστού επί των κερδών, πριν ή μετά την απόληψη του κατά το όρθρο 161 ελαχίστου μερίσματος είτε προς λήψη άλλης παροχής που εξαρτάται από τα αποτελέσματα της εταιρείας. Η διάταξη της παρ. 1, του άρθρου 24, εφαρμόζεται ανάλογα (άρθρο 72, Ν. 4548/2018).
ιγ) Ίδιες μετοχές . Στις ίδιες μετοχές που κατέχονται από την ανώνυμη εταιρεία κατά την ημερομηνία κλεισίματος του ισολογισμού δεν διανέμεται μέρισμα καθόσον το σχετικό δικαίωμα του μετόχου ηρεμεί ή αδρανεί (Ν.Σ.Κ. αρ. γνωμ, 455/2002, Δελτίο Συνδέσμου Α.Ε. και Ε.Π.Ε. 2003 σελ. 199, Ε.ΣΥ.Λ. αρ. γνωμ. 261 / 1995 Λογιστής 1996 σελ. 550). Τα μερίσματα που αντιστοιχούν στις ίδιες μετοχές προσαυξάνουν το μέρισμα των λοιπών μετοχών (άρθρο 50 παρ. 1, περ. β, του Ν. 4548/2018).
ιδ) Χρόνος καταβολής του μερίσματος. Το μέρισμα πρέπει να καταβληθεί στους μετόχους μέσα σε δύο μήνες από την απόφαση της τακτικής γενικής συνέλευσης που ενέκρινε τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις και αποφάσισε τη διανομή (άρθρο 160, παρ. 3, Ν. 4548/2018).
ιε) Μεταβίβαση δικαιώματος μερίσματος. Πριν από την έγκριση του ισολογισμού ο μέτοχος έχει δικαίωμα στα κέρδη της ανώνυμης εταιρείας υπό αίρεση (δικαίωμα προσδοκίας), το οποίο επίσης μπορεί να μεταβιβάσει με πώληση σε τρίτο, ο οποίος δεν αποχτά ενοχικό δικαίωμα, αλλά δικαίωμα μόνο επί του μερίσματος που του μεταβιβάζεται (Α.Π. 1543 / 2004, Δελτίο Συνδέσμου Α.Ε. και Ε.Π.Ε. 2005 σελ.489).
ιστ) Παραγραφή μερισμάτων. Τα μερίσματα παραγράφονται μετά από πέντε έτη από τη χρήση που εγκρίθηκαν από τη γενική συνέλευση των μετόχων, υπέρ του ελληνικού δημοσίου. Επομένως τα μερίσματα της χρήσεως 2001 που εγκρίθηκαν από την τακτική γενική συνέλευση των μετόχων της 30.6.2002 και παραμένοντα αζήτητα μέχρι 31.12.2007 πρέπει να καταβληθούν στο ελληνικό δημόσιο (άρθρο 1, Ν.Δ. 1195 /1942, Α.Π.1269 / 1976, Ν.Σ,Κ. 992 / 1974 Δ.Φ.Ν. 1975 σελ. 951, Γ. Αληφαντή, Λογιστικές Εργασίες Τέλους Χρήσεως έκδοση 14η, Διπλογραφία 2018, παρ. 1.4).
Για την απόδοση των μερισμάτων και λοιπών ποσών που παραγράφονται υπέρ του Δημοσίου εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 18 του Ν. 3943/2011.

4. Προϋποθέσεις και περιορισμός διανομής ποσών.
