Αντικειμενικές δαπάνες (τεκμήρια) αυτοκινήτων που ισχύουν για τη χρήση 2011. Λεπτομερής ανάλυση και σχολιασμός των νέων διατάξεων. Πίνακες και αναλυτικά παραδείγματα *

'Αρθρο των κυρίων Κωνσταντίνου Δημ. Γραβιά,
Πτυχ. Οικον. Παν/μίου Πειραιά, Λογιστή - Φοροτεχνικού
και Κωνσταντίνου Αντ. Κουλογιάννη,
Λογιστή - Φοροτεχνικού

2. Αντικειμενική δαπάνη αυτοκινήτων
2.1 Γενικά
Σύμφωνα με την περίπτωση γ΄ της παρ.1 του άρθρου 16 του ν. 2238/1994όπως αυτή ισχύει σήμερα μετά τις τροποποιήσεις που επήλθαν με την παράγραφο 2 του άρθρου 28 του ν.3986/2011, η αντικειμενική δαπάνη των αυτοκινήτων ορίζεται ως εξής:

α) Για αυτοκίνητα μέχρι και 1.200 κ.ε. σε τέσσερις χιλιάδες ευρώ (4.000),

β) Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. και μέχρι 2.000 κ.ε., προστίθενται εξακόσια ευρώ (600) ανά εκατό (100) κυβικά εκατοστά,

γ) Για αυτοκίνητα άνω των 2.000 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε., προστίθενται εννιακόσια ευρώ (900) ανά εκατό (100) κυβικά εκατοστά και

δ) Για αυτοκίνητα άνω των 3.000 κ.ε., προστίθενται χίλια διακόσια ευρώ (1.200) ανά εκατό (100) κυβικά εκατοστά.

Τα ανωτέρω καταλαμβάνουν και τα αυτοκίνητα μεικτής χρήσης καθώς και τα αυτοκίνητα τύπου jeep.

Mε βάση το δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης γ΄ του άρθρου 16 του ν.2238/1994, τα παραπάνω ποσά μειώνονται ανάλογα με την παλαιότητα του αυτοκινήτου η οποία υπολογίζεται από το έτος πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, κατά ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) για χρονικό διάστημα πάνω από πέντε (5) και μέχρι δέκα (10) έτη και κατά ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) για χρονικό διάστημα πάνω από δέκα (10) έτη.

Παραθέτουμε πίνακα με ορισμένες κατηγορίες αυτοκινήτων και τις αντίστοιχες αντικειμενικές δαπάνες, για πληρέστερη κατανόηση των παραπάνω:

Βλέπουμε ότι η ετήσια αντικειμενική δαπάνη των αυτοκινήτων αυξήθηκε σημαντικά σε σχέση με πέρυσι. Ένα αυτοκίνητο 2.000 κ.ε. με ημερομηνία πρώτης κυκλοφορίας το έτος 2009, πέρυσι είχε αντικειμενική δαπάνη 5.100,00 ευρώ ενώ φέτος θα έχει 8.800,00 ευρώ, μεγαλύτερη δηλαδή κατά 3.700,00 ευρώ.
Αν ο κυβισμός του αυτοκινήτου δεν καταλήγει σε πλήρη εκατοντάδα (π.χ. 1240, 1290 κ.ε.) τότε θα γίνεται στρογγυλοποίηση προς την πλησιέστερη εκατοντάδα (Μέχρι 50 κ.ε. προς την αμέσως προηγούμενη και πάνω από 50 κ.ε. προς την αμέσως επόμενη). Για παράδειγμα, αν ένα αυτοκίνητο έχει κυβισμό 1.310 κ.ε., τότε θα ληφθεί υπόψη για τον υπολογισμό ως κυβισμός 1.300 κ.ε., ενώ αν ένα αυτοκίνητο έχει κυβισμό 1.560 κ.ε., τότε θα ληφθεί υπόψη για τον υπολογισμό ως κυβισμός 1.600 κ.ε..
Για τον υπολογισμό του χρόνου παλαιότητας λαμβάνεται υπόψη ως πρώτο έτος, το έτος μέσα στο οποίο για πρώτη φορά κυκλοφόρησε το αυτοκίνητο στην Ελλάδα, ανεξάρτητα από το εάν το αυτοκίνητο αυτό είχε κυκλοφορήσει για πρώτη φορά ως Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητο ή ως αυτοκίνητο διαφορετικής χρήσης ή κατηγορίας (π.χ. ως Ε.Δ.Χ.). Κατά συνέπεια για τη μείωση της αντικειμενικής δαπάνης λόγω παλαιότητας του αυτοκινήτου λαμβάνεται υπόψη το πρώτο έτος κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, ανεξάρτητα το πότε εκδόθηκε η ελληνική άδεια κυκλοφορίας (σχετ. απόφ. ΠΟΛ.1094/23.3.1989 και 1032607/617/Α0012/4.4.2002 έγγραφο).

2.2 Αυτοκίνητα από τον Ο.Δ.Δ.Υ.
Μέχρι 31.12.2009 υπολογίζετο ποσοστό μείωσης 40%για τη δαπάνη που προέκυπτε βάσει του αυτοκινήτου που έχει αγοραστεί από τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημόσιου Υλικού (Ο.Δ.Δ.Υ.). Από 1.1.2010 και μετά (με τις διατάξεις του ν.384/2010) καταργήθηκε η μείωση που υπήρχε για τα αυτοκίνητα που αγοράζονται από τον Ο.Δ.Δ.Υ., δεδομένου ότι πλέον οι δαπάνες των αυτοκινήτων υπολογίζονται με πραγματικά δεδομένα και όχι τεκμαρτά.

2.3 Αυτοκίνητα αντίκες
Από 1.1.2010 και μετά,η ετήσια αντικειμενική δαπάνη δεν εφαρμόζεται για επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που διαθέτουν πιστοποιητικό αυθεντικότητας (αντίκες),το οποίο εκδίδεται από διεθνή ή ημεδαπό φορέα που έχει αρμοδιότητα να εκδίδει τέτοιο πιστοποιητικό. Σημειώνεται ότι με τις προηγούμενες διατάξεις δεν υπήρχε πλήρης απαλλαγή, αλλά ποσοστό μείωσης 60% για χρονικό διάστημα πάνω από 30 έτη από το έτος κατασκευής.

