Τροποποίηση εκκαθάρισης ασφαλιστικών εισφορών Μη Μισθωτών Ασφαλισμένων

Εγκύκλιος ΕΦΚΑ 45/09.10.2018

Αρ. Πρωτ.:ΔΙ ΕΙ ΣΦΜΜ/843/1188500

ΣΧΕΤ: 1. Οι αρ.πρωτ. Δ.15/Δ/οικ.9290/183/2018/14-2-2018 και Δ.15/Δ'/οικ.Δ.15/Δ'/οικ.45697/1235/2018/2-10-2018 εγκύκλιες οδηγίες της Γενικής Διεύθυνσης Κοινωνικής Ασφάλισης ΥΠΕΚΑΑ

2. Η εγκύκλιος 21/ 27-4-2018 της Διοίκησης του ΕΦΚΑ

Με την ανωτέρω (2) σχετική εγκύκλιο οδηγία του ΕΦΚΑ ενημερωθήκατε, μεταξύ άλλων, για την διαδικασία υλοποίησης και τους κανόνες που διέπουν την ετήσια εκκαθάριση ασφαλιστικών εισφορών Μη Μισθωτών Ασφαλισμένων, σύμφωνα με όσα προβλέπονται με τις διατάξεις των άρθρων 39, 40 και 41 του Ν. 4387/2016.

Όπως είναι γνωστό, στα πλαίσια των προαναφερόμενων διατάξεων και οδηγιών, ήδη έχει υλοποιηθεί η εκκαθάριση ασφαλιστικών εισφορών 2017 για ασφαλισμένους με μία ή περισσότερες επιχειρηματικές ή αγροτικές δραστηριότητες.

Είναι προφανές ότι στα πλαίσια της κινητικότητας επαγγελματικών δραστηριοτήτων και, αντίστοιχα, μεταβολής εισοδηματικών και ασφαλιστικών στοιχείων, προκύπτει αναγκαιότητα επανυπολογισμού των εισφορών του έτους αναφοράς με συνέπεια την τροποποίηση της εκκαθάρισης ασφαλιστικών εισφορών, εφόσον αυτή έχει πραγματοποιηθεί.

Με την παρούσα παρέχονται οδηγίες - διευκρινήσεις για την πληρέστερη κατανόηση της μεθοδολογίας που ακολουθείται για τον ορθό υπολογισμό χρόνου ασφάλισης και εισφορών, κατά την τροποποίηση: 

ΓΕΝΙΚΑ

Για την εκκαθάριση ασφαλιστικών εισφορών, λαμβάνονται υπόψη:

- οι ασφαλιστέες περίοδοι κατά την διάρκεια του έτους αναφοράς

- οι ασφαλιστέες ιδιότητες και

- τα αντίστοιχα εισοδήματα (ΚΦΑ) των ιδιοτήτων αυτών.

Με τα στοιχεία αυτά προσδιορίζονται οι καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές του έτους. Στη συνέχεια υπολογίζονται οι καταβληθείσες εισφορές εντός του έτους, συμπεριλαμβανομένων των Γραμματίων Προείσπραξης Δικηγορικών Συλλόγων και λοιπών Πιστώσεων και Χρεώσεων (ακολουθεί σχετική οδηγία).

Το τελικό αποτέλεσμα της εκκαθάρισης δημιουργεί ασφαλιστική οφειλή ή ποσό προς επιστροφή ή μηδενικό υπόλοιπο.

Όταν μεταβάλλονται στοιχεία προσδιορισμού της βάσης υπολογισμού εισφορών, δηλαδή ασφαλιστέες περίοδοι, ασφαλιστέες ιδιότητες ή εισόδημα, τροποποιούνται οι αντίστοιχες μηνιαίες εισφορές του έτους αναφοράς με συνέπεια την τροποποίηση της εκκαθάρισης. Για τον προσδιορισμό του αποτελέσματος της νέας τροποποιημένης εκκαθάρισης ακολουθείται παρόμοια της αρχικής μεθοδολογία (με επικαιροποιημένα στοιχεία) και, επιπλέον, λαμβάνονται υπόψη τυχόν οικονομικά αποτελέσματα που έχουν δημιουργηθεί από την αρχική εκκαθάριση (επιστροφή, συμψηφισμός, δόσεις).