Με την επιφύλαξη των διατάξεων για τη μείωση του κεφαλαίου, δεν μπορεί να γίνει οποιαδήποτε διανομή στους μετόχους, εφόσον, κατά την ημερομηνία λήξης της τελευταίας χρήσης, το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων της εταιρείας (καθαρή θέση), όπως προσδιορίζονται στο νόμο, είναι ή, ύστερα από τη διανομή αυτή, θα γίνει κατώτερο από το ποσό του κεφαλαίου, προσαυξημένου με: (α) τα αποθεματικά, των οποίων η διανομή απαγορεύεται από το νόμο ή το καταστατικό, (β) τα λοιπά πιστωτικά κονδύλια της καθαρής θέσης, τα οποία δεν επιτρέπεται να διανεμηθούν, και (γ) τα ποσά των πιστωτικών κονδυλίων της κατάστασης αποτελεσμάτων, που δεν αποτελούν πραγματοποιημένα κέρδη. Το ποσό του κεφαλαίου που προβλέπεται στο προηγούμενο εδάφιο μειώνεται κατά το ποσό του κεφαλαίου που έχει καλυφθεί αλλά δεν έχει καταβληθεί, όταν το τελευταίο δεν εμφανίζεται στο ενεργητικό του ισολογισμού (άρθρο 159, παρ.1, Ν. 4548/2018, βλέπε επίσης Γ. Αληφαντή «Διανεμόμενα Κέρδη ΑΕ και ΕΠΕ» έκδοση 8η, Διπλογραφία 2019, σελ. 372).
Για τις ανάγκες της διανομής κερδών της τα ίδια κεφάλαια της τελευταίας χρήσης της ανώνυμης εταιρείας διαχωρίζονται σε δύο κατηγορίες :
Το σύνολο (α) το οποίο αποτελείται από το μετοχικό κεφάλαιο πλέον : α) τα αποθεματικά για τα οποία απαγορεύεται η διανομή τους π.χ. τακτικό αποθεματικό β) τα λοιπά πιστωτικά κονδύλια της καθαρής θέσης τα οποία δεν επιτρέπεται να διανεμηθούν ως παρ. 1.2.1 και γ) τα ποσά των πιστωτικών κονδυλίων της κατάστασης αποτελεσμάτων που δεν αποτελούν πραγματοποιημένα κέρδη.
Το ποσό του κεφαλαίου που προβλέπεται ανωτέρω μειώνεται κατά το ποσό του κεφαλαίου που έχει καλυφθεί αλλά δεν έχει καταβληθεί, όταν το τελευταίο δεν εμφανίζεται στο ενεργητικό του ισολογισμού
Το σύνολο (β) είναι το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων της τελευταίας χρήσης
Ο Ν. 4548/2018 (άρθρο 159, παρ.1) επιτρέπει τη διανομή των προαιρετικών (εκτάκτων) αποθεματικών και του υπολοίπου κερδών εις νέον όταν πριν τη διανομή ή μετά υφίσταται η εξής μαθηματική σχέση στη σύνθεση των ιδίων κεφαλαίων:
Το σύνολο (α) είναι μικρότερο ή ίσο από το σύνολο (β)
Ποιο είναι το μέγιστο ποσό διανεμόμενων κερδών το οποίο μπορεί να δοθεί στους μετόχους. Το ποσό που διανέμεται στους μετόχους δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των αποτελεσμάτων της τελευταίας χρήσης που έχει λήξει, προσαυξημένο με τα κέρδη, τα οποία προέρχονται από προηγούμενες χρήσεις και δεν έχουν διατεθεί, και τα αποθεματικά για τα οποία επιτρέπεται και αποφασίστηκε από τη γενική συνέλευση η διανομή τους, και μειωμένο (α) κατά το ποσό των πιστωτικών κονδυλίων της κατάστασης αποτελεσμάτων, που δεν αποτελούν πραγματοποιημένα κέρδη(1) , (β) κατά το ποσό των ζημιών προηγούμενων χρήσεων και (γ) κατά τα ποσά που επιβάλλεται να διατεθούν για το σχηματισμό αποθεματικών σύμφωνα με το νόμο και το καταστατικό (άρθρο 159, παρ.2, Ν. 4548/2018)
Η έννοια της διανομής της προηγούμενης παρ. 2 περιλαμβάνει ιδίως την καταβολή μερισμάτων και τόκων από μετοχές. (άρθρο 159, παρ.3, Ν. 4548/2018).
