Κοινοποίηση των διατάξεων των άρθρων 16 και 17 του ν. 4575/2018 (ΦΕΚ Α' 192/14-11-2018) σχετικά με την αναδοχή από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) οφειλών των υπό εκκαθάριση επιχειρήσεών τους και παροχή οδηγιών για την ενιαία εφαρμογή αυτών

Εγκ. Α.Α.Δ.Ε. Ε 2022/04.02.2019

Σας κοινοποιούμε προς ενημέρωσή σας τις διατάξεις των άρθρων 16 και 17 του ν. 4575/2018 (Α' 192) «Ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της Οδηγίας 2014/50/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Απριλίου 2014, σχετικά με τις ελάχιστες προϋποθέσεις για την προαγωγή της κινητικότητας των εργαζομένων μεταξύ των κρατών - μελών, με τη βελτίωση της απόκτησης και της διατήρησης δικαιωμάτων συμπληρωματικής συνταξιοδότησης (L 128/1 της 30.4.2014) και άλλες διατάξεις» και παρέχουμε οδηγίες για την ενιαία εφαρμογή αυτών. Με το άρθρο 16 του ν.4575/2018 ρυθμίζονται οι έννομες συνέπειες των αποφάσεων Ο.Τ.Α. περί καταβολής οφειλών προς το Δημόσιο συγκεκριμένων κατηγοριών υπό εκκαθάριση επιχειρήσεών τους, ενώ με το άρθρο 17 του ν. 4575/2018 ορίζεται η ημερομηνία έναρξης ισχύος των νέων διατάξεων.

Ειδικότερα, με την παρ. 1 του άρθρου 16 του ν. 4575/2018 προστίθενται νέα εδάφια στο τέλος της περίπτωσης β' της παρ. 9 του άρθρου 109 του ν. 3852/2010, ενώ με την παρ. 2 του ίδιου άρθρου, συμπληρώνεται η περίπτωση γ' της παρ. 2 του άρθρου 15 του ν. 4483/2017 με την προσθήκη εδαφίων ομοίου περιεχομένου. Ημερομηνία έναρξης ισχύος των νέων διατάξεων είναι η 31η Ιουλίου 2017, σύμφωνα με την παρ. 3 του αρ. 16 και το αρ. 17 του ν. 4575/2018.

Με τις νέες διατάξεις προβλέπεται ότι με την έκδοση απόφασης του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου κατά περίπτωση, περί καταβολής από τον οικείο Ο.Τ.Α. των οφειλών προς το Δημόσιο υπό εκκαθάριση επιχείρησής του σύμφωνα με την παρ. 9 του αρ. 109 του ν.3852/2010 (Α' 87) ή την παρ. 2 του αρ. 15 του ν.4483/2017 (Α' 107), επέρχεται στερητική αναδοχή των οφειλών που αναλαμβάνονται από τον οικείο Ο.Τ.Α., με κυριότερη συνέπεια αυτής, την απαλλαγή της πρωτοφειλέτιδας επιχείρησης και των συνυπόχρεων με αυτήν προσώπων, από την υποχρέωση καταβολής αυτών.

Α. Πεδίο εφαρμογής

Το πεδίο εφαρμογής των νέων διατάξεων προσδιορίζεται συνδυαστικά από τη νομική μορφή των επιχειρήσεων Ο.Τ.Α., τις οφειλές προς το Δημόσιο που μπορούν να αναληφθούν και τον χρόνο έκδοσης της απόφασης του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου κατά περίπτωση, περί καταβολής αυτών.