2.4 Αυτοκίνητα εταιριών
Αναφορικά με τον τρόπο λογισμού της αντικειμενικής δαπάνης για τις περιπτώσεις εταιριών (Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε., Α.Ε., αστικών, κοινωνιών, κοινοπραξιών), αλλοδαπών νομικών προσώπων και επιχειρήσεων που έχουν στην κυριότητά τους επιβατικά Ι.Χ. αυτοκίνητα, για την περίπτωση όπου ο φορολογούμενος, η σύζυγός του και τα προστατευόμενα μέλη είναι κάτοχοι και άλλων επιβατικών Ι.Χ. αυτοκινήτων, για την περίπτωση όπου ανήλικο τέκνο κατέχει επιβατικό Ι.Χ. αυτοκίνητο, για την περίπτωση απόκτησης ή μεταβίβασης επιβατικού Ι.Χ. αυτοκινήτου κατά τη διάρκεια του έτους, για τις περιπτώσεις ακινησίας ή ολοκληρωτικής καταστροφής, εικονικής μεταβίβασης ή κτήσης και πραγματικής συγκυριότητας αυτοκινήτου από περισσότερα πρόσωπα, για τις περιπτώσεις εκπαιδευτών οδηγών αυτοκινήτων και για τις επιχειρήσεις ενοικίασης ή χρηματοδοτικής μίσθωσης που χρησιμοποιούν για το σκοπό τους περισσότερα αυτοκίνητα και για τις περιπτώσεις αυτοκινήτων μικτής χρήσης και αυτοκινήτων τύπου JEEP, εξακολουθούν να ισχύουν όσα ίσχυαν και πέρυσι.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την περίπτωση γ' της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994, για τα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης των ανωτέρω εταιριών, οι οποίες έχουν στην κυριότητα ή στην κατοχή τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, η αντικειμενική δαπάνη που αναλογεί σε αυτά λογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη των:
ι) ομόρρυθμων ή απλών, εκτός των ετερόρρυθμων, εταίρων ή κοινωνών ή μελών της κοινοπραξίας φυσικών προσώπων, επιμεριζόμενη μεταξύ αυτών κατά το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρία, προκειμένου περί ομόρρυθμων ή ετερόρρυθμων ή αστικών εταιριών ή στην κοινωνία ή στην κοινοπραξία,
ιι) των φυσικών προσώπων, μελών της εταιρίας περιορισμένης ευθύνης, επιμεριζόμενη μεταξύ αυτών, κατά το ποσοστό συμμετοχής του καθενός στην εταιρία περιορισμένης ευθύνης, όταν οι διαχειριστές αυτής δεν είναι εταίροι της,
ιιι) των διαχειριστών της εταιρίας περιορισμένης ευθύνης που είναι και εταίροι της, επιμεριζόμενη μεταξύ αυτών κατά το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρία περιορισμένης ευθύνης και
ιιιι) των διευθυνόντων και εντεταλμένων συμβούλων, διοικητών ανωνύμων εταιριών και προέδρων των διοικητικών συμβουλίων τους, επιμεριζόμενη ισομερώς μεταξύ τους.
Αν στις πιο πάνω περιπτώσεις οι εταίροι των ομόρρυθμων ή ετερόρρυθμων ή περιορισμένης ευθύνης ή αστικών εταιριών, καθώς και των κοινωνιών ή κοινοπραξιών είναι νομικά πρόσωπα, η αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει με βάση τα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που έχουν στην κυριότητα ή την κατοχή τους λογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη των φυσικών προσώπων, που μετέχουν σε αυτά τα νομικά πρόσωπα, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο προηγούμενο εδάφιο.(Βλέπε αναλυτικά παραδείγματα συμπλήρωσης για περιπτώσεις αυτοκινήτων εταιρειών παρακάτω)

2.4.1 Αυτοκίνητα Ο.Ε., Ε.Ε. κ.λπ.
Για την ετήσια αντικειμενική δαπάνη που βαρύνει το φορολογούμενο από τα αυτοκίνητα εταιρίας ή εταιριών ή κοινωνιών ή κοινοπραξιών που ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα, θα συμπληρώνεται ανάλογη κατάσταση, στην οποία θα αναλύεται η δαπάνη από τα αυτοκίνητα της εταιρίας, η ιδιότητα των εταίρων (ομόρρυθμος, διαχειριστής Ε.Π.Ε., κ.λπ.), το ποσοστό συμμετοχής των ομόρρυθμων εταίρων, κ.λπ..
Επίσης, για την αντικειμενική δαπάνη που βαρύνει το φορολογούμενο από τα αυτοκίνητα εταιρίας της οποίας όλα τα μέλη είναι νομικά πρόσωπα, λόγω της συμμετοχής του σε νομικό πρόσωπο που είναι μέλος της, θα συμπληρώνεται ανάλογη κατάσταση στην οποία εκτός των παραπάνω, θα αναλύεται και η αντικειμενική δαπάνη της εταιρίας της οποίας είναι μέλος λόγω της συμμετοχής της στην άλλη εταιρία, καθώς και της δαπάνης που τον βαρύνει. Το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης που αντιστοιχεί στο φορολογούμενο θα μεταφερθεί στους κωδικούς 851-858, κατά περίπτωση, με αναφορά στις οικείες στήλες "ως συνημμένη Κατάσταση Νο 1" ή "ως συνημμένη κατάσταση Νο 2" κ.λπ. κατά περίπτωση.
Ανάλογη κατάσταση θα συμπληρώνεται για τη δαπάνη που βαρύνει το φορολογούμενο από τα αυτοκίνητα από τις ατομικές επιχειρήσεις, τις επιχειρήσεις ενοικίασης αυτοκινήτων, τις επιχειρήσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης αυτοκινήτων. Για τις ανώνυμες εταιρίες, ο υπόχρεος θα συμπληρώνει όμοια κατάσταση αν έχει την ιδιότητα του Προέδρου των διοικητικών συμβουλίων τους ή του Διοικητή αυτών ή είναι εντεταλμένος ή διευθύνων σύμβουλός
Ειδικότερα:
Αν Ο.Ε. ή Ε.Ε. ή αστική εταιρία, καθώς και κοινωνία ή κοινοπραξία που ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα, έχει ένα ή περισσότερα αυτοκίνητα, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη αυτών μερίζεται μεταξύ των ομόρρυθμων ή απλών, εκτός των ετερόρρυθμων, εταίρων ή των μελών της κοινωνίας ή κοινοπραξίας φυσικών προσώπων, κατά το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρία, την κοινωνία κτλ. Η αντικειμενική δαπάνη που αναλογεί σε κάθε εταίρο για κάθε εταιρία δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από τη μεγαλύτερη αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει από αυτοκίνητο της εταιρίας και βαρύνει αυτά τα πρόσωπα, ανεξάρτητα από τον τόπο διαμονής ή κατοικίας τους. Τα παραπάνω εφαρμόζονται ανάλογα και για τα φυσικά πρόσωπα που:
α) είναι ταυτόχρονα διαχειριστές και εταίροι Ε.Π.Ε.,
β) είναι εταίροι Ε.Π.Ε. και εφόσον κανείς από τους διαχειριστές της Ε.Π.Ε. δεν είναι εταίρος αυτής,
γ) είναι εντεταλμένοι σύμβουλοι, διευθύνοντες σύμβουλοι, διοικητές και πρόεδροι Α.Ε.. Ειδικά στην περίπτωση αυτή η κατανομή της τεκμαρτής δαπάνης γίνεται ισομερώς με ανάλογη εφαρμογή βέβαια του προηγούμενου (δεύτερου) εδαφίου.

- Για τα αλλοδαπά νομικά πρόσωπα που δεν έχουν εγκαταστάσεις στην Ελλάδα αλλά υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης, καθώς και για τις αλλοδαπές επιχειρήσεις (σ.σ. και για τις αλλοδαπές επιχειρήσεις που υπάγονται στις διατάξεις του αν. ν.89/1967, του αν. ν.378/1968 και του άρθρου 25 του ν.27/1975, βλέπε και παράγραφο 2.4.5 κατωτέρω), το ποσό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης, που προκύπτει με βάση αυτοκίνητα αυτής της περίπτωσης ιδιοκτησίας του αλλοδαπού νομικού προσώπου ή ιδιοκτησίας ή κατοχής γραφείου, υποκαταστήματος ή πρακτορείου της επιχείρησης εγκατεστημένου στην Ελλάδα, βαρύνει το πρόσωπο που εκπροσωπεί στην Ελλάδα το αλλοδαπό νομικό πρόσωπο, την αλλοδαπή επιχείρηση ή προΐσταται του οικείου γραφείου ή υποκαταστήματος ή πρακτορείου.

- Προκειμένου για εκπαιδευτές οδηγών αυτοκινήτων, καθώς και για τις επιχειρήσεις ενοικίασης αυτοκινήτων, που χρησιμοποιούν για το σκοπό αυτόν περισσότερα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, για τον υπολογισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης λαμβάνεται υπόψη το αυτοκίνητο που δίνει τη μεγαλύτερη αντικειμενική δαπάνη. Και στην περίπτωση όμως αυτή οι υπόχρεοι πρέπει να αναγράψουν όλα τα αυτοκίνητα που χρησιμοποιούνται γι' αυτόν το σκοπό, αλλά στους κωδικούς 851-858 θα συμπεριλάβουν μόνο τη μεγαλύτερη αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει από αυτοκίνητο της υπόψη επιχείρησης που χρησιμοποιείται γι' αυτόν το σκοπό.

