Επικαιροποίηση του κανονιστικού πλαισίου που ρυθμίζει την έκδοση αποδεικτικού ενημερότητας και βεβαίωσης οφειλής κατ' άρθρο 12 του Κ.Φ.Δ. - Παροχή διευκρινίσεων και οδηγιών

Εγκ. Α.Α.Δ.Ε. Ε 2205/03.11.2021

Σχετ.: α) ΠΟΛ 1065/2014 (Β' 642), β) ΠΟΛ 1265/2015 (Β' 2862), γ) ΠΟΛ 1038/2016 (Β'874), δ) ΠΟΛ 1222/2017 (Β'1), ε) Α. 1277/2019 (Β' 2985), στ) Α. 1464/2019 (Β' 4820), ζ) Α. 1265/2020 (Β'5346), η) Α. 1033/2021 (Β'703), θ) περ. 40-44 αρ. 1 και παρ. 8 αρ. 2 της απόφασης Διοικητή Α.Α.Δ.Ε. Δ.ΟΡΓ.Α 1115805 ΕΞ 2017/31-7-2017 (Β' 2743) «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων και εξουσιοδότηση υπογραφής "Με εντολή Διοικητή" σε όργανα της Φορολογικής Διοίκησης», όπως ισχύει.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΥ

Α) ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

Εγκύκλιος που αφορά στην επικαιροποίηση των Αποφάσεων Γ.Γ.Δ.Ε. ΠΟΛ.1274/2013 και ΠΟΛ.1275/2013 (Β 3398), όπως ισχύουν και μετά τις τροποποιήσεις τους με τις Αποφάσεις Διοικητή Α.Α.Δ.Ε. Α.1265/2020 (Β' 5346) και Α.1033/2021 (Β' 703), καθώς και στην παροχή διευκρινίσεων επί της Α. 1265/2020 και επί των διατάξεων του άρθρου 41 του ν.4756/2020 (Α' 235) αναφορικά με τη βεβαίωση οφειλής.

Β) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

Προσθήκες/τροποποιήσεις επί των Αποφάσεων Γ.Γ.Δ.Ε. ΠΟΛ.1274/2013 και ΠΟΛ.1275/2013 (Β' 3398) και διευκρινίσεις σχετικά με τη χορήγηση βεβαίωσης οφειλής σύμφωνα με το άρθρο 41 του ν.4756/2020 (Α' 235).

Γ) ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Α) Φορολογούμενοι που αιτούνται τη χορήγηση Αποδεικτικού Ενημερότητας ή Βεβαίωσης Οφειλής
Β) Φορολογική Διοίκηση
Γ) Υπηρεσίες/φορείς που διενεργούν πράξεις για τις οποίες απαιτείται η προσκόμιση Αποδεικτικού Ενημερότητας/Βεβαίωσης Οφειλής

Σας κοινοποιούμε, για διευκόλυνσή σας, επικαιροποιημένες τις Αποφάσεις Γ.Γ.Δ.Ε. ΠΟΛ.1274/2013 και ΠΟΛ.1275/2013 (Β' 3398), όπως ισχύουν και μετά τις τροποποιήσεις τους με τις Αποφάσεις Διοικητή Α.Α.Δ.Ε. Α.1265/2020 (Β 5346) και Α.1033/2021 (Β 703), και παρέχουμε διευκρινίσεις επί της Α. 1265/2020, αλλά και επί των διατάξεων του άρθρου 41 του ν.4756/2020 (Α' 235) αναφορικά με τη βεβαίωση οφειλής.

