«Χορήγηση φορολογικών πιστοποιητικών μετά τη μονομερή ανάκληση ανέκκλητης πληρεξουσιότητας, η οποία χορηγήθηκε με προσύμφωνο για την κατάρτιση οριστικού συμβολαίου αγοραπωλησίας ακινήτου με αυτοσύμβαση».

Υπ. Οικ. Πολ. 1048/28.03.2017

Με αφορμή ερωτήματα που έχουν υποβληθεί σχετικά με τη δυνατότητα ή μη χορήγησης φορολογικών στοιχείων (πιστοποιητικά ΕΝΦΙΑ του άρθρου 54Α του ν.4174/2013, πιστοποιητικά φόρου κληρονομιών - δωρεών του άρθρου 105 του Κώδικα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών παροχών και Κερδών από Τυχερά Παίγνια, που κυρώθηκε με το πρώτο άρθρο του ν.2961/2001) μετά τη μονομερή ανάκληση ανέκκλητης πληρεξουσιότητας, η οποία χορηγήθηκε με προσύμφωνο με τον όρο της αυτοσύμβασης, σας γνωρίζουμε τα εξής για την ομοιόμορφη αντιμετώπιση παρόμοιων υποθέσεων:

1. Το φορολογικό απόρρητο υπάρχει και ενεργεί δεσμευτικά μεταξύ της αρμόδιας φορολογικής αρχής και του υπόχρεου προσώπου και δημιουργεί βασική υποχρέωση της αρχής αυτής, καθώς και των αρμόδιων γενικά οργάνων, να αποφεύγουν κάθε ενέργεια με την οποία το περιεχόμενο του φορολογικού φακέλου που τηρούν θα μπορούσε να περιέλθει σε πρόσωπο που δεν εξομοιώνεται από το δίκαιο προς τον ίδιο το φορολογούμενο, για λογαριασμό του οποίου λειτουργεί το απόρρητο.

Ενόψει τούτων το φορολογικό απόρρητο σταματά να εκπληρώνει οποιονδήποτε σκοπό, όταν ο ίδιος ο φορολογούμενος το κρίνει σκόπιμο ή αναγκαίο, όπως τούτο μπορεί να συμβεί με ρητή έγγραφη σχετική δήλωσή του προς την αρμόδια φορολογική αρχή.
Από τις διατάξεις των άρθρων 218, 224 και 229 Α.Κ. σαφώς συνάγεται ότι είναι άκυρη κάθε πράξη του πληρεξουσίου, στο όνομα του εξουσιοδοτούμενου, η οποία έγινε μετά την παύση -συνεπεία ανάκλησης- της πληρεξουσιότητας, ανεξάρτητα από το αν ο τρίτος, με τον οποίο καταρτίσθηκε η δικαιοπραξία, ήταν ή όχι καλής πίστης.

Περαιτέρω, από τις διατάξεις αυτές προκύπτει πως η πληρεξουσιότητα και η εντολή που μ' αυτή αποκτάται είναι ελευθέρως ανακλητή, λόγω του προσωπικού και εμπιστευτικού χαρακτήρα της. Όμως είναι από το νόμο επιτρεπτή η παραίτηση από το δικαίωμα της ανάκλησης, οπότε η πληρεξουσιότητα (και η εντολή) γίνεται αμετάκλητη και συνεπώς κάθε παρά τη συμφωνία ανάκλησή της είναι άκυρη και δεν επιφέρει παύση της πληρεξουσιότητας. Παρέχεται έτσι στον πληρεξούσιο ή τον εντολοδόχο του το δικαίωμα να αγνοήσει την ανάκληση και να καταρτίσει έγκυρα τη δικαιοπραξία την οποία αφορά (Μπαλής Γεν.Αρχ. παρ. 117, Τούσης Γεν.Αρχ. παρ. 146 σημ. 7).

2. Το ΝΣΚ, στο οποίο είχε τεθεί το ερώτημα αν ο αρμόδιος Οικον. Έφορος δύναται να χορηγήσει τα σχετικά πιστοποιητικά φόρου δωρεάς μετά τη μονομερή ανάκληση πληρεξουσιότητας, η οποία είχε χορηγηθεί με ανέκκλητο πληρεξούσιο για την κατάρτιση συμβάσεως με αυτοσύμβαση, με την 1006/1986 γνωμοδότησή του, η οποία έχει γίνει δεκτή από τον Υπουργό Οικονομικών, δέχεται ότι η Δ.Ο.Υ. οφείλει να χορηγήσει τα σχετικά πιστοποιητικά, δεδομένου ότι είναι μεν δυνατή η ανάκληση της ανέκκλητης πληρεξουσιότητας, εάν συνέτρεξε προς τούτο σπουδαίος λόγος κατά την έννοια των άρθρων 677, 752, 753, 757 και 766 ΑΚ, αναλογικώς εφαρμοζομένων, πλην όμως ο λόγος αυτός είναι οπωσδήποτε δικαστικά διαπιστώσιμος. Οι ενδιαφερόμενοι έχουν ενδεχομένως άλλα δικαιώματα, όπως τα οριζόμενα στα άρθρα 227 (απόδοση πληρεξουσίου) και 228 ΑΚ (βεβαίωση παύσης πληρεξουσιότητας και κήρυξη ανίσχυρου του πληρεξουσίου δια τελεσίδικης δικαστικής απόφασης, υποβαλλομένης εις την κατά νόμο δημοσιότητα), ενώ για τη Διοίκηση τα πληρεξούσια παραμένουν ισχυρά.

3. Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι, στην περίπτωση ανέκκλητης πληρεξουσιότητας χορηγηθείσας με σύμβαση (προσύμφωνο) για την κατάρτιση οριστικών συμβολαίων μεταβίβασης ακινήτου με δικαίωμα αυτοσύμβασης, η φορολογική διοίκηση (Δ.Ο.Υ.), αφού ελέγξει και τις λοιπές προϋποθέσεις ανά περίπτωση, υποχρεούται να προβεί στη χορήγηση πιστοποιητικών ΕΝ.Φ.Ι.Α. και φόρου κληρονομιών - δωρεών βάσει των προσκομισθέντων προσυμφώνων, καθώς δεν έχει αρμοδιότητα να κρίνει εάν συντρέχουν σπουδαίοι λόγοι που να καθιστούν δεσμευτική τη μεταγενέστερη μονομερή συμβολαιογραφική ανάκληση αυτής.