Την επέκταση του συστήματος προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων βάσει των αντικειμενικών τιμών ζώνης σε εκατοντάδες οικισμούς όπου ισχύει το σύστημα των αντικειμενικών αξιών γης και των τιμών εκκίνησης ελαχίστου κόστους κατασκευής οικοδομής σχεδιάζει το ΥΠΟΙΚ. Οι οικισμοί αυτοί βρίσκονται εντός των ορίων 50 δήμων της χώρας, κυρίως σε περιοχές του Λεκανοπεδίου Αττικής και σε παραθαλάσσιες ζώνες σε νησιά των Κυκλάδων.

Στους συγκεκριμένους οικισμούς οι πραγματικές τιμές των ακινήτων όπως διαμορφώνονται με βάση τις συνθήκες της κτηματαγοράς ανέρχονται σε επίπεδα σημαντικά υψηλότερα από τα επίπεδα των φορολογητέων αξιών που προσδιορίζονται με βάση τις αντικειμενικές αξίες γης και τις τιμές εκκίνησης ελαχίστου κόστους κατασκευής οικοδομής.

Από την ένταξη των περιοχών αυτών στο σύστημα των αντικειμενικών τιμών ζώνης αναμένονται σημαντικές αυξήσεις στις φορολογητέες αξίες των ακινήτων τα οποία βρίσκονται σ’ αυτές τις περιοχές και, συνακόλουθα, υπεραυξήσεις σε δεκάδες φόρους που επιβαρύνουν τις μεταβιβάσεις και την κατοχή των ακινήτων στις συγκεκριμένες περιοχές.

Οι τιμές που λαμβάνει σήμερα υπόψη της η Εφορία για τον προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας των ακινήτων τα οποία βρίσκονται σε περιοχές εκτός αντικειμενικού συστήματος είναι ιδιαίτερα χαμηλές σε σχέση με ό,τι ισχύει για τα ακίνητα που βρίσκονται εντός αντικειμενικού συστήματος.

Η αξία των κτισμάτων που βρίσκονται εκτός αντικειμενικού συστήματος δεν υπολογίζεται με βάση την τιμή ζώνης που εφαρμόζεται στις περισσότερες περιοχές της χώρας, αλλά με βάση ένα σύστημα κατά το οποίο λαμβάνονται υπόψη τιμές αφετηρίας κόστους ανά είδος κτηρίου, οι οποίες ονομάζονται τιμές εκκίνησης ελαχίστου κόστους κατασκευής οικοδομής. Αυτές οι τιμές αφετηρίας, οι οποίες είναι καθορισμένες ανά τ.μ. και διαφοροποιούνται ανάλογα με το είδος του κτηρίου (με το εάν πρόκειται για διαμέρισμα, μονοκατοικία, επαγγελματική στέγη κ.λπ.), αυξάνονται ή μειώνονται με την εφαρμογή συντελεστών που προσδιορίζουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του υπό εκτίμηση κτηρίου, όπως το μέγεθος, η ποιότητα κατασκευής, η παλαιότητα και άλλα. Το σύστημα αυτό οδηγεί σε πολύ χαμηλότερη τιμή από την αντίστοιχη αντικειμενική τιμή ζώνης που ισχύει στα όρια του ίδιου δήμου.

Σύμφωνα με πηγές από το υπουργείο Οικονομικών, υπάρχουν συνολικά 7.000 περιοχές εντός σχεδίων πόλεως σε όλη τη χώρα οι οποίες παραμένουν μέχρι σήμερα εκτός αντικειμενικού συστήματος.

Στις περιοχές αυτές παρατηρείται το φαινόμενο πολυτελείς βίλες και άλλα κτίσματα με αγοραίες αξίες πολύ μεγάλες να φορολογούνται ελάχιστα μόνο και μόνο γιατί βρίσκονται σε οικισμούς στους οποίους δεν υπάρχουν αντικειμενικές τιμές ζώνης.

Το σχέδιο που προωθεί το υπουργείο Οικονομικών προβλέπει να δοθεί προτεραιότητα στην ένταξη περιοχών του Λεκανοπεδίου Αττικής και των Κυκλάδων στο σύστημα των τιμών ζώνης. Πρόκειται, ενδεικτικά, για περιοχές που βρίσκονται στα όρια του Δήμου Μοσχάτου-Ταύρου, του Δήμου Κηφισιάς και άλλων μεγάλων δήμων του Λεκανοπεδίου, καθώς και για εκατοντάδες παραθαλάσσιους οικισμούς στη Μύκονο, την Πάρο, τη Νάξο, τη Θήρα και άλλα νησιά των Κυκλάδων.