Ειδικότερα:

Α. Αποδεικτικό Ενημερότητας

1. Αποδεικτικό Ενημερότητας σε παρελθόντα χρόνο

1.1. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 3Α' «Χορήγηση αποδεικτικού για ενημερότητα σε παρελθόντα χρόνο» της απόφασης ΠΟΛ.1274/2013, όπως αυτό προστέθηκε με τις διατάξεις της περίπτωσης ε' της παρ. 2 της απόφασης Α.1265/2020 και τροποποιήθηκε με τις διατάξεις της παρ. 2α της απόφασης Α. 1033/2021, στην περίπτωση συμμετοχής σε διαγωνισμούς ανάληψης εκτέλεσης δημοσίων έργων ή παροχής υπηρεσιών ή προμηθειών από το Δημόσιο Τομέα, κατόπιν αίτησης του ενδιαφερόμενου, δύναται να χορηγείται αποδεικτικό ενημερότητας που βεβαιώνει ότι σε ορισμένο χρονικό σημείο στο παρελθόν και όχι πέραν των τριών (3) μηνών πριν από το χρόνο έκδοσής αυτού πληρούνταν οι προϋποθέσεις χορήγησής του και ο αιτών ήταν φορολογικά ενήμερος τη δεδομένη χρονική στιγμή.

1.2. Επισημαίνεται ότι σε κάθε περίπτωση για την έκδοση του αποδεικτικού ενημερότητας σε παρελθόντα χρόνο (και όχι πέραν των τριών (3) μηνών πριν από το χρόνο έκδοσής αυτού), πέραν του ελέγχου πλήρωσης των προϋποθέσεων χορήγησής του κατά το χρονικό σημείο στο παρελθόν, πρέπει να ελέγχεται η συνδρομή του συνόλου των προϋποθέσεων χορήγησης αυτού κατά το χρόνο έκδοσής του. Δηλαδή, αν ο αιτών το αποδεικτικό δεν πληροί τις προϋποθέσεις χορήγησής του σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παρ. 1, 2, 3 και 4 του άρθρου 12 του Κ.Φ.Δ. και στην Απόφαση Γ.Γ.Δ.Ε. ΠΟΛ.1274/2013 κατά την ημερομηνία έκδοσής του, δεν εκδίδεται αποδεικτικό ενημερότητας σε παρελθόντα χρόνο, ακόμα και αν ο αιτών ήταν φορολογικά ενήμερος κατά το χρονικό αυτό σημείο στο παρελθόν.

1.3. Σημειώνεται ότι η ημερομηνία έναρξης και λήξης ισχύος του «αποδεικτικού ενημερότητας σε παρελθόντα χρόνο» είναι ίδια («ταυτόσημη») με την ημερομηνία έκδοσής του και συνεπώς ισχύει μόνο κατά την ημερομηνία έκδοσής του.

1.4. Επισημαίνεται ότι οι διατάξεις του «αποδεικτικού ενημερότητας σε παρελθόντα χρόνο» τέθηκαν σε εφαρμογή από 11.1.2021. Στην Α. 1033/2021 επισυνάπτεται υπόδειγμα του «αποδεικτικού ενημερότητας σε παρελθόντα χρόνο».

2. Εξαίρεση από την προσκόμιση αποδεικτικού ενημερότητας

Σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης η' της παρ. 1 του άρθρου 2 «Εξαιρέσεις από την προσκόμιση» της απόφασης ΠΟΛ.1274/2013, όπως αυτή προστέθηκε με τις διατάξεις της παρ. 1 της απόφασης Α.1265/2020, δεν απαιτείται η προσκόμιση αποδεικτικού ενημερότητας στη διανομή ή ανταλλαγή κοινών ακινήτων, τη σύσταση οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας ή την τροποποίηση αυτών, εφόσον τουλάχιστον ένας από τους συμβαλλόμενους στις ως άνω πράξεις είναι το Ελληνικό Δημόσιο ή Ν.Π.Δ.Δ. ή Ο.Τ.Α., υπό την προϋπόθεση ότι ο οφειλέτης της Φορολογικής Διοίκησης θα αποκτήσει εμπράγματο δικαίωμα επί ακινήτου αξίας τουλάχιστον ίσης με την αξία του εμπράγματου δικαιώματος που είχε, όπως αυτή προσδιορίζεται για την επιβολή φόρου μεταβίβασης ακινήτου, και, στην περίπτωση που την υπερβαίνει, όχι μεγαλύτερης κατά ποσοστό 10% της αξίας του εμπράγματου δικαιώματος που είχε.