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Η τροποποίηση της αρχικής εκκαθάρισης, δημιουργεί νέο αποτέλεσμα που μπορεί να είναι: Α. Χρεωστικό Υπόλοιπο Β. Πιστωτικό Υπόλοιπο Γ. Μηδενικό Υπόλοιπο

Στη συνέχεια, αναλύονται κανόνες που διέπουν την διαχείριση των περιπτώσεων αυτών σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα της αρχικής εκκαθάρισης.

Α. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ: ΧΡΕΩΣΤΙΚΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ

Διαμορφώνονται τρεις κύριες περιπτώσεις ανάλογα με το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης:

1. Αρχική εκκαθάριση χρεωστική
2. Αρχική εκκαθάριση μηδενική

3. Αρχική εκκαθάριση πιστωτική

Ειδικότερα:

Αι. Αρχική εκκαθάριση χρεωστική

i. Σε περίπτωση που το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν χρεωστικό και το νέο χρεωστικό υπόλοιπο είναι μεγαλύτερο, το επιπλέον ποσό κατανέμεται ισομερώς στις επόμενες δόσεις οφειλής, εφόσον η καταβολή δόσεων είναι σε εξέλιξη. Σε περίπτωση που δεν απομένουν δόσεις οφειλής προς καταβολή, το επιπλέον ποσό αναζητείται εφάπαξ μέχρι το τέλος του μήνα που διενεργήθηκε η νέα εκκαθάριση. Παράδειγμα
Έστω ότι το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν χρεωστικό 1000 €, κατανεμημένο σε 5 δόσεις των 200€ και το αποτέλεσμα της τροποποίησης (από την 3η δόση) είναι χρεωστικό 1300€.
Οι 2 δόσεις παραμένουν 200€ έκαστη και το επιπλέον ποσό 300€ (1300 - 1000) κατανέμεται ισόποσα στις υπολειπόμενες τρεις δόσεις (3η, 4η, 5η) οι οποίες διαμορφώνονται στα 300€ έκαστη (200 + 100). Εάν η τροποποίηση γίνει μετά την λήξη της διαδικασίας αναζήτησης - απαίτησης των δόσεων των 200€, τότε το σύνολο του ποσού (300€) θα αναζητηθεί σε μία δόση.

ii. Σε περίπτωση που το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν χρεωστικό και το νέο χρεωστικό υπόλοιπο είναι μικρότερο, αναπροσαρμόζονται αντίστοιχα ισομερώς όλες οι δόσεις εκκαθάρισης. Ποσό που έχει καταβληθεί εξοφλεί δόσεις (νέας εκκαθάρισης) και τυχόν επιπλέον υπόλοιπο συμψηφίζεται με επόμενες δόσεις οφειλής ή με επόμενες τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές.
Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν δόσεις οφειλής προς καταβολή μετά την εξόφληση των δόσεων, το επιπλέον ποσό που έχει καταβληθεί από τον ασφαλισμένο συμψηφίζεται με επόμενες τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές.

Παράδειγμα

Έστω ότι το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν χρεωστικό 1000€, κατανεμημένο σε 5 δόσεις των 200€ και το αποτέλεσμα της τροποποίησης (από την 3η δόση) είναι χρεωστικό 800€.
Οι δόσεις αναπροσαρμόζονται στο σύνολό τους και διαμορφώνονται στα 160€ έκαστη. - Εάν ο ασφαλισμένος έχει ήδη καταβάλει 400€ (2 δόσεις) το ποσό κατανέμεται στις νέες δόσεις εξοφλώντας τις δόσεις 1η και 2η (2*160=320) και μέρος της 3ης με 80€.

- Εάν ο ασφαλισμένος έχει ήδη καταβάλει 1000ευρώ (εξόφληση 5 αρχικών δόσεων) το ποσό εξοφλεί τις νέες δόσεις 1η έως και 5η (5*160=800) και το επιπλέον ποσό 200ευρώ συμψηφίζεται με τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές.