Παραδείγματα για εταιρείες Ο.Ε., Ε.Ε. κ.λπ.:
Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, στις περιπτώσεις Ο.Ε., Ε.Ε. και αστικών εταιριών που έχουν στην κυριότητα ή κατοχή τους Ε.Ι.Χ. ή Μ.Χ. αυτοκίνητα η αντικειμενική δαπάνη που αναλογεί σε αυτά λογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη, προκειμένου για Ο.Ε. και Ε.Ε., των ομόρρυθμων μόνο εταίρων φυσικών προσώπων και προκειμένου για αστικές εταιρίες των μελών τους, μεριζομένη κατά το ποσοστό συμμετοχής του καθενός. Η αντικειμενική αυτή δαπάνη που αναλογεί σε κάθε εταίρο δεν μπορεί να είναι ανώτερη από τη μεγαλύτερη αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει από αυτοκίνητο της εταιρίας (σχετ. αποφ. ΠΟΛ.1094/23.3.1989 και ΠΟΛ.1042/8.2.1993).

Παράδειγμα 1ο:
Έστω ομόρρυθμη εταιρεία «Χ» που αποτελείται από τρία ομόρρυθμα μέλη το φυσικό πρόσωπο «Α» με ποσοστό συμμετοχής30%, το φυσικό πρόσωπο «Β» με ποσοστό35% και το φυσικό πρόσωπο «Γ» με ποσοστό συμμετοχής 35% και έχει στην κυριότητα ή κατοχή της 2 Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα,με αντικειμενική δαπάνη 3.600,00 και 5.400,00 αντίστοιχα. Η συνολική αντικειμενική δαπάνη αυτών των αυτοκινήτων (9.000,00)θα βαρύνει τους ομόρρυθμους εταίρους ως εξής:
Φυσικό πρόσωπο «Α» : 9.000,00 Χ 30% = 2.700,00
Φυσικό πρόσωπο «Β» : 9.000,00 Χ 35% = 3.150,00
Φυσικό πρόσωπο «Γ» : 9.000,00 Χ 35% = 3.150,00

Παράδειγμα 2ο:
Έστω ότι η ετερόρρυθμη εταιρεία «Χ» έχει ομόρρυθμα μέλη το φυσικό πρόσωπο «Α» με ποσοστό συμμετοχής 10%,το φυσικό πρόσωπο «Β» με ποσοστό 25%, την Ο.Ε. «Γ» με ποσοστό 35% και ως ετερόρρυθμα μέλη το φυσικό πρόσωπο«Δ» με ποσοστό 10% και την Α.Ε. «Ε» με ποσοστό 20%. Η εταιρεία «Χ» έχει στην κυριότητα 3 Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα με αντικειμενική δαπάνη 5.100,00, 5.400,00 και 7.400,00 αντίστοιχα. Η συνολική αντικειμενική δαπάνη αυτών των αυτοκινήτων είναι 17.900,00 και θα βαρύνει μόνο τα φυσικά πρόσωπα «Α» και «Β». Για την εξεύρεση του ποσού της δαπάνης που αναλογεί στον «Α» και στον «Β» θα θεωρηθεί ότι το άθροισμα των ποσοστών της συμμετοχής τους στην ετερόρρυθμη εταιρεία «Χ», αντιστοιχεί στο άθροισμα της αντικειμενικής δαπάνης όλων των αυτοκινήτων, δηλαδή ότι στο ποσοστό 35% (10%+25%) αντιστοιχεί αντικειμενική δαπάνη17.900.000. Η συνολική αντικειμενική δαπάνη αυτών των αυτοκινήτων (17.900,00) θα βαρύνει τους ομόρρυθμους εταίρους ως εξής:

Φυσικό πρόσωπο «Α»:

Φυσικό πρόσωπο «Β»:

Η αντικειμενική δαπάνη όμως του «Β» περιορίζεται στο ποσό των 7.400,00 διότι δεν μπορεί να υπερβεί τη μεγαλύτερη αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει από τα αυτοκίνητο της εταιρίας ήτοι 7.400,00 (σχετ. αποφ. ΠΟΛ.1238/31.10.1994).

Παράδειγμα 3ο
Έστω ότι η ετερόρρυθμη εταιρεία «Χ»με 3 ομόρρυθμους εταίρους«Α», «Β» και «Γ» (φυσικά πρόσωπα) και 1 ετερόρρυθμο εταίρο με ποσοστό συμμετοχής στην εταιρία κάθε εταίρου 25%, έχει 3 Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα με αντικειμενική δαπάνη 3.300,00,3.600,00 και 5.400,00 ευρώ αντίστοιχα.Η συνολική αντικειμενική δαπάνη αυτών των αυτοκινήτων είναι 12.300,00 και θα βαρύνει μόνο τα φυσικά πρόσωπα «Α»,«Β» και «Γ». Για την εξεύρεση του ποσού της δαπάνης που αναλογεί στους «Α»,«Β» και «Γ» θα θεωρηθεί ότι το άθροισμα των ποσοστών της συμμετοχής στην Ε.Ε. «Χ» των «Α»,«Β» και «Γ», αντιστοιχεί στο άθροισμα της τεκμαρτής δαπάνης όλων των αυτοκινήτων, δηλαδή ότι στο ποσοστό 75% (25%+25%+25%) αντιστοιχεί αντικειμενική δαπάνη 12.300,00 ευρώ. Η συνολική αντικειμενική δαπάνη αυτών των αυτοκινήτων (12.300,00 ευρώ) θα βαρύνει τους ομόρρυθμους εταίρους ως εξής:

Φυσικό πρόσωπο «Α»:

Φυσικό πρόσωπο «Β»:

Φυσικό πρόσωπο «Γ»:

