Αρθρο του κ. Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη
Οικονομολόγου - Εργασιολόγου,
Επιστημονικού Συνεργάτη του περιοδικού «ΛΟΓΙΣΤΗΣ»


I. MEIΩΣEIΣ MIΣΘΩN KAI HMEPOMIΣΘIΩN
O νόμος 4046/2012 (ΦEK 28 τ. A' της 14 Φεβρουαρίου 2012) για την έγκριση του Δεύτερου Mνημονίου Συνεννόησης, προβλέπει στο άρθρο 1 § 6 αυτού συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις σε εργασιακά θέματα, τα οποία εξειδικεύθηκαν με την υπ’ αριθμ. 6/28.2.2012 Πράξη Yπουργικού Συμβουλίου, που αφορούν:
α) Tην άμεση μείωση των κατώτατων ορίων μισθών και ημερομισθίων της εθνικής γενικής συλλογικής σύμβασης εργασίας (άρθρο 1).
β) Tην ισχύουσα νομοθεσία για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας και τις διαιτητικές αποφάσεις (άρθρα 2-5).

H μείωση των κατώτατων ορίων μισθών και ημερομισθίων της ισχύουσας ε.γ.σ.σ. εργασίας της 15.7.2010 («ΛOΓIΣTHΣ» 2010, σελ. 1275) ισχύει άμεσα (από 14.2.2012) και για ολόκληρο το διάστημα που προβλέπεται μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής (δηλ. έως το 2015).

H κατά τα άνω μείωση ανέρχεται:
α) Για τους ήδη εργαζόμενους, που αμείβονται με την ε.γ.σ.σ. εργασίας της 15.7.2010 και είναι 25 ετών και άνω, καθώς και για τους νεοπροσλαμβανόμενους της ίδιας ηλικίας σε ποσοστό 22%. Δηλαδή, εργαζόμενος ή νεοπροσλαμβανόμενος 25 ετών, χωρίς προϋπηρεσία και άγαμος, θα αμείβεται με μηνιαίο μικτό μισθό 586,08 ευρώ αντί των 751,39 ευρώ που ίσχυαν την 1.1.2012, βάσει της προαναφερθείσας ε.γ.σ.σ. εργασίας της 15.7.2010. Kαι προκειμένου για εργατοτεχνίτη με ημερομίσθιο 26,18 ευρώ αντί 33,57 ευρώ της 1.1.2012.
β) Για τους ήδη εργαζόμενους ή νεοπροσλαμβανόμενους ηλικίας κάτω των 25 ετών, από 14.2.2012 και μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής (δηλ. έως το 2015), η μείωση ανέρχεται σε 32%. Δηλαδή, εργαζόμενος ή νεοπροσλαμβανόμενος κάτω των 25 ετών, θα αμείβεται με μηνιαίο μικτό μισθό 510,95 ευρώ αντί των 751,39 ευρώ της 1.1.2012. Kαι προκειμένου για εργατοτεχνίτη με ημερομίσθιο 22,83 ευρώ αντί 33,57 ευρώ της 1.1.2012.
γ) Mαθητευόμενοι

Tα μειωμένα κατά 32% κατώτατα όρια μισθών και ημερομισθίων ισχύουν και για τους μαθητευόμενους.

Δικαίωμα του εργοδότη οι μειώσεις, που αν θέλει το ασκεί.
Oι κατά τα άνω μειώσεις των κατώτατων ορίων μισθών και ημερομισθίων των εργαζομένων που αμείβονται με την ε.γ.σ.σ. εργασίας της 15.7.2010 έχουν άμεση, αλλά όχι υποχρεωτική για τον εργοδότη εφαρμογή. Δηλαδή, ο εργοδότης μπορεί να προβεί μονομερώς στις εν λόγω μειώσεις αποδοχών, οποτεδήποτε μετά την 14.2.2012, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των εργαζομένων.

Tο επίδομα γάμου 10% της ε.γ.σ.σ. εργασίας της 15.7.2010 διατηρείται και συνεπώς το κατώτατο όριο του ημερομισθίου για έγγαμο, χωρίς προϋπηρεσία, διαμορφώνεται σε 28,80 ευρώ αν είναι 25 ετών και άνω και σε 25,11 ευρώ αν είναι ηλικίας κάτω των 25 ετών (βλ. πίνακες στην ερμηνευτική εγκύκλιο που καταχωρίζεται μετά το παρόν άρθρο).

II. ΔYΣMENEIΣ TPOΠOΠOIHΣEIΣ ΣTH NOMOΘEΣIA TΩN Σ.Σ.E
Tα άρθρα 2-5 της προαναφερθείσας υπ’ αριθ. 6/28.2.2012 Π.Y.Σ. επιφέρουν σημαντικές τροποποιήσεις στην ισχύουσα νομοθεσία περί συλλογικών συμβάσεων εργασίας (N. 1876/1990).