Α2. Αρχική εκκαθάριση μηδενική

Σε περίπτωση που το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν μηδενικό, εφόσον είναι σε εξέλιξη η γενική διαδικασία εξόφλησης οφειλών από εκκαθάριση, η οφειλή που έχει προκύψει επιμερίζεται ισομερώς σε τόσες δόσεις όσες και εκείνες που απομένουν έως τη λήξη.
Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν δόσεις οφειλής προς καταβολή, το νέο χρεωστικό υπόλοιπο καταβάλλεται εφάπαξ μέχρι το τέλος του μήνα που διενεργήθηκε η νέα εκκαθάριση. Παράδειγμα
Έστω ότι το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν μηδενικό και το αποτέλεσμα της τροποποίησης (από την 3η δόση) είναι χρεωστικό 900ευρώ. Το ποσό κατανέμεται ισόποσα στις υπολειπόμενες δόσεις (3η, 4η, 5η) οι οποίες διαμορφώνονται στα 300ευρώ έκαστη. Εάν η τροποποίηση γίνει μετά την λήξη της αναζήτησης - απαίτησης των δόσεων τότε το σύνολο του ποσού (900ευρώ) θα αναζητηθεί σε μία δόση.

Α3. Αρχική εκκαθάριση πιστωτική

Σε περίπτωση που το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν πιστωτικό, διακρίνονται οι πιο κάτω περιπτώσεις, ανάλογα με τη διαχείριση του αρχικού πιστωτικού υπολοίπου. Ειδικότερα:

i. εάν το αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο δεν έχει επιστραφεί ή συμψηφιστεί, το
ποσό αναπροσαρμόζεται. Το νέο χρεωστικό υπόλοιπο αναζητείται σε τόσες δόσεις όσες εκείνες που απομένουν, εφόσον υπάρχει σε εξέλιξη διαδικασία εξόφλησης της οφειλής που έχει προκύψει από την ετήσια εκκαθάριση. Εάν δεν υπάρχει σε εξέλιξη διαδικασία εξόφλησης, το νέο χρεωστικό υπόλοιπο αναζητείται εφάπαξ μέχρι το τέλος του μήνα της διενέργειας της νέας εκκαθάρισης.

ii. εάν το αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο έχει επιστραφεί, και το νέο χρεωστικό υπόλοιπο είναι μικρότερο ή ίσο με το επιστραφέν αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο,
το χρεωστικό υπόλοιπο αναζητείται σε μια δόση εφάπαξ μέχρι το τέλος του μήνα της διενέργειας της νέας εκκαθάρισης.

iii. εάν το αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο έχει επιστραφεί, και το νέο χρεωστικό υπόλοιπο είναι μεγαλύτερο του επιστραφέντος αρχικού υπολοίπου, τότε το χρεωστικό υπόλοιπο έως το ύψος του επιστραφέντος αναζητείται εφάπαξ και η διαφορά (επιπλέον ποσό) αναζητείται σε τόσες δόσεις όσες και εκείνες που απομένουν, εφόσον υπάρχει σε εξέλιξη διαδικασία εξόφλησης οφειλών σε δόσεις. Εάν δεν υπάρχει σε εξέλιξη διαδικασία, τότε η διαφορά καταβάλλεται εφάπαξ (το σύνολο) μέχρι το τέλος του μήνα της διενέργειας της νέας εκκαθάρισης.

Παράδειγμα

Έστω ότι το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν πιστωτικό 1000ευρώ το οποίο έχει επιστραφεί και το αποτέλεσμα της τροποποίησης (από την 3η δόση) είναι χρεωστικό 1300ευρώ. Στην 3η δόση απαιτείται το ποσό των 1100ευρώ (1000ευρώ το πιστωτικό που έχει επιστραφεί + 300/3, το επιπλέον ποσό ισόποσα κατανεμημένο) και οι δόσεις 4η και 5η διαμορφώνονται στα 100 ευρώ έκαστη.
iv. εάν το αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο έχει συμψηφιστεί με τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές, το χρεωστικό υπόλοιπο καταβάλλεται σε δόσεις ή εφάπαξ σύμφωνα με τα ανωτέρω.