Παράδειγμα 4ο
Έστω ότι στην ομόρρυθμη εταιρεία «X» συμμετέχουν η Ο.Ε. «A» με ποσοστό συμμετοχής 20% και η Α.Ε. «B» με ποσοστό συμμετοχής 80% και η εταιρία αυτή (δηλαδή η Ο.Ε. «X») έχει στην κυριότητα ή κατοχή της 3 Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα με αντικειμενική δαπάνη 3.600,00, 4.200,00 και 5.400,00 ευρώ αντίστοιχα. Η συνολική αντικειμενική δαπάνη αυτών των αυτοκινήτων είναι 13.200,00.Στην περίπτωση αυτή θα γίνει κατ’ αρχήν κατανομή της συνολικής δαπάνης στα νομικά πρόσωπα ομόρρυθμα μέλη της εταιρίας με βάση τα ποσοστά συμμετοχής τους στην εταιρία, χωρίς σε αυτό το στάδιο να γίνεται η σύγκριση του ποσού που αναλογεί σε κάθε νομικό πρόσωπο μέλος της εταιρίας με βάση το ποσοστό συμμετοχής του στην εταιρία με τη μεγαλύτερη δαπάνη που προκύπτει από αυτοκίνητο της εταιρίας. Συνεπώς έχουμε:
α) Στην Ο.Ε. «Α» 13.200,00 Χ 20/100 = 2.640,00 ευρώ
β) Στην Α.Ε. «Β» 13.200,00 Χ 80/100 = 10.560,00 ευρώ
Στη συνέχεια θα κατανεμηθεί η δαπάνη που αναλογεί σε κάθε εταιρία στα φυσικά πρόσωπα μέλη της που ανάλογα με την μορφή της εταιρίας βαρύνονται με τη δαπάνη των αυτοκινήτων της εταιρίας. Σε αυτό το στάδιο γίνεται σύγκριση της δαπάνης που αναλογεί σε κάθε μέλος της εταιρίας με τη μεγαλύτερη δαπάνη που προκύπτει με βάση τα αυτοκίνητα της εταιρίας στην οποία συμμετέχει η παρούσα εταιρία, δηλαδή στο παράδειγμα αυτό θα γίνεται σύγκριση με τη δαπάνη των 5.400,00ευρώ.
Με βάση τα παραπάνω:
α) Αν μέλη της Ο.Ε. «Α» είναι τα φυσικά πρόσωπα «ΑΑ» και «ΑΒ» με ποσοστό συμμετοχής 70% και 30% αντίστοιχα, τότε: αα) στο φυσικό πρόσωπο «ΑΑ» αναλογεί αντικειμενική δαπάνη 2.640,00 Χ70% = 1.848,00 και ββ) στο φυσικό πρόσωπο «ΑΒ» αναλογεί αντικειμενική δαπάνη 2.640,00 Χ 30% = 792,00.
β) Αν πρόεδρος του Δ.Σ. της Α.Ε. «Β» είναι ο «Ψ» και διευθύνων σύμβουλος αυτής ο «Ω», στους «Ψ» και «Ω» αντιστοιχεί στον καθένα δαπάνη 10.560,00 / 2 =5.280,00.
Περαιτέρω αν η Α.Ε. «Β» έχει στην ιδιοκτησία της 2 Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα με αντικειμενική δαπάνη 1.200,00 και 10.400,00 αντίστοιχα, στον πρόεδρο του Δ.Σ. «Ψ» και στον διευθύνοντα σύμβουλο «Ω»αναλογεί αντικειμενική δαπάνη (1.200,00 + 10.400,00 ) : 2 = 5.800,00 ευρώ. Συνολικά στον πρόεδρο του Δ.Σ. «Ψ»και στον διευθύνοντα σύμβουλο «Ω» αντιστοιχούν στον καθένα 5.280,00 + 5.800,00 =11.080,00 ευρώ.
Τα φυσικά πρόσωπα βαρύνονται και με την αντικειμενική δαπάνη των αυτοκινήτων της εταιρίας στην οποία άμεσα συμμετέχουν και με την αντικειμενική δαπάνη των αυτοκινήτων της εταιρίας κ.λπ. στην οποία έμμεσα συμμετέχουν, εφόσον βέβαια όλα τα μέλη αυτής της τελευταίας εταιρίας είναι νομικά πρόσωπα (σχετ. αποφ.ΠΟΛ.1238/31.10.1994).
Σημείωση: Στην περίπτωση που όλα τα μέλη μιας ελληνικής Ο.Ε. ή Ε.Ε. ή αστικής εταιρίας. ή κοινοπραξίας ή κοινωνίας που ασκεί επιχείρηση ή επάγγελμα είναι νομικά πρόσωπα και όλα τα μέλη των νομικών αυτών προσώπων είναι επίσης νομικά πρόσωπα, δεν θα πρέπει να συνεχιστεί και η εξέταση των μελών και αυτών των νομικών προσώπων μέχρι να ανευρεθεί φυσικό πρόσωπο που να βαρύνεται με την αντικειμενική δαπάνη με βάση τα αυτοκίνητα της αρχικής εταιρίας κ.λπ. Τούτο βέβαια με την προϋπόθεση ότι κανένα από τα μέλη της αρχικής ελληνικής Ο.Ε. ΄Ε.Ε. ή κοινοπραξίας ή κοινωνίας κ.λπ. δεν είναι Α.Ε.
Στην περίπτωση που όλα τα μέλη μιας ελληνικής Ο.Ε. ή Ε.Ε. ή κοινοπραξίας ή κοινωνίας που ασκεί επιχείρηση ή επάγγελμα είναι νομικά πρόσωπα:
α) εάν μεταξύ αυτών των νομικών προσώπων περιλαμβάνονται και αλλοδαπές Α.Ε. ή μόνο αλλοδαπές Α.Ε., βαρύνονται με την υπόψη τεκμαρτή δαπάνη και οι διευθύνοντες και εντεταλμένοι σύμβουλοι, οι διοικητές των Α.Ε. και πρόεδροι των Δ.Σ., ανεξάρτητα από το εάν αυτοί κατοικούν στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό,
β) εάν ορισμένα από αυτά τα νομικά πρόσωπα είναι ημεδαπά και ορισμένα αλλοδαπά, κατά την αναζήτηση των φυσικών προσώπων που τελικά θα βαρύνονται με την υπόψη τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης με βάση τα Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα της ημεδαπής εταιρίας θα ληφθούν υπόψη και τα αλλοδαπά νομικά πρόσωπα,
γ) εάν όλα αυτά τα νομικά πρόσωπα είναι αλλοδαπά, θα ελεγχθούν τα μέλη και αυτών των αλλοδαπών νομικών προσώπων, για να βρεθεί φυσικό πρόσωπο που να βαρύνεται με ποσά της υπόψη τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης (σχετ. αποφ. ΠΟΛ.1290/26.11.1998).

2.4.2 Αυτοκίνητα Ε.Π.Ε.
Στις περιπτώσεις των εταιρειών περιορισμένης ευθύνης (Ε.Π.Ε.) που έχουν στην κυριότητά τους ή στην κατοχή τους Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα, η αντικειμενική δαπάνη που αναλογεί σε αυτά λογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη των φυσικών προσώπων που είναι διαχειριστές της εταιρείας και συγχρόνως μέλη της εταιρείας ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρεία. Στην περίπτωση που κανείς διαχειριστής της Ε.Π.Ε. δεν είναι μέλος της, η δαπάνη αυτή λογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη των φυσικών προσώπων που είναι μέλη της Ε.Π.Ε. ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής τους στην Ε.Π.Ε.
Παραδείγματα για εταιρείες Ε.Π.Ε.:
Παράδειγμα 1ο
Έστω η Ε.Π.Ε.«Χ» στην οποία συμμετέχουν το φυσικό πρόσωπο «εταίρος Α» με ποσοστό συμμετοχής30%, το φυσικό πρόσωπο «εταίρος Β» με ποσοστό35% και το φυσικό πρόσωπο «εταίρος Γ» με ποσοστό συμμετοχής 35% και έχει στην κυριότητα ή κατοχή της 2 Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα,με αντικειμενική δαπάνη 3.600,00 και 5.400,00 αντίστοιχα. Τα παραπάνω φυσικά πρόσωπα είναι και διαχειριστές της Ε.Π.Ε. Η συνολική αντικειμενική δαπάνη αυτών των αυτοκινήτων9.000,00θα βαρύνει τους εταίρους-διαχειριστές ως εξής:
«εταίρος Α»: 9.000,00 Χ 30% = 2.700,00
«εταίρος Β»: 9.000,00 Χ 35% = 3.150,00
«εταίρος Γ»9.000,00 Χ 35% = 3.150,00
Παράδειγμα 2ο
Έστω η Ε.Π.Ε.«Χ» στην οποία συμμετέχουν το φυσικό πρόσωπο «εταίρος Α» με ποσοστό συμμετοχής30%, το φυσικό πρόσωπο «εταίρος Β» με ποσοστό 35%, οι οποίοι είναι διαχειριστές της εταιρείας, το φυσικό πρόσωπο «εταίρος Γ» με ποσοστό συμμετοχής 35%, και φυσικό πρόσωπο «Δ» που είναι και αυτός διαχειριστής της εταιρείας (μη μέλος όμως της εταιρείας). Η Ε.Π.Ε. έχει στην κυριότητά της 2 Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα, με αντικειμενική δαπάνη 3.600,00 και 5.400,00 αντίστοιχα. Η συνολική αντικειμενική δαπάνη αυτών των αυτοκινήτων 9.000,00 θα βαρύνει τους εταίρους-διαχειριστές ως εξής:

«εταίρος Α»:

«εταίρος Β»:

Σημείωση: Στην περίπτωση που όλα τα μέλη μιας ελληνικής Ε.Π.Ε. είναι νομικά πρόσωπα και όλα τα μέλη των νομικών αυτών προσώπων είναι επίσης νομικά πρόσωπα, δεν θα πρέπει να συνεχιστεί και η εξέταση των μελών και αυτών των νομικών προσώπων μέχρι να ανευρεθεί φυσικό πρόσωπο που να βαρύνεται με την αντικειμενική δαπάνη με βάση τα αυτοκίνητα της αρχικής εταιρίας κ.λπ. Τούτο βέβαια με την προϋπόθεση ότι κανένα από τα μέλη της αρχικής ελληνικής Ε.Π.Ε. δεν είναι Α.Ε.
Στην περίπτωση που όλα τα μέλη μιας ελληνικής Ε.Π.Ε. είναι νομικά πρόσωπα:
α) εάν μεταξύ αυτών των νομικών προσώπων περιλαμβάνονται και αλλοδαπές Α.Ε. ή μόνο αλλοδαπές Α.Ε., βαρύνονται με την υπόψη τεκμαρτή δαπάνη και οι διευθύνοντες και εντεταλμένοι σύμβουλοι, οι διοικητές των Α.Ε. και πρόεδροι των Δ.Σ., ανεξάρτητα από το εάν αυτοί κατοικούν στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό,
β) εάν ορισμένα από αυτά τα νομικά πρόσωπα είναι ημεδαπά και ορισμένα αλλοδαπά, κατά την αναζήτηση των φυσικών προσώπων που τελικά θα βαρύνονται με την υπόψη τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης με βάση τα Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα της ημεδαπής εταιρίας θα ληφθούν υπόψη και τα αλλοδαπά νομικά πρόσωπα,
γ) εάν όλα αυτά τα νομικά πρόσωπα είναι αλλοδαπά, θα ελεγχθούν τα μέλη και αυτών των αλλοδαπών νομικών προσώπων, για να βρεθεί φυσικό πρόσωπο που να βαρύνεται με ποσά της υπόψη τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης (σχετ. αποφ. ΠΟΛ.1290/26.11.1998).