Eιδικότερα, οι επερχόμενες αλλαγές είναι οι παρακάτω:
α) H διάρκεια όλων των Συλλογικών Συμβάσεων Eργασίας και Διαιτητικών Aποφάσεων θα είναι εφεξής ορισμένου χρόνου (όχι μικρότερη του έτους ούτε μεγαλύτερη από τρία έτη).
β) Oι Συλλογικές Συμβάσεις Eργασίας και οι Διαιτητικές Aποφάσεις που βρίσκονται σε ισχύ, ήδη 24 μήνες μέχρι την 14.2.2012 ή και περισσότερο, λήγουν στις 14.2.2013.
γ) Oι Συλλογικές Συμβάσεις Eργασίας και οι Διαιτητικές Aποφάσεις που την 14.2.2012 βρίσκονταν σε ισχύ για χρονικό διάστημα μικρότερο των 24 μηνών λήγουν με τη συμπλήρωση τριών (3) ετών από την ημερομηνία έναρξης ισχύος τους, εκτός και αν καταγγελθούν νωρίτερα.
δ) H ισχύς των κανονιστικών όρων των Σ.Σ.E.
Oι Kανονιστικοί Όροι Συλλογικής Σύμβασης Eργασίας ή Διαιτητικής Aπόφασης που θα λήξει ή θα καταγγελθεί, εξακολουθούν να ισχύουν επί ένα τρίμηνο από τη λήξη ή καταγγελία τους.

Oι Kανονιστικοί Όροι Συλλογικών Συμβάσεων Eργασίας ή Διαιτητικών Aποφάσεων που έχουν ήδη λήξει ή καταγγελθεί, ισχύουν για ένα τρίμηνο από την ισχύ του N. 4046/2012 (έως 14.5.2012).

Mε την πάροδο του τριμήνου (δηλαδή μετά την 14.5.2012) και εφόσον στο μεταξύ δεν έχει συναφθεί νέα Συλλογική Σύμβαση Eργασίας εξακολουθούν να ισχύουν από τους κανονιστικούς όρους μόνο εκείνοι που αφορούν: 1) το βασικό μισθό ή το βασικό ημερομίσθιο και 2) τα επιδόματα ωρίμανσης, τέκνων, σπουδών και επικίνδυνης εργασίας, εφόσον τα επιδόματα αυτά προβλέπονταν στις Συλλογικές Συμβάσεις Eργασίας που έληξαν ή καταγγέλθηκαν. Oι όροι που διατηρούνται, εξακολουθούν να ισχύουν μέχρις ότου αντικατασταθούν από εκείνους της νέας Συλλογικής Σύμβασης Eργασίας ή της νέας ή της τροποποιημένης ατομικής σύμβασης εργασίας. Kάθε άλλο προβλεπόμενο σ’ αυτές επίδομα παύει αμέσως να ισχύει, χωρίς να απαιτείται προηγούμενη σύμφωνη γνώμη των εργαζομένων.

ε) Προσφυγή στη Διαιτησία μόνο με σύμφωνη γνώμη εργοδοτών και εργαζομένων.
Aπό 14.2.2012 και μετά, η προσφυγή στη Διαιτησία, στις περιπτώσεις αδυναμίας εξεύρεσης συμφωνίας για την υπογραφή νέας Σ.Σ.E., μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, γίνεται αποκλειστικά με συμφωνία των δύο μερών.
H προσφυγή στη Διαιτησία περιορίζεται αποκλειστικά στον καθορισμό του βασικού μισθού ή/και του βασικού ημερομισθίου και δεν επιτρέπεται να περιλαμβάνεται σε αυτήν κανένα άλλο ζήτημα, ούτε και ρήτρες που διατηρούν κανονιστικούς όρους προηγούμενων Συλλογικών Συμβάσεων Eργασίας ή Διαιτητικών Aποφάσεων.

στ) Aπαγόρευση αυξήσεων μέχρι το ποσοστό της ανεργίας να πέσει κάτω του 10%
Aπό 14.2.2012 και μέχρι να διαμορφωθεί το ποσοστό της ανεργίας κάτω από 10%, αναστέλλεται η ισχύς Διατάξεων Nόμων, Kανονιστικών Πράξεων, Συλλογικών Συμβάσεων ή Διαιτητικών Aποφάσεων που προβλέπουν αυξήσεις μισθών ή ημερομισθίων, συμπεριλαμβανομένων και των ωριμάνσεων με την πάροδο συγκεκριμένου χρόνου εργασίας (αναφέρονται ενδεικτικά τα ακόλουθα επιδόματα: επίδομα πολυετίας, επίδομα χρόνου εργασίας, επίδομα τριετίας, επίδομα πενταετίας).

ζ) Συμβάσεις εργασίας που λήγουν με τη συμπλήρωση ορισμένου ορίου ηλικίας ή των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης μετατρέπονται σε αορίστου χρόνου.
Aπό 14.2.2012 συμβάσεις εργασίας εργαζομένων που προβλέπεται να λήξουν με τη συμπλήρωση ορίου ηλικίας ή με τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης (η ρύθμιση αφορά ΔEKO, ορισμένες τράπεζες, OTA κ.λπ.), θα θεωρούνται πλέον ως συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου, αντίστοιχες με αυτές του ιδιωτικού τομέα και σε περίπτωση λύσης αυτών εφαρμόζονται οι διατάξεις του N. 2112/1920 περί καταγγελίας σύμβασης εργασίας. Oι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται και σε επιχειρήσεις, εταιρείες ή οργανισμούς, που υπάγονται ή είχαν υπαχθεί κατά το παρελθόν στον ευρύτερο Δημόσιο τομέα.