Β. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ: ΠΙΣΤΩΤΙΚΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ

Διαμορφώνονται τρεις κύριες περιπτώσεις ως προς το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης:

- Αρχική εκκαθάριση χρεωστική

- Αρχική εκκαθάριση μηδενική

- Αρχική εκκαθάριση πιστωτική Ειδικότερα:

Β1. Αρχική εκκαθάριση χρεωστική

Σε περίπτωση που το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν χρεωστικό, οι δόσεις μηδενίζονται και τυχόν ποσά που έχουν ήδη καταβληθεί μέσω των δόσεων καθώς και το νέο πιστωτικό υπόλοιπο συμψηφίζονται με επόμενες ασφαλιστικές εισφορές.

Β2. Αρχική εκκαθάριση μηδενική
Αν το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν μηδενικό το πιστωτικό υπόλοιπο που προκύπτει συμψηφίζεται με επόμενες ασφαλιστικές εισφορές.

Β3. Αρχική εκκαθάριση πιστωτική

Σε περίπτωση που το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν πιστωτικό και από τη νέα εκκαθάριση προκύπτει νέο ποσό πιστωτικού υπολοίπου, αυτό επιστρέφεται στον ασφαλισμένο ή συμψηφίζεται, λαμβάνοντας υπόψη την αρχική του επιλογή κατά την πρώτη εκκαθάριση, ως εξής:

i. εάν το αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο δεν έχει επιστραφεί ακόμη στον ασφαλισμένο επιστρέφεται το νέο πιστωτικό υπόλοιπο.

ii. εάν το αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο έχει επιστραφεί στον ασφαλισμένο, το νέο
πιστωτικό υπόλοιπο επιστρέφεται εφόσον υπερβαίνει τα 50ευρώ.

iii. εάν το αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο έχει συμψηφιστεί με τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές, το νέο πιστωτικό υπόλοιπο συμψηφίζεται με επόμενες ασφαλιστικές εισφορές.

Γ. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ: ΜΗΔΕΝΙΚΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ

Διαμορφώνονται δύο κύριες περιπτώσεις με βάση το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης:

- Αρχική εκκαθάριση χρεωστική

- Αρχική εκκαθάριση πιστωτική Ειδικότερα,

Γ1. Αρχική εκκαθάριση χρεωστική

Εάν από την προηγούμενη εκκαθάριση υπήρχε υπόλοιπο ασφαλιστικής οφειλής (χρεωστικό), οι δόσεις οφειλής μηδενίζονται και τυχόν ποσά που έχουν ήδη καταβληθεί μέσω των δόσεων συμψηφίζονται με επόμενες ασφαλιστικές εισφορές.

Γ2. Αρχική εκκαθάριση πιστωτική

Σε περίπτωση που το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν πιστωτικό, αντιμετωπίζεται ως εξής:

- εάν το αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο δεν έχει επιστραφεί στον ασφαλισμένο το αποτέλεσμα αναπροσαρμόζεται

- εάν έχει επιστραφεί ή συμψηφιστεί με τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές, οι δόσεις εκκαθάρισης παραμένουν μηδενικές καθώς το αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο έχει ληφθεί υπόψη προκειμένου να προσδιοριστεί το αποτέλεσμα της τροποποίησης.

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ

Για την υποστήριξη της τροποποίησης της εκκαθάρισης ασφαλιστικών εισφορών έχουν γίνει ανάλογες παραμετροποιήσεις στο μηχανογραφικό σύστημα «Ασφάλιση- Έσοδα», στις Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες, και στα ειδοποιητήρια της εκκαθάρισης.

Μετά την καταχώρηση οποιασδήποτε μεταβολής επηρεάζεται το αποτέλεσμα της εκκαθάρισης και το μηχανογραφικό σύστημα αυτόματα οδηγείται σε υπολογισμούς τροποποίησης σύμφωνα με τα προαναφερθέντα.