2.4.3 Αυτοκίνητα Α.Ε.
Στις περιπτώσεις Α.Ε. που έχουν στην κυριότητα ή στην κατοχή τους Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα, η αντικειμενική δαπάνη που αναλογεί σε αυτά λογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη των εντεταλμένων και διευθυνόντων συμβούλων, των διοικητών Α.Ε. και προέδρων των Δ.Σ., μεριζομένη ισομερώς μεταξύ τους. Η κατανομή της δαπάνης αυτής στα υπόψη πρόσωπα θα γίνεται ισομερώς (π.χ. αν μια Α.Ε. έχει 2 εντεταλμένους συμβούλους, ένα διοικητή και ένα πρόεδρο του Δ.Σ., τότε η συνολική τεκμαρτή δαπάνη με βάση τα αυτοκίνητα της εταιρίας αυτής θα κατανεμηθεί ισομερώς μεταξύ των πιο πάνω προσώπων, ανεξάρτητα από το αν τα πρόσωπα αυτά ασκούν πραγματική διοίκηση.
Ο διευθύνων σύμβουλος του οποίου ο διορισμός δεν έχει δημοσιευθεί στο Φ.Ε.Κ.δεν λαμβάνεται υπόψη για την κατανομή της αντικειμενικής δαπάνης των αυτοκινήτων της Α.Ε. (σχετ. 1020527/268/Α0012/21.2.1994). Στην περίπτωση που τη θέση του προέδρου του Δ.Σ. Α.Ε. δεν κατέχει το ίδιο πρόσωπο σε όλη τη διάρκεια της κρινόμενης περιόδου, αλλά τα πρόσωπα που κατείχαν αυτή τη θέση διαδέχτηκαν το ένα το άλλο, αυτά θα πρέπει να θεωρηθούν ως ένα πρόσωπο. Συνεπώς στην περίπτωση κατά την οποία ο πρόεδρος του Δ.Σ. μιας Α.Ε., ο οποίος έστω ότι είναι και διευθύνων σύμβουλος, κατά τη διάρκεια του έτους αλλάξει, η συνολική ετήσια τεκμαρτή δαπάνη, αφού περιορισθεί στο ύψος της μεγαλύτερης τεκμαρτής δαπάνης που προκύπτει από αυτοκίνητο της εταιρίας, θα μεριστεί σύμφωνα με την περίπτ. β’ της § 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994 στα 2 πρόσωπα που κατείχαν διαδοχικά τη θέση του προέδρου – διευθύνοντα συμβούλου της Α.Ε. ανάλογα με τους μήνες που κατείχε τη θέση αυτή ο καθένας (σχετ. απόφ. ΠΟΛ.1248/4.10.2000). Επίσης, επειδή από το κ.ν. 2190/1920 δεν απαγορεύεται ο διορισμός περισσότερων διευθυνόντων ή εντεταλμένων συμβούλων, η αντικειμενική δαπάνη με βάση τα Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα μιας Α.Ε. μερίζεται ισομερώς σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν.2238/1194 και στους 2 διευθύνοντες συμβούλους (σχετ. 1085893/1728/Α0012/2.9.1996).

Σημείωση: Όπως είχαμε αναφέρει και στον περσινό οδηγό, η επιστημονική επιτροπή της βουλής (σχετικά με τον ν. 3842/2010) παρατήρησε το εξής όσον αφορά το θέμα των αυτοκινήτων που ανήκουν σε Α.Ε.: «Περαιτέρω, ενόψει της τροποποίησης που επήλθε με το άρθρο 25 του ν. 3604/2007 στο άρθρο 18 παρ. 2 του κ.ν. 2190/1920, σκόπιμο ίσως θα ήταν να διευκρινισθεί νομοθετικώς για τις περιπτώσεις ορισμού νομικού προσώπου ως διευθύνοντος ή εντεταλμένου συμβούλου ανώνυμης εταιρείας, εάν το τεκμήριο θα βαρύνει το φυσικό πρόσωπο που ορίζεται από το νομικό πρόσωπο για την άσκηση των εξουσιών του νομικού αυτού προσώπου ως μέλους του διοικητικού συμβουλίου ή εάν και για το νομικό αυτό πρόσωπο θα εφαρμόζονται αναλογικώς οι ρυθμίσεις των υποπεριπτώσεων ι΄ έως ιιιι΄».
Η παρ. 2 του άρθρου 18 του ν. 2190/1920, έτσι όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 25 του ν.3604/2007 έχει ως εξής:
«Άρθρο 18. Εκπροσώπηση της εταιρείας
2. Ο αριθμός των μελών του διοικητικού συμβουλίου ορίζεται από το καταστατικό ή από τη γενική συνέλευση, εντός των ορίων που προβλέπονται στο καταστατικό. Το διοικητικό συμβούλιο αποτελείται τουλάχιστον από τρία μέλη. Το καταστατικό μπορεί να προβλέπει ότι μέλος του διοικητικού συμβουλίου μπορεί να είναι και νομικό πρόσωπο. Στην περίπτωση αυτή το νομικό πρόσωπο υποχρεούται να ορίσει ένα φυσικό πρόσωπο για την άσκηση των εξουσιών του νομικού προσώπου ως μέλους του διοικητικού συμβουλίου».
Παραδείγματα για εταιρείες Α.Ε.:
Παράδειγμα 1ο
Έστω ότι η Ανώνυμη εταιρεία «Χ» έχει έναν διευθύνοντα σύμβουλο κι έναν πρόεδρο του Δ.Σ. Η συγκεκριμένη εταιρεία έχει 3 Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα με αντικειμενική δαπάνη 3.300,00,3.600,00 και 5.400,00 ευρώ αντίστοιχα.Η συνολική αντικειμενική δαπάνη αυτών των αυτοκινήτων είναι 12.300,00 και θα βαρύνει και τους δύο ισομερώς ως εξής:
Διευθύνων Σύμβουλος «Α»: 12.300,00 ευρώ/ 2 = 6.150,00 ευρώ
Πρόεδρος Δ.Σ. «Β»: 12.300,00 ευρώ/ 2 = 6.150,00 ευρώ
Όσα αναφέρονται ανωτέρω για τον περιορισμό της αντικειμενικής δαπάνης, εφαρμόζονται και στις περιπτώσεις των Α.Ε. Συνεπώς στο παράδειγμά μας, επειδή η μεγαλύτερη αντικειμενική δαπάνη είναι 5.400,00, το ποσό που θα δηλώσει ο διευθύνων σύμβουλος και ο πρόεδρος του Δ.Σ., περιορίζεται στο ποσό αυτό, ήτοι 5.400,00 ευρώ ο καθένας.