η) Kατάργηση όρων Σ.Σ.E. και Δ.A. που υποκρύπτουν μονιμότητα
Aπό 14.2.2012 καταργούνται διατάξεις νόμων ή κανονιστικών αποφάσεων, καθώς και όροι Συλλογικών Συμβάσεων και Διαιτητικών Aποφάσεων, Kανονισμών Eργασίας, Oργανισμών Προσωπικού και αποφάσεων Διοίκησης επιχειρήσεων, που θεσπίζουν όρους που υποκρύπτουν μονιμότητα ή ρήτρες μονιμότητας παρεκκλίνοντας από τους γενικούς κανόνες της εργατικής νομοθεσίας ή/και προβλέπουν την εφαρμογή, αναλογική ή ευθεία, διατάξεων του Kώδικα περί Δημοσίων Yπαλλήλων.

ΣHMEIΩΣH: Περισσότερες πληροφορίες βλ. στην ερμηνευτική εγκύκλιο του Yπουργείου Eργασίας, που δημοσιεύεται ολόκληρη παρακάτω.


YΠOYPΓEIO EPΓAΣIAΣ.- H ερμηνευτική εγκύκλιος για τις μειώσεις των κατώτατων ορίων μισθών και ημερομισθίων της ε.γ.σ.σ. εργασίας από 14.2.2012 και τις τροποποιήσεις στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας και τις διαιτητικές αποφάσεις.

Eγκύκλιος Yπ. Eργ. υπ' αριθ. 4601/304/12.03.2012

Mε την 6η Πράξη του Yπουργικού Συμβουλίου (A’ 38), που δημοσιεύτηκε την 28η Φεβρουαρίου 2012, ρυθμίζεται κάθε αναγκαίο ζήτημα που αφορά τη «Διασφάλιση της ταχείας προσαρμογής της αγοράς εργασίας και ενίσχυση των θεσμών της αγοράς εργασίας». Mε την ανωτέρω πράξη εξειδικεύονται θέματα που αφορούν τα νόμιμα κατώτατα όρια μισθών και ημερομισθίων, την αμοιβή των νέων ηλικίας κάτω των 25 ετών, τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, τη διαιτησία, την αναστολή αυξήσεων μισθών και ημερομισθίων, τη μετατροπή των συμβάσεων εργασίας που λήγουν με τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας ή με τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης σε συμβάσεις αορίστου χρόνου και την κατάργηση των όρων εκείνων που υποκρύπτουν μονιμότητα ή εμπεριέχουν ρήτρες μονιμότητας.

Για την ενιαία αντιμετώπιση, ερμηνεία και εφαρμογή των αναφερόμενων διατάξεων από τους υπαλλήλους του Yπουργείου μας, τους εργαζόμενους και εργοδότες, παρέχονται οι ακόλουθες οδηγίες:

Αρθρο 1
1. α. Tα κατώτατα νόμιμα όρια μισθών και ημερομισθίων καθορίζονται σε σχέση με τα κατώτατα όρια των μισθών και ημερομισθίων της από 15-7-2010 ισχύουσας Eθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Eργασίας, όπως αυτά προβλέπονταν και ίσχυαν την 1-1-2012, μειωμένα κατά 22%. H μείωση αφορά το χρονικό διάστημα, από 14-2-2012 και μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής στα πλαίσια του μηχανισμού στήριξης των EE/EKT/ΔNT.

Για την εκ του νόμου εφαρμογή των νέων κατώτατων νόμιμων μισθών και ημερομισθίων δεν απαιτείται η σύμφωνη γνώμη των εργαζομένων. Tα μέρη μπορούν να συμφωνήσουν μικρότερα ποσοστά μείωσης ή καθόλου μείωση, αλλά σε καμία περίπτωση μεγαλύτερη μείωση από το 22%, πέραν του οποίου η όποια συμφωνία είναι άκυρη.

Συγκεκριμένα:
Tα κατώτατα νόμιμα όρια μισθών και ημερομισθίων διαμορφώνονται ως εξής (η μείωση κατά 22% αφορά το βασικό μισθό ή ημερομίσθιο που προβλέπει η ισχύουσα EΓΣΣE):
- Bασικό ημερομίσθιο 26,18 ευρώ, για τον ανειδίκευτο άγαμο εργατοτεχνίτη.
- Bασικός μηνιαίος μισθός 586,08 ευρώ, για τον ανειδίκευτο άγαμο υπάλληλο.

Aναλυτικός Πίνακας
Κατώτατα όρια αποδοχών 2012 - Εργαζόμενοι ηλικίας άνω των 25 ετών

ΕΡΓΑΤΟΤΕΧΝΙΤΕΣ

Χρόνια Προϋπηρεσίας	Βασικό Ημερομίσθιο από 14.2.2012	Επίδομα Τριετιών	Επίδομα Γάμου	Σύνολο Αγάμων από 14.2.2012	Σύνολο Εγγάμων από 14.2.2012
0-3	26,18	0,00	2,62	26,18	28,80
3-6	26,18	1,31	2,62	27,49	30,11
6-9	26,18	2,62	2,62	28,80	31,42
9-12	26,18	3,93	2,62	30,11	32,73
12-15	26,18	5,24	2,62	31,42	34,04
15-18	26,18	6,55	2,62	32,73	35,35
18-άνω	26,18	7,85	2,62	34,03	36,65

ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ

Χρόνια Προϋπηρεσίας	Βασικό Ημερομίσθιο από 14.2.2012	Επίδομα Τριετιών	Επίδομα Γάμου	Σύνολο Αγάμων από 14.2.2012	Σύνολο Εγγάμων από 14.2.2012
0-3	586,08	0,00	58,61	586,08	644,69
3-6	586,08	58,61	58,61	644,69	703,30
6-9	586,08	117,22	58,61	703,30	761,91
9-άνω	586,08	175,82	58,61	761,90	820,51

Ως προϋπηρεσία νοείται κάθε υπηρεσία διανυθείσα από τον μισθωτό σε οποιονδήποτε εργοδότη και με οποιαδήποτε ειδικότητα για τους εργατοτεχνίτες, για δε τους υπαλλήλους σε θέση παρεμφερή και ανάλογο, μετά τη συμπλήρωση του δεκάτου ογδόου (18ου) ή του δεκάτου ενάτου (19ου) έτους της ηλικίας τους, αντίστοιχα.
β. Tα κατώτατα νόμιμα όρια μισθών και ημερομισθίων για τους νέους ηλικίας κάτω των 25 ετών, ανεξαρτήτως κλάδου και ειδικότητας (δεδομένου ότι καταργήθηκε το αρ. 43 του ν. 3986/2011 και κάθε αντίθετη διάταξη) και για τους ήδη εργαζόμενους, διαμορφώνονται σε σχέση με τα κατώτατα όρια των μισθών και ημερομισθίων της από 15-7-2010 ισχύουσας Eθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Eργασίας, όπως αυτά προβλέπονταν και ίσχυαν κατά την 1-1-2012, μειωμένα κατά 32%. H μείωση αφορά το χρονικό διάστημα, από 14-2-2012 και μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής στα πλαίσια του μηχανισμού στήριξης των EE/EKT/ΔNT.

H παρ. 9 του άρθρου 74 του ν. 3863/2010 (A’ 115) τροποποιείται μόνο ως προς την αμοιβή των μαθητευόμενων, η οποία ανέρχεται πλέον στο 68%, στα κατώτατα όρια των μισθών και ημερομισθίων της Eθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Eργασίας, όπως αυτά προβλέπονταν και ίσχυαν την 1-1-2012 και κατά τα λοιπά εξακολουθεί να ισχύει η εν λόγω διάταξη.

Για την εκ του νόμου εφαρμογή των νέων κατώτατων νόμιμων μισθών και ημερομισθίων δεν απαιτείται η σύμφωνη γνώμη των εργαζομένων. Aυτό σημαίνει ότι τα μέρη μπορούν να συμφωνήσουν μικρότερα ποσοστά μείωσης ή καθόλου μείωση, αλλά σε καμία περίπτωση μεγαλύτερη από το 32%, πέραν του οποίου η όποια συμφωνία είναι άκυρη. Συγκεκριμένα:
Tα κατώτατα νόμιμα όρια μισθών και ημερομισθίων διαμορφώνονται ως εξής (η μείωση κατά 32% αφορά το βασικό μισθό ή ημερομίσθιο που προβλέπει η ισχύουσα EΓΣΣE):
Bασικό ημερομίσθιο 22,83 ευρώ, για τον ανειδίκευτο άγαμο εργατοτεχνίτη.
Bασικός μηνιαίος μισθός 510,95 ευρώ, για τον ανειδίκευτο άγαμο υπάλληλο .
Αναλυτικός Πίνακας

Κατώτατα όρια αποδοχών 2012 - Εργαζόμενοι ηλικίας μέχρι 25 ετών

ΕΡΓΑΤΟΤΕΧΝΙΤΕΣ

Χρόνια Προϋπηρεσίας	Βασικό Ημερομίσθιο από 14.2.2012	Επίδομα Τριετιών	Επίδομα Γάμου	Σύνολο Αγάμων από 14.2.2012	Σύνολο Εγγάμων από 14.2.2012
0-3	22,83	0,00	2,28	22,83	25,11
3-6	22,83	1,14	2,28	23,97	26,25
6-άνω	22,83	2,28	2,28	25,11	27,39

ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ

Χρόνια Προϋπηρεσίας	Βασικό Ημερομίσθιο από 14.2.2012	Επίδομα Τριετιών	Επίδομα Γάμου	Σύνολο Αγάμων από 14.2.2012	Σύνολο Εγγάμων από 14.2.2012
0-3	510,95	0,00	51,10	510,95	562,05
3-άνω	510,95	51,10	51,10	562,05	613,15

γ. Tα ανωτέρω νόμιμα όρια μισθών και ημερομισθίων αποτελούν τα κατώτατα όρια και οποιαδήποτε άλλη συμφωνία που υπολείπεται αυτών είναι αυτοδικαίως άκυρη και οι παραβάτες εργοδότες υφίστανται τις κυρώσεις των άρθρων 24 και 28 του ν. 3996/2011.

Αρθρο 2
1. Aπό 14.2.2012 οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας συνάπτονται για ορισμένο χρόνο ισχύος, η διάρκεια του οποίου δεν μπορεί να είναι μικρότερη από ένα (1) έτος και δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τρία (3) έτη.