3. Λοιπά ζητήματα αποδεικτικού ενημερότητας

3.1. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 6 «Τύπος και περιεχόμενο του αποδεικτικού ενημερότητας» της απόφασης ΠΟΛ.1274/2013, όπως αυτή αντικαταστάθηκε με την περ. β) της παρ. 2 της απόφασης Α.1265/2020, τα έντυπα του αποδεικτικού ενημερότητας φέρουν ενιαία και συνεχή αρίθμηση.

3.2. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 6 «Τύπος και περιεχόμενο του αποδεικτικού ενημερότητας» της απόφασης ΠΟΛ.1274/2013, όπως αυτή προστέθηκε με την περ. γ) της παρ. 2 της απόφασης Α.1265/2020, το αποδεικτικό ενημερότητας δύναται να χορηγείται στο φορολογούμενο ψηφιακά μέσω της εφαρμογής «Ψηφιακή Κοινοποίηση» της προσωποποιημένης πληροφόρησης του TAXISnet, στην οποία ο φορολογούμενος έχει πρόσβαση με τους προσωπικούς του κωδικούς. Επισημαίνεται ότι το αποδεικτικό ενημερότητας, όπως αυτό αναρτάται στην ανωτέρω εφαρμογή «Ψηφιακή Κοινοποίηση», επέχει θέση πρωτοτύπου.

3.3. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 9 «Πρόσωπα τα οποία δύνανται να ζητούν και να λαμβάνουν το αποδεικτικό ενημερότητας» της απόφασης ΠΟΛ.1274/2013, όπως αυτό συμπληρώθηκε με την περ. δ' της παρ. 2 της απόφασης Α.1265/2020, οι φορείς στους οποίους προσκομίζεται το αποδεικτικό ενημερότητας υποχρεούνται να ελέγξουν την εγκυρότητα αυτού μέσω του διαδικτυακού τόπου της Α.Α.Δ.Ε. στη διεύθυνση https://www.aade.gr/polites/egkyrotita/egkyrotita-apodeiktikoy-enimerotitas, προκειμένου να αποφευχθεί η πιθανότητα πλαστογράφησης του πιστοποιητικού.

3.4. Σύμφωνα με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της περίπτωσης δ' της παρ. 1 του άρθρου 1 «Πράξεις και συναλλαγές για τις οποίες απαιτείται η προσκόμιση αποδεικτικού ενημερότητας» της απόφασης ΠΟΛ.1274/2013, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 της απόφασης Α.1033/2021, η προσκόμιση αποδεικτικού ενημερότητας καθίσταται υποχρεωτική για τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς ανάληψης εκτέλεσης δημοσίων έργων ή παροχής υπηρεσιών ή προμηθειών από το Δημόσιο Τομέα, όπως αυτός καθορίζεται στην κείμενη νομοθεσία.

Β. Βεβαίωση Οφειλής

4. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 3 «Διαδικασία χορήγησης, τύπος και περιεχόμενο της βεβαίωσης οφειλής» της απόφασης ΠΟΛ.1275/2013, όπως αυτή συμπληρώθηκε με την περ. β' της παρ. 3 της απόφασης Α.1265/2020, η βεβαίωση οφειλής δύναται να χορηγείται στον φορολογούμενο ψηφιακά μέσω της εφαρμογής «Ψηφιακή Κοινοποίηση» της προσωποποιημένης πληροφόρησης του TAXISnet, στην οποία ο φορολογούμενος έχει πρόσβαση με τους προσωπικούς του κωδικούς.
Επισημαίνεται ότι η βεβαίωση οφειλής, όπως αυτή αναρτάται στην ανωτέρω εφαρμογή «Ψηφιακή Κοινοποίηση», επέχει θέση πρωτοτύπου.

5. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 11 του άρθρου 3 «Διαδικασία χορήγησης, τύπος και περιεχόμενο της βεβαίωσης οφειλής» της απόφασης ΠΟΛ.1275/2013, που προστέθηκε με την περ. γ' της παρ. 3 της απόφασης Α.1265/2020, οι φορείς στους οποίους προσκομίζεται η βεβαίωση οφειλής υποχρεούνται να ελέγξουν την εγκυρότητα αυτού μέσω του διαδικτυακού τόπου της Α.Α.Δ.Ε. στη διεύθυνση https://www.aade.gr/polites/egkyrotita/egkyrotita-bebaiosis-ofeilis, προκειμένου να αποφευχθεί η πιθανότητα πλαστογράφησης του πιστοποιητικού.

6. Βεβαίωση Οφειλής στις περιπτώσεις που το τίμημα από τη μεταβίβαση ακινήτου καλύπτει την αντικειμενική αξία αυτού αλλά δεν επαρκεί για την ολοσχερή εξόφληση του αναγραφόμενου ποσού στις Βεβαιώσεις Οφειλής προς τη ΔΟΥ και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης.

6.1. Σύμφωνα με το άρθρο 41 του ν. 4756/2020 (Α' 235), στην παρ. 1 του άρθρου 25 του ν. 4611/2019, αναφορικά με τη μεταβίβαση ακινήτου εξ επαχθούς αιτίας ή τη σύσταση εμπράγματου δικαιώματος επ' αυτού, προστέθηκε περίπτωση γ', κατά την οποία, στις περιπτώσεις που το τίμημα από τη μεταβίβαση ακινήτου καλύπτει την αντικειμενική αξία αυτού αλλά δεν επαρκεί για την ολοσχερή εξόφληση του αναγραφόμενου ποσού στις Βεβαιώσεις Οφειλής προς τη ΔΟΥ (παρ. 6 του άρθρου 12 του ν.4174/2013) και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, από αυτό ικανοποιούνται συμμέτρως οι απαιτήσεις της Φορολογικής Διοίκησης και οι απαιτήσεις του e-ΕΦΚΑ, μετά την ολοσχερή εξόφληση των φόρων κληρονομιάς, δωρεάς, γονικής παροχής και ΕΝ.Φ.Ι.Α. και τη χορήγηση των πιστοποιητικών του άρθρου 105 του Κώδικα διατάξεων φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και κερδών από τυχερά παίγνια, ο οποίος κυρώθηκε με το πρώτο άρθρο του ν.2961/2001 (Α' 266) και του άρθρου 54Α του ν.4174/2013 (Α' 170) αντίστοιχα.

Επισημαίνεται ότι:

6.2. Για την ορθή εφαρμογή της ανωτέρω διάταξης, εφόσον πληρούνται και οι λοιπές προϋποθέσεις αυτής, πρέπει ο συμβολαιογράφος να αποδώσει στη Φορολογική Διοίκηση το ποσό του τιμήματος έως την ολοσχερή εξόφληση του συνόλου των οφειλόμενων φόρων κληρονομιάς, δωρεάς, γονικής παροχής - κατά περίπτωση - που αφορούν το συγκεκριμένο φάκελο (υπόθεση) απόκτησης του μεταβιβαζόμενου ακινήτου καθώς και του ΕΝ.Φ.Ι.Α. που βαρύνει τον μεταβιβάζοντα για τα ακίνητα/δικαιώματα που του ανήκουν. Εφόσον το τίμημα επαρκεί για την ολοσχερή εξόφληση των ανωτέρω οφειλών και απομένει υπόλοιπο, το υπόλοιπο του τιμήματος αποδίδεται στη Φορολογική Διοίκηση και τον e-ΕΦΚΑ συμμέτρως.