1. Ως προς τη νομική μορφή των επιχειρήσεων

Οι διατάξεις του αρ. 16 του ν.4575/2018 εφαρμόζονται σε επιχειρήσεις των Ο.Τ.Α., οι οποίες λύονται ή έχουν λυθεί και τελούν σε εκκαθάριση και έχουν μια από τις ακόλουθες νομικές μορφές και μετοχικές συνθέσεις :
α) της περ. β της παρ. 9 του αρ. 109 του ν.3852/2010: κοινωφελείς επιχειρήσεις και Δ.Ε.Υ.Α., καθώς και αμιγείς επιχειρήσεις του π.δ. 410/1995.
β) i. της υποπερίπτωσης αα της περ. γ της παρ. 9 του αρ. 109 του ν. 3852/2010: ανώνυμες και αναπτυξιακές εταιρίες, των οποίων οι εταίροι είναι αποκλειστικά Ο.Τ.Α. και νομικά πρόσωπα αυτών ή
ii. της υποπερ. ββ της περ. γ της παρ. 9 του αρ. 109 του ν. 3852/2010: ανώνυμες, αναπτυξιακές εταιρίες και ναυτικές εταιρίες του ν. 959/1979 (Α' 192), στις οποίες οι Ο.Τ.Α. και οι λοιποί φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης  κατέχουν την πλειοψηφία του εταιρικού τους κεφαλαίου, εφόσον έχουν λυθεί και τεθεί υπό εκκαθάριση μέχρι 31.10.2018, όπως η προθεσμία αυτή παρατάθηκε με την περίπτωση β' της παρ. 1 του άρθρου 220 του ν.4555/2018 (Α' 133).
γ) της παρ. 2 του αρ. 15 του ν. 4483/2017: ανώνυμες εταιρίες Ο.Τ.Α., αμιγείς επιχειρήσεις του π.δ. 410/1995, στις οποίες περιλαμβάνονται οι ανώνυμες αναπτυξιακές εταιρίες της πρώην Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, με την προϋπόθεση ότι ποσοστό τουλάχιστον 90% του μετοχικού τους κεφαλαίου ανήκει στον οικείο ή τους οικείους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή ενώσεις αυτών, εφόσον έχουν λυθεί και τεθεί υπό εκκαθάριση από 1.1.2011 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 3852/2010) μέχρι 31.10.2018, όπως η προθεσμία αυτή παρατάθηκε με την περίπτωση β' της παρ. 2 του άρθρου 220 του ν.4555/2018 (Α' 133).
δ) της παρ. 5 του αρ. 15 του ν.4483/2017: αναπτυξιακές ανώνυμες εταιρείες περιφερειών, με μοναδικό μέτοχο την οικεία περιφέρεια, οι οποίες ασκούσαν επιχειρηματική - οικονομική δραστηριότητα και οι οποίες λύθηκαν και τέθηκαν σε εκκαθάριση, σύμφωνα με όσα ορίζονται στην περ. α της ίδιας παραγράφου.

2. Ως προς τις οφειλές που μπορούν να αναληφθούν

Οι οφειλές της υπό εκκαθάριση επιχείρησης προς το Δημόσιο, την καταβολή των οποίων αναλαμβάνει ο οικείος Ο.Τ.Α. με την απόφαση του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου κατά περίπτωση, πρέπει να είναι βεβαιωμένες, ληξιπρόθεσμες ή μη, κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης. Οφειλές που τυχόν βεβαιωθούν μετά την έκδοση ήδη ληφθείσας απόφασης, ανεξάρτητα από το χρόνο στον οποίο αυτές ανάγονται, μπορούν να αναληφθούν με έκδοση νέας, δεδομένου ότι δεν προβλέπεται στο νόμο ότι η έκδοση απόφασης περί ανάληψης οφειλών γίνεται άπαξ.
Ο οικείος Ο.Τ.Α. δύναται να αναλάβει και μέρος μόνο των βεβαιωμένων οφειλών της υπό εκκαθάριση επιχείρησης, που υφίστανται κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης.

3. Ως προς το χρόνο έκδοσης της απόφασης του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου

Για την εφαρμογή των νέων διατάξεων η ημερομηνία έκδοσης της απόφασης του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου περί ανάληψης της υποχρέωσης καταβολής των οφειλών της υπό εκκαθάριση επιχείρησης δεν μπορεί να είναι προγενέστερη της 31ης.7.2017 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του αρ. 16 του ν. 4575/2018).

Β. Έννομες συνέπειες από την έκδοση της απόφασης

Όπως ορίζεται ρητά στο νόμο, με την έκδοση της απόφασης του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου περί ανάληψης της υποχρέωσης καταβολής οφειλών της υπό εκκαθάριση επιχείρησης, επέρχεται αυτοδικαίως στερητική αναδοχή των οφειλών που ανελήφθησαν. Ειδικότερα, επέρχονται οι κάτωθι έννομες συνέπειες:

1. Ως προς τον Ο.Τ.Α.: ο οικείος Ο.Τ.Α. (Δήμος ή Περιφέρεια), ο οποίος αναδέχτηκε τις οφειλές της υπό εκκαθάριση επιχείρησης προς το Δημόσιο, καθίσταται πλέον ο μοναδικός υπόχρεος για την καταβολή τους.

2. Ως προς την υπό εκκαθάριση επιχείρηση: η επιχείρηση απαλλάσσεται από οποιαδήποτε υποχρέωση καταβολής των οφειλών που αναδέχτηκε ο Ο.Τ.Α..

3. Ως προς τα συνυπόχρεα με την υπό εκκαθάριση επιχείρηση πρόσωπα: Τα συνυπόχρεα με την υπό εκκαθάριση επιχείρηση πρόσωπα απαλλάσσονται από κάθε αστική, ποινική ή άλλη ευθύνη για την καταβολή των οφειλών που αναδέχτηκε ο οικείος Ο.Τ.Α..