Παράδειγμα: Ανώνυμη εταιρεία προσδιόρισε την 31.12.2019 το καθαρό κέρδος χρήσεως μετά φορολογία στο ποσό ευρώ 320.000. Τα ίδια κεφάλαια την τελευταία χρήση 2019 ανέρχονται στο ποσό ευρώ 1.120.000 ήτοι κεφάλαια την 31.12.2018 της άνω εταιρείας ανέρχονται στο ποσό ευρώ 800.000(2) πλέον αποτέλεσμα χρήσεως 2019 ευρώ 320.000. Εάν η εταιρεία επιθυμεί να διανείμει τα προαιρετικά αποθεματικά των προηγουμένων χρήσεων ευρώ 400.000 τότε το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων μειώνεται από ευρώ 1.120.000 στο ποσό ευρώ 720.000, οπότε γίνεται μικρότερο από το άθροισμα ευρώ 900.000 του μετοχικού κεφαλαίου και των λοιπών υποχρεωτικών αποθεματικών. Στην περίπτωση αυτή, η διανομή των άνω κερδών δεν επιτρέπεται. Επομένως από τα αποθεματικά προηγουμένων χρήσεων η ανώνυμη εταιρεία μπορεί να διανείμει μέχρι το ποσό ευρώ 220.000 οπότε έχουμε ευρώ (1.120.000 - 220.000=) 900.000.
Το διοικητικό συμβούλιο της ανώνυμης εταιρείας προτείνει να διανεμηθούν την 31.12.2019 έκτακτα αποθεματικά που σχηματίσθηκαν μέχρι 31.12.2018 ευρώ 400.000. Με βάση την παρατιθέμενη άνω διάταξη του άρθρου 159, παρ. 2 του Ν. 4548/2018 το μέγιστο ποσό διανεμόμενων κερδών τα οποία η ανώνυμη εταιρεία μπορεί να διανείμει από τα ανωτέρω έκτακτα αποθεματικά είναι ευρώ 204.000. Το ποσό αυτών πρόκυψε ως εξής :

Αποτέλεσμα χρήσεως (κέρδος) μετά φορολογία 320.000
Μείον: υπόλοιπο ζημιών προηγουμένων χρήσεων (500.000)
Σύνολο (180.000)
Πλέον: Αποθεματικά που επιτρέπεται και αποφασίσθηκε η διανομή τους 400.000
Μείον : Τακτικό αποθεματικό από τα κέρδη 2019 (320.000 Χ 5%) (16.000)
Μέγιστο πόσο κέρδους προς διάθεση 204.000
Επίσης, η ανώνυμη εταιρεία με τη σύνθεση των ιδίων κεφαλαίων την 31.12.2018 πλέον το αποτέλεσμα χρήσεως 2019 κέρδος ευρώ 320.000 έχει τη δυνατότητα από το άρθρο 159, παρ. 1, του Ν. 4548/2018 να διανείμει προαιρετικά αποθεματικά ευρώ 204.000 επειδή το σύνολο (β) των ιδίων κεφαλαίων πριν τη διανομή ευρώ 1.104.000 είναι μεγαλύτερο από το σύνολο (α) ευρώ 900.000.
Μετοχικό κεφάλαιο 800.000
Τακτικό αποθεματικό 100.000
Σύνολο (α) 900.000
Προαιρετικά ή έκτακτα αποθεματικά 400.000
Κέρδη χρήσεως 2019 320.000
Μείον : Τακτικό αποθεματικό (320.000 Χ 5%) (16.000)
Υπόλοιπο ζημιών εις νέον (500.000)
Σύνολο (β) 1.104.000
Μέγιστο επιτρεπόμενο ποσό διανεμόμενων κερδών ευρώ (1.104.000 – 900.000=) 204.000.

5. Διάθεση του υπολοίπου των καθαρών κερδών.