6.3. Σε εφαρμογή των ανωτέρω, στο υπόδειγμα της βεβαίωσης οφειλής του άρθρου 12 του Κ.Φ.Δ., το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα, προστίθεται νέα περίπτωση α3, με αναρίθμηση της υπάρχουσας περίπτωσης α3 σε α4, ως εξής:
«α3) Κατά παρέκκλιση των περ. αϊ και α2, από το σύνολο του τιμήματος, το οποίο δεν υπολείπεται της αντικειμενικής αξίας και δεν επαρκεί για την ολοσχερή εξόφληση του αναγραφόμενου ποσού στις Β.Ο. προς τη ΔΟΥ και τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης, και μέχρι του ύψους της οφειλής, εξοφλούνται:
Το σύνολο των οφειλών από ΕΝ.Φ.Ι.Α. που βαρύνει τον μεταβιβάζοντα για τα ακίνητα/δικαιώματα που του ανήκουν και από φόρους κληρονομιάς, δωρεάς, γονικής παροχής (κατά περίπτωση), που αφορούν το συγκεκριμένο φάκελο (υπόθεση) απόκτησης του μεταβιβαζόμενου ακινήτου και που προκύπτουν τόσο από το υπ' αριθ πιστοποιητικό του άρθρου 54Α του ν. 4174/2013 (Α 170) και το υπ' αριθ πιστοποιητικό του άρθρου 105 του Κώδικα διατάξεων φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και κερδών από τυχερά παίγνια, ο οποίος κυρώθηκε με το πρώτο άρθρο του ν. 2961/2001 (Α 266) αντίστοιχα, όσο και από οφειλές εκτός των πιστοποιητικών αυτών είναι Ευρώ, και αναλύονται σε:
1................... Ευρώ από τα πιστοποιητικά του άρθρου 54 Α ν. 4174/2013 και του άρθρου 105 ν.2961/2001, τα οποία αποδίδονται όπως σε αυτά ορίζεται και
2 ...................Ευρώ από οφειλές ΕΝ.Φ.Ι.Α. που βαρύνει τον μεταβιβάζοντα για τα ακίνητα/δικαιώματα που του ανήκουν, και από φόρους κληρονομιάς, δωρεάς, γονικής παροχή που αφορούν το φάκελο υπόθεσης φόρου κληρονομιάς, δωρεάς ή γονικής παροχής με αριθμό Θ ή Ζ. αντίστοιχα, που δεν αναφέρονται στα ως άνω πιστοποιητικά και είναι:
Τ.Ο.: ...............ποσό: ..............., Τ.Ο: ...............Ποσό ..............., Τ.Ο:............... ποσό:...............
, Τ.Ο.: ...............Ποσό: ...............
Για την τυχόν εναπομένουσα οφειλή στη Φορολογική Διοίκηση μετά την εξόφληση των ανωτέρω οφειλών και πιστοποιητικών, απαιτείται σύμμετρη ικανοποίηση με τις απαιτήσεις του e-ΕΦΚΑ.».

6.4. Μεταβατικά και μέχρι την ημερομηνία υλοποίησης της σχετικής μηχανογραφικής εφαρμογής για τη νέα περίπτωση α3, το άθροισμα των ποσών που προκύπτουν από τους φόρους κληρονομιάς, δωρεάς, γονικής παροχής και ΕΝ.Φ.Ι.Α. και από τη χορήγηση των πιστοποιητικών του άρθρου 105 του Κώδικα διατάξεων φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και κερδών από τυχερά παίγνια, ο οποίος κυρώθηκε με το πρώτο άρθρο του ν. 2961/2001 και του άρθρου 54Α του ν. 4174/2013 καθώς και οι ταυτότητες οφειλής (Τ.Ο.) για εξόφληση όσων εξ αυτών των φόρων δεν συμπεριλαμβάνονται στα ως άνω πιστοποιητικά, θα αναγράφονται χειρόγραφα επί του σώματος της βεβαίωσης οφειλής από τον Προϊστάμενο της αρμόδιας υπηρεσίας. Υπογραμμίζεται ότι σχετικά με τις οφειλές από φόρους κληρονομιάς, δωρεάς και γονικής παροχής, επί του σώματος της βεβαίωσης οφειλής αναγράφονται οι οφειλές που αφορούν μόνο το συγκεκριμένο φάκελο (υπόθεση) απόκτησης του μεταβιβαζόμενου ακινήτου. Ανεξόφλητα ποσά από τυχόν άλλους φακέλους φόρων κεφαλαίου, οι οποίοι δεν συνδέονται με το μεταβιβαζόμενο ακίνητο, εμπίπτουν στις οφειλές της Φορολογικής Διοίκησης που ικανοποιούνται συμμέτρως με τις απαιτήσεις του e-ΕΦΚΑ.