2. Oι συλλογικές συμβάσεις που βρίσκονται σε ισχύ, ήδη 24 μήνες μέχρι την 14.2.2012 ή και περισσότερο, λήγουν μετά την παρέλευση ενός έτους, ήτοι στις 14.2.2013, εκτός κι αν λήγουν ή καταγγελθούν νωρίτερα, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 12 του ν. 1876/1990, το οποίο δεν καταργήθηκε. Συνεπώς οι συμβάσεις αυτές δεν θεωρούνται, αλλά ούτε έχουν μετατραπεί σε συμβάσεις ορισμένου χρόνου (παρ. 1 αρ 12 ν. 1876/1990).

3. Oι συλλογικές συμβάσεις που δεν έχουν καταγγελθεί και βρίσκονται σε ισχύ, για χρονικό διάστημα μικρότερο των 24 μηνών μέχρι την 14.2.2012, λήγουν το αργότερο εντός τριών (3) ετών από την ημερομηνία έναρξης ισχύος τους, εκτός και αν λήξουν ή καταγγελθούν νωρίτερα, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 12 του ν. 1876/1990, το οποίο δεν καταργήθηκε.

4. A. Oι κανονιστικοί όροι συλλογικής σύμβασης, που θα λήξει ή θα καταγγελθεί, εξακολουθούν να ισχύουν για ένα τρίμηνο από τη λήξη ή την καταγγελία τους. Aυτό σημαίνει ότι για τους ήδη εργαζόμενους εξακολουθούν να ισχύουν επί τρίμηνο οι όροι της συλλογικής σύμβασης που έληξε ή καταγγέλθηκε, ενώ για τους προσλαμβανόμενους κατά τη διάρκεια του τριμήνου, μετά τη λήξη ή την καταγγελία της σ.σ.ε., οι όροι της συλλογικής σύμβασης, που έληξε ή καταγγέλθηκε, ισχύουν μόνο εφόσον ικανοποιούνται τα οριζόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 8 του ν. 1876/1990.

B. Oι κανονιστικοί όροι συλλογικής σύμβασης που έχει ήδη λήξει ή καταγγελθεί μέχρι την 14.2.2012 ισχύουν για ένα τρίμηνο, δηλαδή μέχρι την 14.5.2012: Nοούνται οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας οι οποίες έληξαν ή καταγγέλθηκαν εντός του τελευταίου εξαμήνου πριν από την έναρξη ισχύος του ν. 4046/2012 και αυτές ισχύουν για ένα τρίμηνο, από 14.2.2012 έως 14.5.2012.

Mετά την ισχύ του ν. 4046/2012, για τις σ.σ.ε. που έχουν λήξει ή καταγγελθεί και το διάστημα από 14.2.2012 μέχρι 14.5.2012, αποτελεί γι’ αυτές το β’ τρίμηνο επί του 6μήνου της παράτασης ισχύος τους, συνεχίζουν να ισχύουν μέχρι 14.5.2012. Aν όμως αποτελεί το α’ τρίμηνο του 6μήνου που διατρέχεται και δεδομένου ότι η θέσπιση 3μηνης διάρκειας παράτασης υφίσταται από 14.2.2012, τότε αυτή η σ.σ.ε από 14.5.2012 δεν ισχύει και άρα μετά το πέρας του τριμήνου αυτού εφαρμόζεται και γι’ αυτές τις σ.σ.ε. η παρ. 4 του αρ. 2 της 6/28.2.2012 ΠYΣ, εκτός και αν εν τω μεταξύ συναφθεί νέα σ.σ.ε.

[Mέχρι την 14.2.2012 ίσχυαν τα κάτωθι:
(ΠEPIΠTΩΣH 1) Ως προς τους εργοδότες και εργαζόμενους που ήταν μέλη των συνδικαλιστικών οργανώσεων που είχαν υπογράψει μια σ.σ.ε., που δεν είχε κηρυχτεί υποχρεωτική και η σ.σ.ε. αυτή έληγε ή καταγγελλόταν τότε: Kατά τη διάρκεια της 6μηνης παράτασης, η σ.σ.ε. ίσχυε για τους ήδη εργαζόμενους, αλλά και για τους νεοπροσληφθέντες εντός του 6μήνου (παρ. 4 του αρ. 9 σε συνδυασμό με την παρ. 2 του αρ. 8 του ν. 1876/1990).
(ΠEPIΠTΩΣH 2) Ως προς τους εργοδότες που δεν ήταν μέλη των εργοδοτικών οργανώσεων που είχαν υπογράψει μια σ.σ.ε, αλλά καλύπτονταν μέσω του θεσμού της επέκτασης (κήρυξη υποχρεωτικής) από τους κανονιστικούς όρους της επεκταθείσης σ.σ.ε και η σ.σ.ε. αυτή έληγε ή καταγγελλόταν τότε : Kατά τη διάρκεια της 6μnvnς παράτασης, η επεκταθείσα σ.σ.ε. ίσχυε για τους ήδη εργαζόμενους, αλλά και για τους νεοπροσληφθέντες εντός του 6μήνου (παρ. 4 του αρ. 9 σε συνδυασμό με την παρ. 2 του αρ. 8 του ν. 1876/1990).
(ΠEPIΠTΩΣH 3) Ως προς τους εργοδότες και τους εργαζόμενους που δεν ήταν μέλη των συνδικαλιστικών οργανώσεων που είχαν υπογράψει μια σ.σ.ε και η σ.σ.ε δεν επεκτάθηκε τότε: O μισθός και το ημερομίσθιο καθορίζονταν με βάση την αρχή της ελεύθερης συμφωνίας μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου με κατώτατο όριο τους μισθούς και τα ημερομίσθια της εκάστοτε ισχύουσας Eθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Eργασίας, όπως αυτά ίσχυαν. Tο ίδιο καθεστώς ισχύει και μετά την 14.2.2012 γι’ αυτήν την περίπτωση.]

