ΤΑΤΙΑΝΑ ΨΑΡΙΑΝΟΥ
PARTNER ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ & ΕΛΕΓΚΤΩΝ «ΓΡΑΦΕΙΟ ΨΑΡΙΑΝΟΥ Α.Ε.»

Σχετικά με τον χειρισμό των αφορολογήτων αποθεματικών δημιουργούνται αρκετά θέματα, αφού οι διατάξεις που διέπουν τη φορολόγησή τους διαφέρουν σχεδόν για κάθε αποθεματικό, ανάλογα με τους νόμους που τα έχουν θεσπίσει, και ιδίως αν λάβουμε υπόψη, ότι μερικά από αυτά έχουν σχηματιστεί πριν από δεκαετίες, με νόμους που πολλές διατάξεις τους δε βρίσκονται πια σε ισχύ. Η δυσκολία του θέματος διαπιστώνεται ακόμα και από τους εφοριακούς ελεγκτές, πολύ περισσότερο δε μεταξύ των επιχειρήσεων, όπου θα θέματα αυτά αντιμετωπίζονται  σπάνια και το αρμόδιο προσωπικό των Λογιστηρίων δεν είναι εξοικειωμένο με το χειρισμό τους. Γι' αυτό θεωρούμε σκόπιμο, τουλάχιστον, να παρουσιάσουμε τις σχετικές διατάξεις και την άποψή μας για την κεφαλαιοποίηση του αποθεματικού που σχηματίζεται από το Sale and Lease Back.

Σχετικά με το χειρισμό αυτού του αφορολόγητου αποθεματικού, από φορολογικής απόψεως, θα μπορούσαμε να αναφερθούμε σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως αν, μετά τη λήξη τής σύμβασης, το ακίνητο πουληθεί ή μεταβιβαστούν μετοχές ή μερίδια της εταιρίας που έχει στην κατοχή της το ακίνητο ή αναπροσαρμοστεί η αξία του ακινήτου λόγω εκτίμησης που διενεργήθηκε κατά την απόσχιση κλάδου της επιχείρησης.

Βάσει του άρθρου 28, του Ν. 2238/94, όπως ίσχυε μέχρι 31/12/2013, «Η υπεραξία που προκύπτει από την πώληση ακινήτου επιχείρησης σε εταιρία χρηματοδοτικής μίσθωσης, για το οποίο στη συνέχεια θα συναφθεί σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης μεταξύ εταιρίας χρηματοδοτικής μίσθωσης και της πωλήτριας επιχείρησης, απαλλάσσεται από το φόρο εισοδήματος, με την προϋπόθεση ότι θα εμφανισθεί σε ιδιαίτερο λογαριασμό αφορολόγητου αποθεματικού, το οποίο φορολογείται, σε περίπτωση διανομής ή διάλυσης της επιχείρησης, καθώς και λόγω λύσης της σύμβασης ή υποκατάστασης του μισθωτή από νέο πρόσωπο, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις».

Στην παρ. 12, του άρθρου 72, του Ν.4172/13, ορίζεται ότι «Τα μη διανεμηθέντα ή κεφαλαιοποιηθέντα αποθεματικά των νομικών προσώπων του άρθρου 45 του Κ.Φ.Ε., όπως αυτά σχηματίστηκαν μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2013, και τα οποία προέρχονται από κέρδη που δεν φορολογήθηκαν κατά το χρόνο που προέκυψαν λόγω απαλλαγής αυτών κατ' εφαρμογή διατάξεων του ν. 2238/1994, όπως ισχύει μετά τη δημοσίευση του Κ.Φ.Ε. ή εγκυκλίων ή αποφάσεων που έχουν εκδοθεί κατ' εξουσιοδότηση αυτού, σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησής τους μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2013, φορολογούνται αυτοτελώς με συντελεστή δεκαπέντε τοις εκατό (15%) … Από την 1η Ιανουαρίου 2014 και εξής, τα μη διανεμηθέντα ή κεφαλαιοποιηθέντα αποθεματικά …  συμψηφίζονται υποχρεωτικά στο τέλος κάθε φορολογικού έτους με δηλωθείσες φορολογικές ζημίες της επιχείρησης από οποιαδήποτε αιτία που προέκυψαν κατά τα τελευταία πέντε (5) έτη μέχρι εξαντλήσεώς τους, εκτός αν διανεμηθούν ή κεφαλαιοποιηθούν οπότε υπόκεινται σε αυτοτελή φορολόγηση με συντελεστή δεκαεννέα τοις εκατό (19%)».

Στην παρ.13, του ίδιου Νόμου, αναφέρεται ότι «Για ισολογισμούς που κλείνουν με ημερομηνία 31.12.2014 και μετά δεν επιτρέπεται η τήρηση λογαριασμών αφορολόγητου αποθεματικού, πλην των επενδυτικών ή αναπτυξιακών νόμων, του αφορολόγητου αποθεματικού της περίπτωσης ζ' της παραγράφου 3 του άρθρου 28 του ν. 2238/1994, όπως ισχύει μετά τη δημοσίευση του Κ.Φ.Ε. καθώς και ειδικών διατάξεων νόμων».

Στην ΠΟΛ.1145/2015, διευκρινίστηκε ότι «Με βάση τις διατάξεις της παρ. 13 του άρθρου 72 του ν. 4172/2013, ...δεν εμπίπτουν στην αυτοτελή φορολόγηση της παρ. 12 του άρθρου 72 του ν. 4172/2013 τα αφορολόγητα αποθεματικά της περ. ζ' της παρ. 3 του άρθρου 28 του ν. 2238/1994, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται τα αφορολόγητα αποθεματικά που προέρχονται από την υπεραξία που προκύπτει από την πώληση ακινήτου επιχείρησης σε εταιρεία χρηματοδοτικής μίσθωσης, για το οποίο στη συνέχεια είχε συναφθεί σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης μεταξύ της εταιρείας χρηματοδοτικής μίσθωσης και της πωλήτριας επιχείρησης. Κατά συνέπεια, οι λογαριασμοί των υπόψη αποθεματικών μπορούν να εξακολουθούν να τηρούνται στους ισολογισμούς που κλείνουν οι επιχειρήσεις με 31.12.2014 και μετά ...».

Συνεπώς, το αποθεματικό που έχει σχηματιστεί από Sale and Lease Back ακινήτου, συνεχίζει να τηρείται, έως ότου αυτό διανεμηθεί ή διαλυθεί η επιχείρηση που κατέχει το ακίνητο.

Οι φορολογικές διατάξεις δεν προβλέπουν το χειρισμό του εν λόγω αφορολόγητου αποθεματικού, σε περίπτωση πώλησης του ακινήτου μετά τη λήξη της Σύμβασης του Sale and Lease Back. Κατά την άποψή μας, εφόσον το ακίνητο πουληθεί, το αφορολόγητο αποθεματικό από Sale and Lease Back θα υπαχθεί σε Φόρο Εισοδήματος Νομικών Προσώπων, με τον ισχύοντα συντελεστή (29%). Η άποψη αυτή ενισχύεται και από την εμπειρία μας στο χειρισμό παρόμοιων φορολογικών υποθέσεων και ελέγχων, όπου το συγκεκριμένο θέμα αντιμετωπίζεται με αυτόν τον τρόπο.

Επίσης, κατά την άποψή μας, εάν μεταβληθεί μόνο η μετοχική ή εταιρική σύνθεση τής εταιρίας ή αν αποσχιστεί κλάδος αυτής, δεν επηρεάζεται η τήρηση του συγκεκριμένου αποθεματικού ούτε ανακύπτει θέμα φορολόγησής του.