Φορολογική μεταχείριση του εισοδήματος από αλιεύματα αλιευτικών πλοίων ανεξαρτήτως κόρων ολικής χωρητικότητας

Εγκ. Α.Α.Δ.Ε. Ε 2023/13.01.2020

Αναφορικά με το πιο πάνω θέμα, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

1. Με τις διατάξεις των παρ.1 και 3 του άρθρου 1 του ν. 27/1975 επιβάλλεται κατά τις διατάξεις του νόμου αυτού φόρος και εισφορά επί των υπό ελληνική σημαία πλοίων. Ο όρος πλοίο περιλαμβάνει και τα πλοιάρια, εφ' όσον ειδικά δεν ορίζεται αλλιώς.

2. Με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 2 του πιο πάνω νόμου, ο  οποίος αποτελεί νόμο αυξημένης τυπικής ισχύος έναντι των γενικών διατάξεων (παρ.1 άρθρου 107 του Συντάγματος) ορίζεται ότι, ο επιβαλλόμενος φόρος εξαντλεί κάθε υποχρέωση του πλοιοκτήτη φυσικού ή νομικού προσώπου καθώς και μετόχου ή εταίρου ημεδαπής ή αλλοδαπής εταιρείας οποιουδήποτε τύπου από τον φόρο εισοδήματος, όσον αφορά στα κέρδη τα οποία προκύπτουν από την εκμετάλλευση του πλοίου.

3. Με βάση τις διατάξεις του άρθρου 3 του ίδιου ως άνω νόμου, τα πλοία κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες, στην πρώτη και στην δεύτερη. Στην δεύτερη κατηγορία πλοίων περιλαμβάνονται όσα δεν εμπίπτουν στην πρώτη κατηγορία καθώς και τα αλιευτικά, τα ιστιοφόρα, τα ναυαγοσωστικά και τα πλοιάρια γενικά όπως ειδικά κατονομάζονται με την αριθ.32/1975 εγκύκλιο διαταγή.

4. Με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παρ.1 του άρθρου 57 του ν.4646/2019 για εκμετάλλευση πλοίων από 1.1.2020 και μετά, επιβάλλεται τέλος υπέρ του Δημοσίου σε όλα τα υπό ελληνική σημαία αλιευτικά πλοία και πλοιάρια, καθώς και στα ρυμουλκά των οποίων ο χρόνος δραστηριοποίησης σε υπηρεσίες θαλασσίων μεταφορών δεν υπερβαίνει το πενήντα τοις εκατό (50%) του συνολικού χρόνου δραστηριοποίησής τους.

5. Με τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν.27/1975, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.1 του άρθρου 58 του ν.4646/2019, για την εκμετάλλευση πλοίων από 1.1.2020 και μετά, μεταξύ άλλων, ο φόρος αλιευτικών πλοίων υπολογίζεται με μηδενικό συντελεστή.

6. Με τις διατάξεις του άρθρου 21 του ν.4172/2013 ορίζεται ότι ειδικά, για τον προσδιορισμό του εισοδήματος από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα στα έσοδα από επιχειρηματικές συναλλαγές περιλαμβάνονται τα έσοδα από την παραγωγή γεωργικών, πτηνοτροφικών, κτηνοτροφικών, δασοκομικών, υλοτομικών και αλιευτικών προϊόντων.

7. Επίσης, με την 2989/1997 απόφαση του Σ.τ.Ε αναφορικά με τη «φορολογία πλοίων και την πρόσοδο του αλιευτικού σκάφους», όταν η εκμετάλλευση του πλοίου συνίσταται σε αλιευτική δραστηριότητα του πλοιοκτήτη, η πρόσοδος την οποία αυτός αποκτά από τη διάθεση του αλιεύματος φορολογείται μόνο βάσει των ειδικών διατάξεων περί φορολογίας πλοίων και όχι ως εισόδημα γεωργικής επιχειρήσεως κατά το άρθρο 38 του ν.δ. 3323/1955.