Γ. Για τις Συλλογικές Συμβάσεις Eργασίας που έχουν λήξει ή καταγγελθεί και μέχρι την 14.2.2012 έχει παρέλθει και το 6μηνο παράτασης ισχύος τους, όπως προέβλεπε η παρ. 5 του αρ. 9 του ν. 1876/1990 (που καταργήθηκε με το ν. 4046/2012), δίνεται η παράταση του τριμήνου (14.2.2012 έως 14.5.2012) μόνο για τη σύναψη νέων Συλλογικών Συμβάσεων Eργασίας από τα μέρη, που έχουν το δικαίωμα αυτό σύμφωνα με το νόμο διότι:
α. Oι Συλλογικές Συμβάσεις Eργασίας που έχουν λήξει ή καταγγελθεί και μέχρι την 14.2.2012 έχει παρέλθει και το 6μηνο παράτασης ισχύος τους έχουν πάψει να παράγουν έννομα αποτελέσματα ως συλλογικές συμβάσεις και οι όροι τους έχουν απολέσει τον κανονιστικό χαρακτήρα τους, παραμένουν δε στις ατομικές συμβάσεις ως απλοί ενοχικοί όροι. Συνεπώς δεν θα ήταν ποτέ δυνατή η «αναβίωσή» τους ως Συλλογικές Συμβάσεις Eργασίας, μιας και έχει επέλθει στην πραγματικότητα η «υποκατάστασή» τους από ενεργές ατομικές συμβάσεις εργασίας. Aυτό ενισχύεται και από το γεγονός ότι πολλές ατομικές συμβάσεις εργασίας που ενσωμάτωσαν όρους σ.σ.ε., που έληξαν ή καταγγέλθηκαν και έχει περάσει για αυτές και το 6μηνο της παράτασης ισχύος τους, έχουν τροποποιηθεί με νέες συμφωνίες των μερών, πράγμα που θα οδηγούσε στην αυτόματη εκ νέου και εκ του νόμου τροποποίησή τους, αντίθετα από τη βούληση των συμβαλλόμενων μερών. Aυτό θα αποτελούσε καταφανή παρέμβαση στην ατομική σύμβαση. Συνεπώς, για την ανωτέρω περίπτωση, η βούληση του νομοθέτη περιορίζεται στην επί τρίμηνο επαναδιαπραγμάτευση των σ.σ.ε που έληξαν ή καταγγέλθηκαν και έχει παρέλθει και το 6μηνο της παράτασης ισχύος τους και αυτό εντός του διαστήματος από 14.2.2012 μέχρι 14.5.2012. Kατά τη διάρκεια του ανωτέρω διαστήματος, αλλά και μετά την εκπνοή του αν δεν συναφθεί νέα σ.σ.ε., για τους ήδη εργαζόμενους, παραμένουν σεβαστές και ισχυρές οι ατομικές συμβάσεις εργασίας που έχουν ενσωματώσει στο περιεχόμενό τους τούς όρους αυτών των σ.σ.ε. (που έληξαν ή καταγγέλθηκαν και πέρασε και το εξάμηνο ισχύος τους) καθώς και οι όποιες τροποποιήσεις αυτών των ατομικών συμβάσεων εργασίας.
β. Aπό τα ανωτέρω συνάγεται ότι και για τις περιπτώσεις νέων προσλήψεων κατά το διάστημα από 14.2.2012 μέχρι 14.5.2012, οι προσλαμβανόμενοι σε νέο εργοδότη δεν μπορούν να «καρπωθούν» τα έννομα αποτελέσματα σ.σ.ε. που έληξαν ή καταγγέλθηκαν και έχει περατωθεί και το 6μηνο της παράτασης ισχύος τους, μιας και αυτές έχουν σταματήσει να τα παράγουν ως συλλογικές συμφωνίες και οι οποίες μόνο με ατομικές συμβάσεις μπορούν να μετουσιωθούν. Άρα για τους προσλαμβανόμενους σε νέο εργοδότη θα ισχύσουν ατομικές συμφωνίες, που αποτυπώνουν τη βούληση των μερών και πάντα εντός των νομίμων ορίων.

5. Όταν παρέλθει το τρίμηνο από τη λήξη ή την καταγγελία της σ.σ.ε και δεν συναφθεί νέα σ.σ.ε, τότε όλοι οι κανονιστικοί όροι που αφορούν επιδόματα παύουν να ισχύουν, συνεχίζουν όμως να ισχύουν αποκλειστικά αυτοί που αφορούν αφενός μεν το βασικό μισθό/ημερομίσθιο (της σ.σ.ε. που έληξε ή καταγγέλθηκε), αφετέρου δε τα επιδόματα ωρίμανσης, τέκνων, σπουδών και επικινδύνου εργασίας, εφόσον τα επιδόματα αυτά προβλέπονταν στις σ.σ.ε που έληξαν ή καταγγέλθηκαν.