Το άρθρο 160, του Ν. 4548/2018 στην παρ. 2 περ. δ αναφέρει ότι το υπόλοιπο των καθαρών κερδών, όπως και τα τυχόν λοιπά κέρδη, που μπορεί να προκύψουν και να διατεθούν σύμφωνα με τα οριζόμενα στη άρθρο 159, διατίθενται κατά τους ορισμούς του καταστατικού και τις αποφάσεις της γενικής συνέλευσης.
Το καταστατικό μπορεί να ορίζει ότι η αμοιβή στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, στους διευθυντές και στο εργατοϋπαλληλικό προσωπικό, θα καταβάλλεται εφόσον από τα καθαρά κέρδη της χρήσεως αφαιρεθούν εκτός από το τακτικό αποθεματικό και το πρώτο μέρισμα και άλλα ποσά π.χ. πρόσθετο ποσό για σχηματισμό τακτικού αποθεματικού, πρόσθετο μέρισμα στους μετόχους κ.α .
Διανεμόμενα κέρδη στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου , τους διευθυντές και το προσωπικό της ανώνυμης εταιρείας. Τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου , οι διευθυντές και το προσωπικό της ανώνυμης εταιρείας έχουν δικαίωμα στα κέρδη της χρήσεως στην περίπτωση όπου υπάρχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις (άρθρο 109, παρ.2, Ν. 4548/2018, άρθρο 110. παρ.1, Ν. 4548/2018) :
α) Τούτο καθορίζεται στο καταστατικό ή στην πολιτική αποδοχών.
β) Το ύψος της αμοιβής προσδιορίζεται με απόφαση της γενικής συνέλευσης και
γ) λαμβάνεται από το υπόλοιπο των κερδών που απομένει μετά την αφαίρεση των νομίμων κρατήσεων για τακτικό αποθεματικό και τη διανομή του ελαχίστου μερίσματος υπέρ των μετόχων.

( Περισσότερες πληροφορίες στο βιβλίο Γ. Αληφαντή «Διανεμόμενα Κέρδη ΑΕ και ΕΠΕ» (έκδοση 8η, Διπλογραφία 2019, σελ. 372) : για τη διανομή των κερδών στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου βλέπε παρ. 3.2 για τη διανομή κερδών στους διευθυντές βλέπε παρ. 9.2 και για διανομή κερδών στο προσωπικό βλέπε παρ. 18.3.2.).
Πρόσθετο μέρισμα. Το καταστατικό μπορεί να ορίζει ότι το υπόλοιπο των κερδών θα διατίθεται ως πρόσθετο μέρισμα στους μετόχους. Εάν το καταστατικό δεν καθορίζει πως διανέμεται το «υπόλοιπο κερδών», η διανομή προσθέτου μερίσματος γίνεται με απόφαση της γενικής συνέλευσης σύμφωνα με το άρθρο 116 του Ν. 4548/2018.
Εκτακτο αποθεματικό. Το καταστατικό μπορεί να αναφέρει ότι τυχόν αδιάθετο υπόλοιπο κερδών χρήσεως μετά την αφαίρεση του τακτικού αποθεματικού και του πρώτου μερίσματος διατίθενται για σχηματισμό εκτάκτου αποθεματικού. Εάν το καταστατικό δεν αναφέρει πως διατίθεται το «υπόλοιπο των κερδών» τότε η τακτική γενική συνέλευση των μετόχων μπορεί να διαθέσει το «υπόλοιπο των κερδών» για σχηματισμό του εκτάκτου αποθεματικού.
Τα Ε.Λ.Π. αναφέρουν ότι όταν σχηματίζεται έκτακτο αποθεματικό πρέπει να αναφέρεται ο σκοπός τους στο προσάρτημα (άρθρο 29, παρ. 12, Ν. 4308/2014).