2.4.4 Αυτοκίνητα αλλοδαπών επιχειρήσεων χωρίς εγκατάσταση στην Ελλάδα
Στα αλλοδαπά νομικά πρόσωπα που δεν έχουν εγκαταστάσεις στην Ελλάδα αλλά υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης με βάση την παράγραφο 1 του άρθρου 107 του ν.2238/1994, καθώς και στις αλλοδαπές επιχειρήσεις, το ποσό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης που προκύπτει με βάση αυτοκίνητα (της περίπτωσης γ' του άρθρου 16 του ν.2238/1994), ιδιοκτησίας του αλλοδαπού νομικού προσώπου ή ιδιοκτησίας ή κατοχής γραφείου, υποκαταστήματος ή πρακτορείου της επιχείρησης εγκατεστημένου στην Ελλάδα, βαρύνει το πρόσωπο που εκπροσωπεί στην Ελλάδα το αλλοδαπό νομικό πρόσωπο, την αλλοδαπή επιχείρηση ή προΐσταται του οικείου γραφείου ή υποκαταστήματος ή πρακτορείου.

2.4.5 Αυτοκίνητα επιχειρήσεων των α.ν. 89/1967 και 378/1968 και του άρθρου 25 ν. 27/1975
Από 1.1.2010 και μετά (μετά τις αλλαγές που επέφερε ο ν.3842/2010), εφαρμόζεται η αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης αυτοκινήτων και στις επιχειρήσεις των α.ν. 89/1967 και 378/1968 και του άρθρου 25 ν. 27/1975.
Να θυμίσουμε εδώ ότι μέχρι 31.1.2009, οι αλλοδαπές επιχειρήσεις που υπάγονταν στον α.ν. 89/1967, τον α.ν. 378/ 1968 και το άρθρο 25 του ν. 27/1975, είχαν απαλλαγή για το ποσό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης η οποία προέκυπτε βάσει Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων. Η απαλλαγή της περίπτωσης αυτής ίσχυε έως 31.12.2009, στις αλλοδαπές επιχειρήσεις μόνο και όχι στις ημεδαπές που υπάγονταν στον α.ν. 89/1967, στον α.ν. 378/1968 και στο άρθρο 25 του ν. 27/1975.
Η διάταξη που ίσχυε έως 31.12.2009 είχε ως εξής:

['Αρθρο 18. Μη εφαρμογή του τεκμηρίου

Το τεκμήριο προσδιορισμού της ετήσιας δαπάνης δεν εφαρμόζεται:

δ) Προκειμένου για αλλοδαπές επιχειρήσεις που υπάγονται στις διατάξεις του α.ν.89/1967, του α.ν.378/ 1968 και του άρθρου 25 του ν.27/1975, για το ποσό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης, η οποία προκύπτει βάσει επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης.]

2.5 Εικονική μεταβίβαση
Σε περίπτωση εικονικής μεταβίβασης Ε.Ι.Χ. ή Μ.Χ. αυτοκινήτου ή εικονικής κτήσης αυτού από περισσότερα πρόσωπα, η αντικειμενική δαπάνη με βάση το αυτοκίνητο αυτό ισχύει αυτοτελώς στο σύνολό της για κάθε έναν από τους συμβαλλομένους. Ως εικονική θεωρείται ιδίως η μεταβίβαση ή η κτήση, όταν πραγματοποιείται μεταξύ συγγενών εξ’ αίματος ή εξ’ αγχιστείας κατευθείαν γραμμή ή εκ πλαγίου μέχρι και τον τρίτο βαθμό, δηλαδή μεταξύ γονέων και παιδιών, μεταξύ πάππων και εγγονών, μεταξύ προπάππων και δισέγγονων, μεταξύ αδελφών, μεταξύ πρώτων ανηψιών και πρώτων θείων (τα ανήψια θα είναι τα παιδιά των αδελφών του φορολογουμένου και οι θείοι ή οι θείες τα αδέλφια των γονέων του φορολογουμένου). Σημειώνεται ότι οι συγγενείς εξ’ αίματος του ενός από τους συζύγους είναι συγγενείς εξ’ αγχιστείας του άλλου συζύγου στην ίδια γραμμή και τον ίδιο βαθμό (Α.Κ. 1464). Αντίθετα οι σύζυγοι δεν θεωρούνται μεταξύ τους συγγενείς εξ’ αίματος ή εξ’ αγχιστείας. Πάντως σε κάθε περίπτωση οι φορολογούμενοι έχουν δικαίωμα ανταπόδειξης, δηλαδή μπορούν να προσκομίσουν στοιχεία στον προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. ή στα διοικητικά δικαστήρια, από τα οποία να προκύπτει ότι δεν είναι εικονική η μεταβίβαση του αυτοκινήτου ή η απόκτησή του ή η συγκυριότητά τους σε αυτό. Στην περίπτωση που η συγκυριότητα είναι πραγματική, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη μερίζεται κατά το λόγο των ιδανικών μεριδίων κάθε ενός συγκυρίου (σχετ. απόφ. ΠΟΛ.1094/23.3.1989).

2.6 Ακινησία αυτοκίνητου
Για την απόδειξη ακινησίας αυτοκινήτου για τη μείωση της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης, με την οικεία δήλωση φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων θα προσκομίζεται και σχετική βεβαίωση της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. στην οποία έχει υποβληθεί η δήλωση ακινησίας του άρθρου 22 του ν. 2367/1953. Η υπόψη δήλωση ακινησίας εξακολουθεί να υποβάλλεται στο ίδιο τμήμα της Δ.Ο.Υ. που υποβαλλόταν και πριν από την ισχύ του άρθρου 36 του ν. 2093/1992, τηρουμένης της διαδικασίας του άρθρου 22 του ν. 2367/1953. Στη βεβαίωση παραλαβής της δήλωσης ακινησίας που θα χορηγείται στο φορολογούμενο, καθώς και στη βεβαίωση για την ακινησία του αυτοκινήτου που θα χορηγείται μετά το πέρας της ακινησίας του αυτοκινήτου ή μετά την 31/12 κάθε έτους για την εφαρμογή της περιπτ. β' της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994 θα αναγράφεται μεταξύ των άλλων ότι το συγκεκριμένο όχημα τέθηκε σε ακινησία για την εφαρμογή της περιπτ. β' της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν.2238/1994 και δεν έχει άλλες φορολογικές συνέπειες (σχετ. απόφ. ΠΟΛ.1050/22.2.1994).
Στο σημείο αυτό, θεωρούμε απαραίτητο να παραθέσουμε αυτούσια μια ανάλυση που είχαμε πραγματοποιήσει στο παρελθόν και αφορούσε την προσωρινή ακινησία των αυτοκινήτων και τα προβλήματα που δημιουργούν πολλοί υπάλληλοι των Δ.Ο.Υ. στους φορολογούμενους.
«Τις τελευταίες ημέρες κάθε έτους, εδώ και πολλά χρόνια, παρατηρείται το φαινόμενο να συρρέουν στις Δ.Ο.Υ. όλης της Ελλάδας φορολογούμενοι, προκειμένου να καταθέσουν τις πινακίδες των αυτοκινήτων ή των μοτοσυκλετών τους, αποφεύγοντας έτσι την πληρωμή των τελών κυκλοφορίας για το επόμενο έτος. Φέτος ειδικά, λόγω και της επιβολής των λεγόμενων «πράσινων τελών», οι κάτοχοι παλιότερων αυτοκινήτων είδαν στα ειδοποιητήρια που έλαβαν από την Γ.Γ.Π.Σ. να είναι υπέρογκα αυξημένα τα τέλη κυκλοφορίας. Μέσα στο γενικότερο κλίμα της οικονομικής δυσπραγίας και μη μπορώντας να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους, πολλοί είναι εκείνοι που αποφάσισαν να καταθέσουν τις πινακίδες των οχημάτων τους και προσέρχονται καθημερινά στα τμήματα αυτοκινήτων των εφοριών όλης της Ελλάδας. Η ταλαιπωρία που περιμένει τους φορολογούμενους είναι μεγάλη, καθώς υποχρεώνονται να περιμένουν σε ατελείωτες ουρές προκειμένου να ολοκληρώσουν τη διαδικασία προσωρινής ακινησίας των οχημάτων τους.
Όμως, εκτός από την ταλαιπωρία που αναφέραμε, οι πολίτες έχουν να αντιμετωπίσουν και την αυθαίρετη ερμηνεία από πλευράς εφοριακών υπαλλήλων του φορολογικού νόμου και των εγκυκλίων του Υπουργείου Οικονομικών. Στις περισσότερες Δ.Ο.Υ. της επικράτειας οι προϊστάμενοι των Δ.Ο.Υ. αλλά και οι υπάλληλοι αυτών, ερμηνεύουν κατά το δοκούν τις διατάξεις που προβλέπει ο νομοθέτης για τα δικαιολογητικά που απαιτούνται ώστε να τεθεί ένα όχημα σε ακινησία. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το ότι υποχρεώνουν τους πολίτες εκτός των άλλων να προσκομίσουν και το έντυπο Ε9 προκειμένου να αποδείξουν που θα παραμένει προσωρινά σε ακινησία το αυτοκίνητο ή η μοτοσυκλέτα τους.
Πουθενά όμως δεν προβλέπεται κάτι τέτοιο. Το αποτέλεσμα είναι να φεύγουν οι φορολογούμενοι άπραγοι και να επανέρχονται έχοντας ανά χείρας το έντυπο Ε9, χάνοντας έτσι πολύτιμο χρόνο.
Το μέτρο της ακινησίας είχε θεσπιστεί με το άρθρο 22 του νόμου 2367/1953 με τίτλο «Περί τίτλων κυριότητος, ταξινομήσεως, αδειών κυκλοφορίας και φορολογίας αυτοκινήτων».
Το παραθέτουμε για ενημέρωση των αναγνωστών.