Η μαζική επεξεργασία τροποποίησης εκκαθάρισης πραγματοποιείται από την ΗΔΙΚΑ σε μηνιαία ροή και εκτελεί τις μεταβολές της μηνιαίας περιόδου που παρήλθε.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ - ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΠΟΙΗΣΗ ΜΗΧ/ΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Όπως είναι γνωστό, οι μεταβολές που καταχωρούνται στην εφαρμογή "Ασφάλιση - Έσοδα" Μη Μισθωτών (αλλαγή ιδιότητας, διαγραφή/προσθήκη χρόνου, καταχώρηση αιτήσεων μείωσης εισφοράς κλπ) και τροποποιούν την μηνιαία εισφορά - απαίτηση της εκκαθαρισθείσας ετήσιας οφειλής επιχρωματίζουν (κόκκινο) τις αντίστοιχες μηνιαίες εισφορές στην οθόνη εκκαθάρισης.

Κατά την μηνιαία ροή θα διενεργείται, σύμφωνα με τα ανωτέρω, η τροποποίηση της εκκαθάρισης.

Τα στοιχεία της τροποποιητικής εκκαθάρισης και το αποτέλεσμά της εμφανίζονται στη μηχανογραφική εφαρμογή «Ασφάλιση - Έσοδα» Μη Μισθωτών Ασφαλισμένων μέσω της οθόνης «Στοιχεία Εκκαθάρισης» έχοντας συμπεριλάβει τα κάτωθι πεδία:

- «Προηγούμενη εκκαθάριση»: εμφανίζεται το σύνολο των καταβληθεισών δόσεων της προηγούμενης εκκαθάρισης.

- «Ιστορικό εκκαθάρισης»: εμφανίζονται αναλυτικά τα στοιχεία της προηγούμενης εκκαθάρισης.

- «Αναζήτηση Ειδοποιητηρίων Εκκαθάρισης»: εμφανίζεται το έντυπο με τα στοιχεία του νέου υπολογισμού και επιλέγοντας αριστερά από την γραμμή εργαλείων, εμφανίζεται το έντυπο της αρχικής εκκαθάρισης.

Αναλυτικές οδηγίες για τις ανωτέρω επιλογές- οθόνες έχουν προσαρμοστεί στο εγχειρίδιο της εφαρμογής το οποίο μπορείτε να αναζητήσετε από την επιλογή « ΟΔΗΓΙΕΣ».

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΤΙΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΦΚΑ

Ο ασφαλισμένος μπορεί να αναζητήσει αναλυτικά στοιχεία σχετικά με την τροποποίηση της εκκαθάρισης ακολουθώντας την διαδρομή «Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες ^ Υποχρεώσεις Κοινωνικής Ασφάλισης ^ Εκκαθάριση», που εμφανίζονται τα νέα τροποποιηθέντα στοιχεία. Μέσω της επιλογής «Μετάβαση» μπορεί ο ασφαλισμένος να οδηγηθεί στην αρχική εκκαθάριση.

ΕΙΔΟΠΟΙΗΤΗΡΙΟ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΙΣΦΟΡΩΝ

Εφόσον προκύπτει τροποποίηση εκκαθάρισης δημιουργείται νέο έντυπο στα πρότυπα του αρχικού ειδοποιητηρίου με τίτλο

«ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΙΣΦΟΡΩΝ 2017».

Προκειμένου να ενσωματωθούν οικονομικά αποτελέσματα της αρχικής εκκαθάρισης στο νέο ειδοποιητήριο έχουν γίνει οι πιο κάτω αλλαγές:

- έχει προστεθεί νέα στήλη «Υπόλοιπο Δόσης»

- έχει τροποποιηθεί το λεκτικό του πεδίου «ποσό προς επιστροφή» σε «ποσό προς επιστροφή/συμψηφισμό»

- έχει αντικατασταθεί το λεκτικό του πεδίου «Ημερομηνία πληρωμής» σε «Εμπρόθεσμη πληρωμή».

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΟΤΗΤΑ

Για την χορήγηση ασφαλιστικής ενημερότητας εξακολουθούν να ισχύουν τα προβλεπόμενα από την εγκύκλιο 21/2018 και μετά την τροποποίηση της εκκαθάρισης.»

Συνοπτικός πίνακας για τη διαδικασία τροποποίησης της εκκαθάρισης ασφαλιστικών εισφορών