________________________________
(1) Ποσά των πιστωτικών κονδυλίων της κατάστασης αποτελεσμάτων, που δεν αποτελούν πραγματοποιημένα κέρδη. Πρόκειται για τις υπεραξίες οι οποίες προκύπτουν από την αποτίμηση στο τέλος της χρήσεως των περιουσιακών στοιχείων (ακίνητα, βιολογικά περιουσιακά στοιχεία, χρεόγραφα κ.α ) σε εύλογες αξίες σύμφωνα με το άρθρο 24, του Ν. 4308/2014 καθώς και των απαιτήσεως και υποχρεώσεων σε ξένο νόμισμα βάσει των τιμών του ξένου νομίσματος στο τέλος της χρήσεως σύμφωνα με το άρθρο 27, του Ν. 4308/2014. Οι υπεραξίες αυτές, επειδή δεν συνιστούν πραγματοποιηθέντα κέρδη, αλλά εκτιμήσεις κατά την αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων στο τέλος της χρήσεως δεν φορολογούνται. . Θα φορολογηθούν στο μέλλον όταν το έσοδο ή το κέρδος καταστούν βέβαια και εκκαθαρισμένα (Υπ. Οικονομικών πολ. 1059/2015, άρθρο 47, παρ. Β.2 ).

(2) Μετοχικό κεφάλαιο 800.000
Τακτικό αποθεματικό 100.000
Προαιρετικά ή έκτακτα αποθεματικά 400.000
Υπόλοιπο ζημιών εις νέον (500.000)
Σύνολο 800.000

Εγκ. Α.Α.Δ.Ε. Ε 2016/06.03.2024
Διευκρινίσεις για τη φορολογική μεταχείριση της υπεραξίας που προκύπτει από τη μεταβίβαση μετοχών εισηγμένων σε χρηματιστηριακή αγορά στην περίπτωση που έχουν μεσολαβήσει εταιρικές πράξεις διάσπασης (stock split) ή συνένωσης (reverse stock split) μετοχών, καθώς και για την εφαρμογή του τρίτου, τέταρτου και πέμπτου εδαφίου της παρ. 4 του άρθρου 42 του ν. 4172/2013 (Α 167), όπως αυτά προστέθηκαν με το άρθρο 28 του ν. 5024/2023 (Α 41).
Εγκ. Α.Α.Δ.Ε. Ε 2020/07.03.2024
Αυτόματη αποστολή της άδειας παράδοσης στα εισαγωγικά καθεστώτα - Αυτόματη οριστικοποίηση των διασαφήσεων εισαγωγής.
Αποφ. Α.Α.Δ.Ε. Α 1039/13.03.2024
Τροποποίηση της υπό στοιχεία Α.1215/28-12-2023 απόφασης του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων «Καθορισμός του αριθμού φορολογικών ελέγχων που θα διενεργηθούν κατά το έτος 2024» (Β 7475).
Αποφ. Α.Α.Δ.Ε. Α 1040/15.03.2024
Καθορισμός του περιεχομένου, της διαδικασίας, του τρόπου και του χρόνου υποβολής των Δηλώσεων Πληροφοριών αναφορικά με υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης Φορολογικών Ηλεκτρονικών Μηχανισμών (ΦΗΜ), που παρέχονται στις υπόχρεες οντότητες του άρθρου 1 του ν. 4308/2014 (Α 251), στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, για την τήρηση του Μητρώου Παρεχόμενων Υπηρεσιών Τεχνικής Υποστήριξης Φορολογικών Ηλεκτρονικών Μηχανισμών (ΦΗΜ).
Αποφ. Α.Α.Δ.Ε. A 1042/15.03.2024
Τροποποίηση της υπό στοιχεία Α.1157/12.10.2023 απόφασης του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) «Καθορισμός του χρόνου και της διαδικασίας αναβάθμισης των Μέσων Πληρωμών, που χρησιμοποιούν οι οντότητες του άρθρου 1 του ν. 4308/2014 (Α 251), από τους Παρόχους Μέσων Πληρωμών (NSPs), για την ολοκλήρωση της διαδικασίας διασύνδεσης αυτών με τα Ταμειακά Συστήματα, καθώς και κάθε άλλου ειδικότερου θέματος για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 15Β του ν. 4987/2022 (ΚΦΔ). Τροποποίηση της υπό στοιχεία Α.1021/2023 (Β 1826) απόφασης του Διοικητή της ΑΑΔΕ» (Β 5994).