«'Αρθρο 22.
Δήλωσις ακινησίας.
1. Εις περίπτωσιν ακινησίας αυτοκινήτου οχήματος εξ οιασδήποτε αιτίας, ο ιδιοκτήτης ή κάτοχος αυτού υποχρεούται όπως προ της ενάρξεως του φορολογικού εξαμήνου από του οποίου το αυτοκίνητον τίθεται εις ακινησίαν, υποβάλη εις τον αρμόδιον Οικον. `Εφορον δήλωσιν ακινησίας, εν τη οποία ν` αναφέρωνται λεπτομερώς οι προκαλέσαντες την ακινησίαν λόγοι και ο τόπος σταθμεύσεως του ακινητούντος οχήματος (πόλις, οδός, αριθμός). Η δήλωσις ακινησίας δεν λαμβάνεται υπ΄ όψιν εάν δεν παραδοθώσιν συγχρόνως η άδεια κυκλοφορίας και οι πινακίδες αριθμού κυκλοφορίας του αυτοκινήτου. Άμα τη υποβολή δηλώσεως ακινησίας ο Οικονομικός `Εφορος προβαίνει εις την κατάλληλον σφράγισιν του εν ακινησία δηλουμένου αυτοκινήτου προς τον σκοπόν της μηχανικής ακινητοποιήσεως αυτού, συντάσσων περί τούτου πρωτόκολλον. Βάσει της δηλώσεως ακινησίας και του κατά τ' ανωτέρω πρωτοκόλλου σφραγίσεως ο Οικον. `Εφορος προβαίνει οίκοθεν εις την έκπτωσιν των τελών του εξαμήνου, δι' ο δηλούται ότι το αυτοκίνητον θέλει παραμείνει εις ακινησίαν.
2. Δήλωσις ακινησίας υποβαλλομένη μετά την έναρξιν του φορολογικού εξαμήνου δεν λαμβάνεται υπ` όψιν διά την έκπτωσιν των τελών του εξαμήνου τούτου.
3. Αυτοκίνητον όχημα, δι' ο υπεβλήθη δήλωσις ακινησίας, απαγορεύεται απολύτως να κυκλοφορήση δι` οιανδήποτε αιτίαν.
4. Εις περίπτωσιν διακοπής ακινησίας επί σκοπώ θέσεως του αυτοκινήτου εις κυκλοφορίαν ο ιδιοκτήτης ή κάτοχος αυτού υποχρεούται προηγουμένως να δηλώση τούτο εις τον Οικονομικόν `Εφορον. Βάσει της δηλώσεως ταύτης ο Οικον. Εφορος προβαίνει εις την βεβαίωσιν των τελών του εξαμήνου καθ` ο το αυτοκίνητον τίθεται εκ νέου εις κυκλοφορίαν.
5. Εις απάσας τας κατά τας ανωτέρω παραγράφους περιπτώσεις ακινησίας αυτοκίνητου οχήματος, ειδοποιείται σχετικώς η κατά περιφέρειαν αρμοδία υπηρεσία αυτοκινήτων του Υπουργείου Συγκοινωνιών.
6. Εξαιρετικώς διαφυλαττομένης της ισχύος των διατάξεων της παραγράφου 2 του άρθρου 6 του Ν.Δ. 3839/1958, χωρεί έκπτωσις των τελών κυκλοφορίας εν περιπτώσει αναγκαστικής ακινησίας του αυτοκινήτου εκ λόγων ανωτέρας βίας, κλοπής ή υπεξαιρέσεως αυτού.Ως λόγοι ανωτέρας βίας εν προκειμένω νοούνται αι περιπτώσεις, δι’ ας δεν καθίσταται εφικτή η τήρησις της κατά τ` ανωτέρω οριζομένης διαδικασίας, είτε εκ λόγων αναγομένων εις την προσωπικήν κατάστασιν
του κατόχου του αυτοκινήτου είτε εκ τοιούτων αναγομένων εις την πραγματικήν κατάστασιν του αυτοκινήτου και των στοιχείων κυκλοφορίας αυτού.
7. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις επιτρέπεται η κυκλοφορία αυτοκινήτου ή μοτοσυκλέττας με προσωρινή άδεια και μέχρι δύο (2) μέρες το μήνα. Η προσωρινή άδεια χορηγείται αποκλειστικά και μόνο από τον Οικονομικό`Εφορο και αφού καταβληθούν τέλη κυκλοφορίας τετρακόσιες (400) δραχμές για κάθε μέρα, ανεξάρτητα από το είδος του αυτοκινήτου ή της μοτοσυκλέττας.»

Το έτος 2002, ψηφίστηκε ο νόμος 2992/2002 με τίτλο «Μέτρα για την ενίσχυση της κεφαλαιαγοράς και την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας».
Στην παράγραφο 6 του άρθρου 45 του νόμου αυτού είχαν οριστεί τα εξής:

«ΑΡΘΡΟ 45 Λοιπές διατάξεις.
...................................................
6. Κάτοχος οχήματος που επιθυμεί να καταθέσει την άδεια κυκλοφορίας και τις κρατικές πινακίδες αυτού σε Υπηρεσία του Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών ή στη Δ.Ο.Υ., με την επιφύλαξη των διατάξεων του Άρθρου 93 του Ν. 2696/1999 (ΦΕΚ 57 Α) "Κύρωση Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας", υποχρεούται είτε να φυλάξει αυτό σε ιδιωτικό κλειστό χώρο είτε να το παραδώσει για πολτοποίηση, εκποίηση ή απόσυρση στον Ο.Δ.Δ.Υ. Για την κατάθεση των ανωτέρω στοιχείων απαιτείται και η προσκόμιση είτε υπεύθυνης δήλωσης του Ν. 1599/1986, στην πρώτη περίπτωση, στην οποία αναγράφονται υποχρεωτικά η διεύθυνση του χώρου φύλαξης, καθώς και τα στοιχεία του ιδιοκτήτη αυτού είτε βεβαίωσης του Ο.Δ.Δ.Υ. στη δεύτερη περίπτωση.»
Το Υπουργείο Οικονομικών κοινοποίησε τις παραπάνω διατάξεις με την απόφαση ΠΟΛ.1253/8.11.2002 η οποία είχε ως εξής:

« ΠΟΛ.1253/8.11.2002
Κατάθεση άδειας κυκλοφορίας και πινακίδων.
Kοινοποίηση των διατάξεων της παρ. 6 του άρθρου 45 και του άρθρου 48 του N. 2992/2002.
Κοινοποιούμε κατωτέρω τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 45 και του άρθρου 48 του N. 2992/2002 «Μέτρα για την ενίσχυση της κεφαλαιαγοράς και την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και άλλες διατάξεις» που δημοσιεύτηκε στο ΦEK 54 A/20.3.2002.