6.5. Από το αποδιδόμενο ποσό η Φορολογική Διοίκηση πιστώνει κατά προτεραιότητα τα ποσά που προκύπτουν από τους φόρους ΕΝ.Φ.Ι.Α., κληρονομιάς, δωρεάς και γονικής παροχής (κατά περίπτωση), που δεν συμπεριλαμβάνονται στα πιστοποιητικά του άρθρου 54Α του ν.4174/2013 και του άρθρου 105 του Κώδικα διατάξεων φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και κερδών από τυχερά παίγνια, ο οποίος κυρώθηκε με το πρώτο άρθρο του ν. 2961/2001. Εν συνεχεία, από το αποδιδόμενο με τη χρήση ταυτότητας βεβαιωμένης οφειλής (Τ.Β.Ο.) ποσό πιστώνεται το ποσό που προκύπτει από τη σύμμετρη ικανοποίηση.

6.6. Στην περίπτωση που υφίστανται οι προϋποθέσεις του άρθρου 12 ΚΦΔ και της ΠΟΛ.1274/2013 και συνεπαγόμενα χορηγείται αποδεικτικό ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτου ή σύσταση εμπράγματου δικαιώματος εξ επαχθούς αιτίας δεν τυγχάνουν εφαρμογής τα οριζόμενα στην περ. γ' της παρ. 1 του άρθρου 25 του ν. 4611/2019, όπως προστέθηκε με το άρθρο 41 του ν. 4756/2020 (Α' 235), το οποίο ρητά αναφέρεται σε βεβαιώσεις οφειλής προς τη ΔΟΥ και τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης.

6.7. Σε κάθε περίπτωση που εφαρμόζεται η διάταξη της περ. γ' της παρ. 1 του άρθρου 25 του ν. 4611/2019, όπως ισχύει, για την ορθή ενημέρωση του βιβλίου παρακρατήσεων και τον έλεγχο της απόδοσης αυτών απαιτείται επικοινωνία του συμβολαιογράφου με τη Φορολογική Διοίκηση. Ειδικότερα και για τον έλεγχο του βιβλίου παρακρατήσεων ο συμβολαιογράφος αποστέλλει ενημέρωση με κάθε πρόσφορο τρόπο για το ακριβές ποσό του τιμήματος και για το ποσό που αποδίδεται στον Ασφαλιστικό Φορέα και στη Φορολογική Διοίκηση αντίστοιχα.

6.8. Για τη σύμμετρη ικανοποίηση των απαιτήσεων του e-ΕΦΚΑ και της Φορολογικής Διοίκησης, όταν η Β.Ο. της Δ.Ο.Υ. ισχύει σε συνδυασμό με Β.Ο. από Τελωνείο σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, τότε λαμβάνονται υπόψη και οι οφειλές στο Τελωνείο.

7. Πέραν των αναφερομένων στην παρούσα εγκύκλιο, για τα θέματα που άπτονται της έκδοσης αποδεικτικού ενημερότητας και βεβαίωσης οφειλής ισχύουν κατά τα λοιπά οι εγκύκλιοι οδηγίες ΠΟΛ.1124/2014, ΠΟΛ.1118/2016 και ΠΟΛ.1141/2016.

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