Ειδικά στους οικισμούς των Κυκλάδων έχουν ανεγερθεί τα τελευταία 20 χρόνια υπερπολυτελείς και πολυτελείς εξοχικές κατοικίες, όμως οι ιδιοκτήτες τους πληρώνουν πολύ μικρά ποσά ΕΝΦΙΑ, επειδή οι ισχύουσες τιμές αφετηρίας με βάση τις οποίες προσδιορίζονται οι φορολογητέες αξίες των συγκεκριμένων ακινήτων είναι πάρα πολύ μικρές.

Από τη στιγμή που θα εφαρμοστούν αντικειμενικές τιμές ζώνης και στις περιοχές αυτές οι φορολογητέες αξίες των ακινήτων που βρίσκονται εκεί θα εκτιναχθούν στα ύψη. Το αποτέλεσμα θα είναι, στις συγκεκριμένες περιοχές, να σημειωθούν σημαντικές αυξήσεις σε 20 φόρους και τέλη που επιβάλλονται στην απόκτηση και τη χρήση ακινήτων. Οι φόροι αυτοί είναι:

1) Ο Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), ο οποίος επιβάλλεται με βάση κλίμακες βασικού ποσού φόρου ανά τ.μ. ακινήτου ανάλογα με το ύψος της τιμής ζώνης ανά τ.μ. που ισχύει στην περιοχή κάθε ακινήτου.

2) Ο συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ φυσικών προσώπων, ο οποίος επιβάλλεται επί του αθροίσματος των φορολογητέων αξιών των κτισμάτων και των εντός σχεδίων πόλεως εδαφικών εκτάσεων που κατέχει κάθε φυσικό πρόσωπο, εφόσον το άθροισμα αυτό υπερβαίνει τις 250.000 ευρώ.

3) Ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων (ΦΜΑ), ο οποίος υπολογίζεται με 3% επί της αντικειμενικής αξίας κάθε πωλούμενου ακινήτου και επιβαρύνει τον αγοραστή.

4) Ο ΦΠΑ 24% που επιβάλλεται στις πωλήσεις νεόδμητων κτισμάτων που δεν αποτελούν πρώτη κατοικία. Ο φόρος αυτός υπολογίζεται επίσης με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων.

5) Ο φόρος χρησικτησίας κτισμάτων, που υπολογίζεται επίσης με 3% επί των αντικειμενικών αξιών.

6) Ο φόρος ανταλλαγής - συνένωσης οικοπέδων.

7) Ο φόρος διανομής ακινήτων.

8) Το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ).

9) Ο δημοτικός φόρος που επιβαρύνει τις μεταβιβάσεις ακινήτων (υπολογίζεται με ποσοστό επί του φόρου μεταβίβασης).

10) Το πρόσθετο τέλος μεταγραφής συμβολαίων.

11) Ο φόρος δωρεάς ακινήτων.

12) Ο φόρος γονικής παροχής ακινήτων.

13) Ο φόρος κληρονομιάς ακινήτων.

14) Το τέλος εγγραφής ακινήτων στο Κτηματολόγιο.

15) Τα πολεοδομικά πρόστιμα διατήρησης αυθαιρέτων κτισμάτων.

16) Τα πολεοδομικά πρόστιμα κατασκευής νέων αυθαιρέτων.

17) Οι εισφορές σε γη και χρήμα για την ένταξη ακινήτων στα σχέδια πόλεως.

18) Ο ειδικός φόρος ακινήτων 15% που επιβάλλεται στις υπεράκτιες εταιρίες ακινήτων.

Επιπλέον, από την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών θα επηρεαστούν:

19) Ο φόρος επί των τεκμαρτών εισοδημάτων τα οποία προσδιορίζονται βάσει των τεκμηρίων διαβίωσης των κατοικιών των φυσικών προσώπων.

20) Ο φόρος επί του τεκμαρτού εισοδήματος από ιδιοχρησιμοποίηση επαγγελματικής στέγης και από δωρεάν παραχώρηση κατοικίας.