8. Με την ΠΟΛ.1035/2016 εγκύκλιό μας κοινοποιήθηκε η αριθ. 47/2015 γνωμοδότηση της Α' Τακτικής Ολομέλειας του Ν.Σ.Κ. που έγινε αποδεκτή από τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών, σύμφωνα με την οποία το εισόδημα από αλιεύματα αλιευτικών σκαφών, ολικής χωρητικότητας μέχρι 10 κόρους, φορολογείται βάσει των περί φορολογίας πλοίων διατάξεων του ν.27/1975 και όχι ως εισόδημα από γεωργική επιχείρηση, κατά τις διατάξεις των άρθρων 40 και 42 του ν. 2238/1994.

9. Κατόπιν των ανωτέρω, το εισόδημα από τα αλιεύματα αλιευτικών πλοίων, ανεξαρτήτως κόρων ολικής χωρητικότητας, για το χρονικό διάστημα από 1.1.2014 έως και 31.12.2019 φορολογείται με την ειδική φορολογία του ν.27/1975 (όπως φορολογήθηκε με τον ίδιο νόμο έως 31.12.2013, με βάση την αριθ. 47/2015 γνωμοδότηση του ΝΣΚ).
Με την επιβολή του φόρου χωρητικότητας εξαντλείται κάθε υποχρέωση του πλοιοκτήτη φυσικού ή νομικού προσώπου από τον φόρο εισοδήματος εκτός από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης του άρθρου 43Α του ν.4172/2013.
Με τον ίδιο τρόπο φορολογούνται και τα λοιπά εισοδήματα από την εκμετάλλευση πλοίων σύμφωνα με το άρθρο 2 του ν.27/1975, δηλαδή υπεραξία πραγματοποιούμενη από εκποίηση πλοίου, είσπραξη ασφαλιστικής αποζημίωσης ή είσπραξη από οποιαδήποτε άλλη αιτία, όπως οικονομική ενίσχυση λόγω διάλυσης αλιευτικού σκάφους, εισόδημα από εκμίσθωση ιδιόκτητου αλιευτικού σκάφους για θαλάσσιες έρευνες με πειραματική αλιεία, κλπ.
Αντιθέτως, το εισόδημα που προέρχεται από την παραγωγή αλιευτικών προϊόντων και όχι  από την αλίευση αυτών μέσω της χρήσης αλιευτικών πλοίων, είναι εισόδημα αγροτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας και φορολογείται με το άρθρο 21 του ν.4172/2013. Ως παραγωγή αλιευτικών προϊόντων, νοείται αυτή που αφορά, μεταξύ άλλων, επιχειρήσεις ιχθυοκαλλιεργειών, οστρεοκαλλιεργειών και λοιπών μαλακίων μέσω υδατοκαλλιεργειών (αγορά γόνων και εκτροφή αυτών).
Επισημαίνεται ότι, η ειδική φορολογία του ν.27/1975 καταλαμβάνει μόνο τους πλοιοκτήτες και όχι τα πρόσωπα εκείνα που εκμεταλλεύονται ή διαχειρίζονται αλιευτικά πλοία τρίτων. Στην περίπτωση που η αλίευση γίνεται με τη χρήση αλιευτικών πλοίων τρίτων, το εισόδημα που αποκτούν οι μισθωτές από τα αλιεύματα των πλοίων αποτελεί εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και φορολογείται με το άρθρο 21 του ν. 4172/2013, ενώ το εισόδημα των πλοιοκτητών (εκμισθωτών των πλοίων) φορολογείται με τις διατάξεις του ν. 27/1975.
Επιπλέον, μετά την ψήφιση των διατάξεων του άρθρου 58 του ν.4646/2019 από 1.1.2020 και μετά, τα αλιευτικά πλοία συνεχίζουν να κατατάσσονται στη δεύτερη κατηγορία πλοίων και φορολογούνται με μηδενικό συντελεστή ως προς τον φόρο χωρητικότητας με βάση τις  διατάξεις του άρθρου 12 του ν.27/1975, ενώ παράλληλα επιβάλλεται στους πλοιοκτήτες αλιευτικών πλοίων τέλος υπέρ του Δημοσίου με βάση το μήκος αυτών, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 57 του ν.4646/2019.

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ
Γ. ΠΙΤΣΙΛΗΣ