1. Mε τις διατάξεις της κοινοποιούμενης παραγράφου 6 του άρθρου 45 του ανωτέρω νόμου προβλέπεται υποχρέωση του κατόχου του οχήματος που επιθυμεί να καταθέσει την άδεια κυκλοφορίας και τις κρατικές πινακίδες σε Υπηρεσία του Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών ή σε Δ.O.Y., είτε να φυλάξει αυτό σε ιδιωτικό κλειστό χώρο είτε να το παραδώσει για πολτοποίηση ή εκποίηση ή απόσυρση στον OΔΔY. Σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις, για την κατάθεση των ανωτέρω στοιχείων ο κάτοχος του οχήματος πρέπει: Στην πρώτη περίπτωση, όταν δηλαδή δηλώσει ότι θα φυλάξει το όχημα σε ιδιωτικό κλειστό χώρο, να υποβάλει υπεύθυνη δήλωση του νόμου N. 1599/86 στην οποία αναγράφεται υποχρεωτικά η διεύθυνση του χώρου φύλαξης και τα στοιχεία του ιδιοκτήτη του χώρου αυτού. Σημειώνεται ότι στην έννοια του ιδιωτικού κλειστού χώρου περιλαμβάνεται και ο ιδιωτικός περιφραγμένος χώρος. Στην δεύτερη περίπτωση, όταν δηλαδή το όχημα το παραδώσει για πολτοποίηση, εκποίηση ή απόσυρση στον O.Δ.Δ.Y. να προσκομίσει σχετική βεβαίωση του O.Δ.Δ.Y.
2. Oι Δ.O.Y., στην περίπτωση που ο κάτοχος του οχήματος δηλώσει ότι θα φυλάξει το όχημα σε ιδιωτικό κλειστό χώρο, κατά τα ανωτέρω, πρέπει να ενημερώσουν το KEΠYO για την ακινησία αυτή. Eφόσον ο κάτοχος του οχήματος παραδώσει το όχημα στον O.Δ.Δ.Y. για πολτοποίηση, εκποίηση ή απόσυρση είναι υποχρεωμένος μετά να παραδώσει τα στοιχεία κυκλοφορίας (άδεια κυκλοφορίας και κρατικές πινακίδες) μαζί με το πιστοποιητικό του O.Δ.Δ.Y. στις αρμόδιες υπηρεσίες του Yπουργείου Mεταφορών και Eπικοινωνιών για την οριστική διαγραφή του εν λόγω οχήματος από το Mητρώο οχημάτων. H ενημέρωση του KEΠYO για την διαγραφή θα γίνεται απευθείας από το Yπουργείο Mεταφορών και Eπικοινωνιών.
3. Σύμφωνα με την κοινοποιούμενη διάταξη του άρθρου 48, η ισχύς των ανωτέρω διατάξεων αρχίζει από 20.3.2002 (ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου στην Eφημερίδα της Kυβερνήσεως).»

Αυτό που προκύπτει εναργώς από την παράθεση της νομοθεσίας και της απόφασης του Υπουργείου Οικονομικών, είναι ότι σε καμία περίπτωση δεν απαιτείται εκτός των άλλων δικαιολογητικών και η προσκόμιση του εντύπου Ε9 από τους φορολογούμενους προκειμένου να θέσουν σε προσωρινή ακινησία το όχημά τους. Αρκεί η υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986 που θα αναγράφει αυτά που προβλέπει η παράγραφος 6 του άρθρου 45 του νόμου 2992/2002.
Πρέπει να καταστεί σαφές στους αρμοδίους υπαλλήλους των Δ.Ο.Υ., πως σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ερμηνεύουν τους εκάστοτε νόμους κατά το δοκούν, αλλά θα πρέπει να τηρούν και να εφαρμόζουν αυτά που ρητώς προβλέπονται από τον νομοθέτη. Η αντίθετη συμπεριφορά από την πλευρά τους οδηγεί στην δικαιολογημένη αγανάκτηση των φορολογούμενων πολιτών».

2.7 Επιχειρήσεις εκπαίδευσης υποψήφιων οδηγών και ενοικίασης αυτοκινήτων
Για τον υπολογισμό της αντικειμενικής δαπάνης με βάση τους φορολογήσιμους ίππους προκειμένου για εκπαιδευτές οδηγών αυτοκινήτων, καθώς και για τις επιχειρήσεις ενοικίασης αυτοκινήτων που χρησιμοποιούν για το σκοπό αυτό περισσότερα από ένα Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα, λαμβάνεται υπόψη μόνο το αυτοκίνητο που δίνει τη μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη (σχετ. αποφ. ΠΟΛ.1207/31.10.1994).

2.8 Αυτοκίνητα από μετοικεσία
Μέχρι 31.12.2009 υπολογίζετο ποσοστό μείωσης 50% για τη δαπάνη που προέκυπτε με βάση το επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης ιδιοκτησίας προσώπου που το εισήγαγε με μειωμένους δασμούς, φόρους ή τέλη λόγω μετοικεσίας του από την αλλοδαπή για τα δύο αμέσως επόμενα έτη από τη λήξη της απαλλαγής της περίπτωσης ε’ του άρθρου 18 (όπως ίσχυε πριν τις αλλαγές), εφόσον ο δικαιούχος της μείωσης εξακολουθεί κατά τα έτη αυτά να κατοικούσε στην Ελλάδα. Από 1.1.2010 (με τις διατάξεις του ν. 3842/2010) καταργήθηκε η μείωση και η απαλλαγή για τα δύο πρώτα χρόνια που προβλεπόταν στα άρθρα 16 και 18 αντίστοιχα, για αυτοκίνητα που εισάγονται με τις διαδικασίες της μετοικεσίας δεδομένου ότι πλέον οι δαπάνες των αυτοκινήτων υπολογίζονται με πραγματικά δεδομένα και όχι τεκμαρτά.

2.9 Αυτοκίνητα μισθωμένα κ.λπ.
Στις περιπτώσεις ενοικίασης ή χρηματοδοτικής μίσθωσης αυτοκινήτων επιβατικών ιδιωτικής ή μεικτής χρήσης, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, που αντιστοιχεί στο χρόνο χρησιμοποίησης αυτών, βαρύνει το μισθωτή τους.

2.10 Αυτοκίνητα ανηλίκων
Η τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει με βάση Ε.Ι.Χ. ή Μ.Χ. αυτοκίνητο του οποίου κύριος ή κάτοχος είναι ανήλικο τέκνο λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα και αν αυτός έχασε τη γονική μέριμνα του άλλου γονέα, ανεξάρτητα από το εάν για το τέκνο αυτό υπάρχει υποχρέωση υποβολής ξεχωριστής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Για την εφαρμογή των παραπάνω λαμβάνεται υπόψη το εισόδημα των γονέων όπως αυτό προσδιορίζεται μετά την εφαρμογή του παρόντος άρθρου, πριν να ληφθεί υπόψη όμως η τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης με βάση το Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητο των ανήλικων τέκνων. Το απαλλασσόμενο εισόδημα των γονέων δεν λαμβάνεται υπόψη, προκειμένου να εφαρμοσθούν τα παραπάνω. Στην περίπτωση που οι γονείς έχουν ίσο εισόδημα ή που κανείς από τους γονείς δεν έχει εισόδημα, η τεκμαρτή αυτή δαπάνη λογίζεται ως δαπάνη του πατέρα, όπως προκύπτει έμμεσα και από το άρθρο 5 του ν.2238/1994.

* Το άρθρο αυτό αποτελεί απόσπασμα της μελέτης για τις αντικειμενικές δαπάνες (τεκμήρια), που ισχύουν για τη χρήση 2011. Το πλήρες άρθρο μπορείτε να το βρείτε στο δικτυακό τόπο του TAXHEAVEN.