Περισσότερα »

Εγκύκλιος e-ΕΦΚΑ 14/2024
Ασφάλιση ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων κατ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 125 ν. 5078/2023 (ΦΕΚ 211/τ.Α/20.12.23)
Εγκύκλιος e-ΕΦΚΑ 9/13.02.2024
Χορήγηση εφάπαξ παροχής σε κληρικούς (άρθρο 122 Ν. 5078/2023 ΦΕΚ 211/τ. Α 7/20.12.2023)
Εγκύκλιος e-ΕΦΚΑ 8/13.02.2024
«Αναπροσαρμογή από 1/1/2024: α) του ανωτάτου ορίου ασφαλιστέων αποδοχών, β) των ποσών ασφαλιστικών κατηγοριών, κλάδου εφάπαξ παροχών (πρόνοιας), του e-ΕΦΚΑ έμμισθων δικηγόρων Δημοσίου και μισθωτών μηχανικών-υγειονομικών, που απασχολούνται στο Δημόσιο Τομέα με σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου και γ) των ποσών ασφαλιστικών κατηγοριών, κλάδου επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ και του Τ.Ε.Κ.Α., έμμισθων δικηγόρων Δημοσίου και μισθωτών μηχανικών, που απασχολούνται...
Εγκύκλιος e-ΕΦΚΑ 01/15.01.2024
Νέο νομικό πλαίσιο για την απασχόληση συνταξιούχων εξ ιδίου δικαιώματος (λόγω γήρατος/αναπηρίας), με την αντικατάσταση του άρθρου 20 του ν. 4387/2016 (Α 85). Κοινοποίηση των διατάξεων του άρθρου 114 του ν. 5078/2023 με παροχή οδηγιών
Εγκύκλιος e-ΕΦΚΑ 45/15.09.2023
Ασφαλιστικές εισφορές εργατών γης που αμείβονται με εργόσημο.
Περισσότερα »
Επιμέλεια:
ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΤΟΤΣΗΣ
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΧΡ. ΤΟΤΣΗΣ
Ειδήσεις - Κρίσεις Σχόλια
Aρθρο του Γιώργου Δαλιάνη
του Διονύση Σαμόλη
και της Νίκης Χατζοπούλου
Συμπληρωματικά στοιχεία του ΣΔΟΕ και της Οικονομικής Αστυνομίας παρατείνουν την παραγραφή;
Aρθρο της Τζένης Πάνου
Φορολογικά προνόμια για αλλοδαπούς συνταξιούχους
Aρθρο του Σωκράτη Μπόγια
'Ελεγχος ενδοομιλικών συναλλαγών στην Κύπρο
Aρθρο της Τατιάνας Ψαριανού
Τα μακροχρόνια υπόλοιπα εμπορικών λογαριασμών δεν χαρτοσημαίνονται.
Επιμέλεια:
Χρήστος Ν. Τότσης
Νικόλαος Χρ. Τότσης
Ειδήσεις - Κρίσεις Σχόλια:
Αρθρο του Χρυσόστομου Γκίκα
Επισημάνσεις εκ των άρθρων 37 και 50 παρ. 7 του Κ.Φ.Δ. (ν. 4174/2013) για τα δικαιώματα των αλληλεγγύως ευθυνομένων
Αρθρο του Γιώργου Δαλιάνη
Η μεταβίβαση ατομικής επιχείρησης
Αρθρο του Γεώργιου Παλαιτσάκη
Οι εννέα τρόποι για την «αποφυγή» των τεκμηρίων
Αρθρο του Γεώργιου Κόντου
Έσοδα και διαδικασία αναγνώρισής τους
Περισσότερα »
ΚΑΛΑΘΙ ΑΓΟΡΑΣ
Το καλάθι είναι άδειο