4. Ως προς τις οφειλές:
α) οι οφειλές που αναδέχτηκε ο οικείος Ο.Τ.Α. διατηρούν την ταυτότητά τους ως προς το είδος, το κεφάλαιο και τις λοιπές επιβαρύνσεις τους (προσαυξήσεις / τόκους εκπρόθεσμης καταβολής κλπ) και συνεχίζουν να επιβαρύνονται με τις νόμιμες προσαυξήσεις / τόκους εκπρόθεσμης καταβολής, μέχρι την εξόφλησή τους. Υπενθυμίζεται ότι ο οικείος Ο.Τ.Α. δύναται να υπαγάγει τις οφειλές που αναδέχτηκε στη ρύθμιση της διάταξης της παρ. 2 του αρ. 79 του ν.4316/2014 (Α ' 270), με τους όρους και τα ευεργετήματα που εκεί προβλέπονται, και να εξοφλήσει αυτές συμψηφιστικά με ποσοστό επί των εσόδων του από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους (ΚΑΠ).
β) κατά ρητή πρόβλεψη του νόμου, η έκδοση της απόφασης του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου περί αναδοχής των οφειλών της υπό εκκαθάριση επιχείρησης διακόπτει το χρόνο παραγραφής αυτών, οπότε και από την ημερομηνία αυτή αρχίζει νέος χρόνος παραγραφής.

5. Ως προς τις εμπράγματες ασφάλειες, τα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης, τα προληπτικά ή διασφαλιστικά μέτρα: Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, οι εμπράγματες ασφάλειες, τα αναγκαστικά μέτρα είσπραξης, τα προληπτικά ή διασφαλιστικά μέτρα κατά τις διατάξεις των παραγράφων 5 και 6 του άρθρου 46 του ν. 4174/2013 ή και κατά προϊσχύουσες του νόμου αυτού διατάξεις, που έχουν επιβληθεί σε βάρος της επιχείρησης ή/και των συνυπόχρεων με αυτήν προσώπων, εξαλείφονται ή αίρονται κατά περίπτωση, υπό την προϋπόθεση ότι ο Δήμος ή η Περιφέρεια αναδέχτηκε το σύνολο των οφειλών, για τις οποίες είχαν επιβληθεί τα μέτρα αυτά.

6. Ως προς τα καταβληθέντα ή εισπραχθέντα πριν από τις 14.11.2018 (ημερομηνία δημοσίευσης του ν.4575/2018) ποσά: Εάν, κατά το χρονικό διάστημα από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης αναδοχής οφειλών της υπό εκκαθάριση επιχείρησης από τον Ο.Τ.Α. μέχρι και τις 13.11.2018, έχουν καταβληθεί από την υπό εκκαθάριση επιχείρηση ή τα συνυπεύθυνα με αυτή πρόσωπα ή έχουν εισπραχθεί από τη Φορολογική Διοίκηση με οποιονδήποτε τρόπο (π.χ. συμψηφισμό, αναγκαστικά μέτρα είσπραξης κατά της επιχείρησης ή των συνυπεύθυνων με αυτή) ποσά, προς εξόφληση οφειλών της υπό εκκαθάριση επιχείρησης, τα ποσά αυτά δεν αναζητούνται και δεν επιστρέφονται, κατά ρητή πρόβλεψη του νόμου.

Γ. Επισημάνσεις

1. Εάν ο οικείος Ο.Τ.Α. αναλάβει μέρος μόνο των βεβαιωμένων οφειλών της υπό εκκαθάριση επιχείρησης, οι έννομες συνέπειες της αναδοχής επέρχονται μόνο ως προς τις
αναληφθείσες οφειλές και όχι ως προς το σύνολο των βεβαιωμένων οφειλών της υπό εκκαθάριση επιχείρησης.

2. Μέχρι την ηλεκτρονική υποστήριξη της εφαρμογής των νέων διατάξεων, σύμφωνα με τις διευκρινίσεις που δίνονται με την παρούσα, τόσο σε περίπτωση χορήγησης αποδεικτικού ενημερότητας ή βεβαίωσης οφειλής σε Ο.Τ.Α., όσο και σε περίπτωση διενέργειας συμψηφισμού απαιτήσεων Ο.Τ.Α. κατά του Δημοσίου, απαιτείται να ελέγχεται, εάν από το φυσικό αρχείο της υπηρεσίας προκύπτει η έκδοση απόφασης περί αναδοχής εκ μέρους του Ο.Τ.Α. οφειλών υπό εκκαθάριση επιχειρήσεών του, ώστε τυχόν αναληφθείσες οφειλές αυτών να λαμβάνονται υπόψη.

3. Σε περίπτωση που έχει υποβληθεί αίτηση για άσκηση ποινικής δίωξης κατά το αρ. 25 του ν. 1882/1990, σε βάρος των ποινικά υπεύθυνων για οφειλές της υπό εκκαθάριση επιχείρησης, τις οποίες έχει αναδεχτεί ο οικείος Ο.Τ.Α., στην έγγραφη ενημέρωση προς τον εισαγγελέα ή το δικαστήριο (κατά το δεύτερο εδάφιο της παρ. 8 του ιδίου άρθρου), γίνεται μνεία της εκδοθείσας απόφασης του οικείου Ο.Τ.Α. και της εφαρμοστέας διάταξης του ν. 4575/2018.

Ο Διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