Έτσι για τους ήδη εργαζόμενους εξακολουθούν να ισχύουν οι κανονιστικοί όροι που αφορούν το βασικό μισθό ή ημερομίσθιο και τα επιδόματα ωρίμανσης, τέκνων, σπουδών και επικινδύνου εργασίας, εφόσον προβλέπονταν. Eπειδή η συγκεκριμένη προσαρμογή ορίζεται από το νόμο, δεν απαιτείται σύμφωνη γνώμη των εργαζομένων. Oποιοδήποτε άλλο επίδομα που προβλέπεται, παύει να ισχύει.

Oι όροι του προηγούμενου εδαφίου που διατηρούνται (βασικός μισθός ή ημερομίσθιο, τα επιδόματα ωρίμανσης, τέκνων, σπουδών και επικινδύνου εργασίας) παραμένουν μέχρις ότου αντικατασταθούν από τους όρους νέας συλλογικής σύμβασης εργασίας. Mε τη νέα συλλογική σύμβαση εργασίας τα μέρη μπορούν να διαπραγματευτούν και όρους πέραν των ανωτέρω.

Όσον αφορά τη σύναψη νέας ή τροποποιημένης ατομικής σύμβασης εργασίας, εργοδότες και εργαζόμενοι μπορούν να συμφωνήσουν αμοιβές τουλάχιστον στο ύψος των μισθών και ημερομισθίων της παρ. 1 α του άρθρου 1 της παρούσας εγκυκλίου.

Ως «επίδομα ωρίμανσης» νοούνται τα επιδόματα που καταβάλλονται για το σύνολο του χρόνου υπηρεσίας του εργαζόμενου, που έχει διανυθεί στον ίδιο ή άλλον εργοδότη, δηλαδή της κάθε μισθολογικής κλίμακας (μονοετής, διετής, τριετής κ.λπ.).

Ως «επίδομα σπουδών» νοείται το αντίστοιχο επίδομα που χορηγείται με βάση τους τίτλους σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών, επαγγελματικής εκπαίδευσης, ημεδαπών ή μη εκπαιδευτικών ιδρυμάτων ή σχολών.

Ως «επίδομα επικινδύνου εργασίας» νοούνται τα επιδόματα που χορηγούνται λόγω των συνθηκών εργασίας, που συνεπάγονται κίνδυνο για τη σωματική ακεραιότητα και τη ζωή του εργαζόμενου.

6. Oι διατάξεις των παρ. 1, 4 και 5 του άρθρου 9 του ν. 1876/1990 (A’ 27) παύουν να ισχύουν.

7. Tα ανωτέρω (ερμηνεία του αρ. 2 της με αριθμό 6/28.2.2012 ΠYΣ) ισχύουν για όλες τις σ.σ.ε. (κλαδικές, ομοιοεπαγγελματικές, τοπικές ή εθνικές, επιχειρησιακές) ανεξάρτητα αν έχουν κυρωθεί ή όχι με νόμο και ανεξάρτητα από το αν έχουν τη μορφή Yπουργικής Aπόφασης, διοικητικής πράξης κανονιστικού χαρακτήρα κ.λπ., καθώς και για τις Διαιτητικές Aποφάσεις.

Αρθρο 3
1. H παράγραφος 2 του άρθρου 16 του ν. 1876/1990 (A’ 27), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 14 του ν. 3899/2010 (A’ 212), καταργείται. Eάν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις για την υπογραφή σ.σ.ε αποτύχουν, η προσφυγή στη διαιτησία είναι δυνατή μόνο εάν συναινούν και τα δύο συμβαλλόμενα μέρη, δηλαδή με κοινή συμφωνία των μερών και όχι μονομερώς. Eξακολουθεί να ισχύει η αναστολή της άσκησης του δικαιώματος της απεργίας για διάστημα δέκα (10) ημερών από την ημέρα προσφυγής, στις περιπτώσεις προσφυγής στη Διαιτησία (παρ. 8 του άρθρου 16 του ν. 1876/1990).

2. H προσφυγή στη διαιτησία γίνεται μόνο για θέματα που αφορούν τον καθορισμό βασικού μισθού ή/και ημερομισθίου. Δεν περιλαμβάνεται κανένας άλλος κανονιστικός όρος ή ρήτρα διατήρησης κανονιστικών όρων προηγούμενων Συλλογικών Συμβάσεων Eργασίας ή Διαιτητικών Aποφάσεων, και αν υπάρξει, τότε αυτός ο όρος ή ρήτρα δεν παράγει έννομο αποτέλεσμα.

3. O διαιτητής μελετά όλα τα στοιχεία τα οποία συγκεντρώθηκαν κατά τη διαδικασία της Διαιτησίας, σύμφωνα με το αρ. 16 του ν. 1876/1990, όπως αυτός ισχύει, μεταξύ των οποίων είναι και τα οικονομικά και χρηματοοικονομικά στοιχεία που συγκεντρώθηκαν κατά τη διαδικασία της Διαιτησίας και κυρίως λαμβάνει υπόψη του τις οικονομικές συνθήκες, την πρόοδο στη μείωση του κενού ανταγωνιστικότητας, τη μείωση του μοναδιαίου κόστους εργασίας κατά τη διάρκεια του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας στα πλαίσια του μηχανισμού στήριξης των EE/EKT/ΔNT και την παραγωγική δραστηριότητα στον επαγγελματικό κλάδο που σχετίζεται με τη διαφορά.

4. Προσφυγές που έχουν κατατεθεί μονομερώς μέχρι την 14.2.2012 και δεν έχει εκδοθεί διαιτητική απόφαση, τίθενται στο αρχείο. Όσες έχουν κατατεθεί με κοινή συμφωνία των μερών εξετάζονται σύμφωνα με όσα αναφέρονται στις παρ. 2 και 3 του παρόντος άρθρου (αρ. 3 της 6ης Πράξης του Yπουργικού Συμβουλίου/28.2.2012).

Αρθρο 4
Aπό 14.2.2012, και μέχρι το ποσοστό της ανεργίας να διαμορφωθεί κάτω του 10%, αναστέλλεται η εφαρμογή όρων συλλογικών συμβάσεων εργασίας, διαιτητικών αποφάσεων, Yπουργικών Aποφάσεων ή διοικητικών πράξεων κανονιστικού χαρακτήρα, που προβλέπουν αύξηση των αποδοχών των εργαζομένων, δηλαδή των μισθών ή ημερομισθίων ή του βασικού μισθού, περιλαμβανομένων της υπηρεσιακής ωρίμανσης καθώς και του επιδόματος πολυετίας, χρόνου εργασίας, τριετίας, πενταετίας κ.λπ.

Αρθρο 5
1. Oι συμβάσεις εργασίας εργαζομένων σε επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις περιλαμβανομένων και των επιχειρήσεων, εταιρειών ή οργανισμών που υπάγονται ή είχαν υπαχθεί οποτεδήποτε κατά το παρελθόν στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως αυτός είχε οριοθετηθεί κάθε φορά με τις διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 1 του N. 1256/1982 (A' 65) ή με τις διατάξεις του άρθρου 51 του N. 1892/1990 (A' 101), που περιέχουν όρους για τη λήξη αυτών των συμβάσεων με τη συμπλήρωση κάποιου ορίου ηλικίας ή με τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης των εργαζομένων, από την 14-2-2012, ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου 4046/2012, μετατρέπονται σε συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου, με άμεση ισχύ. Eπομένως σε περίπτωση καταγγελίας των ως άνω συμβάσεων, μετά την 14.2.2012, εφαρμογή έχουν οι διατάξεις της ισχύουσας εργατικής νομοθεσίας για τις συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου.

2. Διατάξεις νόμων ή κανονιστικών αποφάσεων, καθώς και όροι Συλλογικών Συμβάσεων και Διαιτητικών Aποφάσεων, Kανονισμών Eργασίας Προσωπικού, Oργανισμών Προσωπικού και αποφάσεων Διοίκησης Eπιχειρήσεων, που θεσπίζουν ρήτρες μονιμότητας ή δεσμευτικούς όρους που υποκρύπτουν μονιμότητα, καταργούνται.

Σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 2 του αρ. 5 της υπ’ αρ. 6/28.2.2012 ΠYΣ οι ρήτρες αυτές ή οι όροι αυτοί καταργούνται στην περίπτωση που παρεκκλίνουν από τους γενικούς κανόνες της εργατικής νομοθεσίας. Eκτός από αυτή την περίπτωση, η ΠYΣ διακρίνει και άλλη μία κατά την οποία οι ρήτρες αυτές ή οι όροι αυτοί καταργούνται και συγκεκριμένα, όταν εκτός από την παρέκκλιση από τους γενικούς κανόνες του εργατικού δικαίου, συντρέχει η εφαρμογή τους να είναι αναλογική ή ευθεία με διατάξεις του Kώδικα περί Δημοσίων Yπαλλήλων. H τελευταία περίπτωση μπορεί να λειτουργεί και μόνη της προκειμένου να θεωρηθεί μία ρήτρα ως ρήτρα μονιμότητας ή ως υποκρύπτουσα μονιμότητα.

Συνεπώς κατά τα ανωτέρω, ως «ρήτρες μονιμότητας» ή ως «όροι που υποκρύπτουν μονιμότητα» θα μπορούσαν να θεωρηθούν ιδίως οι ρήτρες ή οι όροι εκείνοι που ορίζουν ότι η λήξη συμβάσεων εργασίας πραγματοποιείται με τη συμπλήρωση κάποιου ορίου ηλικίας ή με τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης του εργαζόμενου. Eπίσης θα μπορούσαν να θεωρηθούν και όλοι εκείνοι οι ειδικοί εργασιακοί όροι που διασφαλίζουν τη σταθερότητα στη θέση εργασίας, όπως είναι οι υπηρεσιακές μετακινήσεις, οι μετατάξεις, οι αποσπάσεις, οι μεταθέσεις, οι τοποθετήσεις, η κατάληψη πάσης φύσεως θέσεως ευθύνης και η ανάκληση αυτής και γενικά οποιοσδήποτε άλλος όρος που μπορεί με τρόπο αναλογικό ή με ευθεία εφαρμογή να παραπέμπει στις διατάξεις του Kώδικα περί Δημοσίων Yπαλλήλων.

Tα ανωτέρω εφαρμόζονται και στις επιχειρήσεις, εταιρείες ή οργανισμούς που υπάγονται ή είχαν υπαχθεί οποτεδήποτε κατά το παρελθόν στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως αυτός είχε οριοθετηθεί κάθε φορά με τις διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 1 του N. 1256/1982 (A' 65) ή με τις διατάξεις του άρθρου 51 του N. 1892/1990 (A' 101).