Εγκύκλιος παροχής οδηγιών σχετικά με την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2024/573 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7ης Φεβρουαρίου 2024 για τα φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου, την τροποποίηση της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1937 και την κατάργηση του Kανονισμού (ΕΕ) αριθ. 517/2014»

Εγκ. Α.Α.Δ.Ε. Ε 2035/15.05.2024

Σχετ: α) Η με αριθμό πρωτ. ΔΤΔ Γ 1168962/14.11.2018 Εγκύκλιος.
β) Η με αριθμό πρωτ. ΔΤΔ Γ 1069438/14.05.2019 Εγκύκλιος.
γ) Η με αριθμό πρωτ. ΔΤΔ Γ 1060066/13.07.2021 Εγκύκλιος

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΥ

Α) ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

Εγκύκλιος παροχής οδηγιών για την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2024/573 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τα φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου.

Β) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

Με την παρούσα εγκύκλιο παρέχονται οδηγίες για την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2024/573 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις απαιτήσεις, κατά την θέση αγαθών που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του εν λόγω Κανονισμού, σε διάφορες τελωνειακές διαδικασίες, όταν αυτά εισέρχονται ή εξέρχονται στο/από το τελωνειακό έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Οι απαιτήσεις αυτές συνιστούν μέτρα απαγορεύσεων - περιορισμών που αφορούν στα φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου, είτε μεμονωμένα, είτε ως μείγματα που περιλαμβάνονται στα παραρτήματα του εν λόγω Κανονισμού, καθώς και σε προϊόντα, εξοπλισμό και μέρη αυτών που περιέχουν φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τα αέρια αυτά. Για την εφαρμογή των σχετικών απαιτήσεων κι ελέγχων, ο εν θέματι Κανονισμός προβλέπει υποχρέωση για τις Τελωνειακές Αρχές να διαθέτουν από 03-03-2025 πρόσβαση στην πύλη για τα φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου (F-Gas Portal), μέσω της χρήσης του Περιβάλλοντος της Ενιαίας Θυρίδας της ΕΕ για τα Τελωνεία.

Γ) ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας εγκυκλίου εμπίπτουν οι τελωνειακοί υπάλληλοι, οι ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς, οι τελωνειακοί αντιπρόσωποι, οι ελεγκτικές υπηρεσίες τελωνείων, οι αρμόδιες αρχές του εν λόγω Κανονισμού και οι αρχές εποπτείας της αγοράς για τα σχετικά αγαθά.

Α. ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2024/573 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7ης Φεβρουαρίου 2024 για τα φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου, την τροποποίηση της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1937 και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 517/2014 (στο εξής Κανονισμός ή Καν. 2024/573) αποσκοπεί στη μείωση των εκπομπών φθοριούχων αερίων του θερμοκηπίου για την προστασία της υγείας και της ευημερίας των πολιτών από κινδύνους κι επιπτώσεις που σχετίζονται με το περιβάλλον κι εντάσσεται στο πλαίσιο της υλοποίησης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας που φιλοδοξεί να καταστήσει την Ευρώπη την πρώτη κλιματικά ουδέτερη και με μηδενικούς ρύπους ήπειρο έως το 2050.
Βασίζεται στον μέχρι πρότινος ισχύοντα Κανονισμό (ΕΕ) 517/2014 για τα φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου και τον αντικαθιστά, προκειμένου να γίνει εφικτός ο στόχος της ΕΕ για το 2030 και να επιτευχθεί η κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050, με την επίσπευση της σταδιακής κατάργησης της χρήσης των φθοριούχων αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ. Τα φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου είναι ανθρωπογενείς χημικές ουσίες που είναι πολύ ισχυρά αέρια του θερμοκηπίου και είναι συχνά πολλές χιλιάδες φορές ισχυρότερα από το διοξείδιο του άνθρακα (CO2). Μαζί με το διοξείδιο του άνθρακα, το μεθάνιο και το υποξείδιο του αζώτου, τα φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου ανήκουν στην ομάδα των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που καλύπτονται από τη συμφωνία του Παρισιού, που εγκρίθηκε στο πλαίσιο της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (UNFCCC). Ο Κανονισμός διασφαλίζει τη μακροπρόθεσμη συμμόρφωση της EE με τις διεθνείς υποχρεώσεις της βάσει της τροποποίησης του Κιγκάλι του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ, ιδίως όσον αφορά τη μείωση της κατανάλωσης και της παραγωγής υδροφθορανθράκων, των πιο κοινών φθοριούχων αερίων από τα φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου.

Β. ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ - ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΚΑΝ. 2024/573

Ο Κανονισμός:
• καθορίζει κανόνες για τη συγκράτηση, τη χρήση, την ανάκτηση, την ανακύκλωση, την ποιοτική αποκατάσταση και την καταστροφή των φθοριούχων αερίων του θερμοκηπίου (στο εξής F-Gases) και για συναφή συνοδευτικά μέτρα, όπως η πιστοποίηση και η κατάρτιση, που περιλαμβάνουν τον ασφαλή χειρισμό των F-Gases και των εναλλακτικών ουσιών που δεν είναι φθοριούχες.
• θέτει όρους για την παραγωγή, την εισαγωγή, την εξαγωγή, τη διάθεση στην αγορά, την επακόλουθη προμήθεια και χρήση F-Gases και συγκεκριμένων προϊόντων κι εξοπλισμού που περιέχουν F-Gases ή των οποίων η λειτουργία βασίζεται στα εν λόγω αέρια.
• επιβάλλει προϋποθέσεις για συγκεκριμένες χρήσεις F-Gases,
• καθιερώνει ποσοτικά όρια για τη διάθεση HFCs στην αγορά και
• καθορίζει κανόνες για την υποβολή στοιχείων.
Επισημαίνεται ότι στον Κανονισμό ορίζονται, ως:
• «διάθεση στην αγορά»: η τελωνειακή θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία στην ΕΕ ή η παροχή ή η διάθεση σε άλλο πρόσωπο εντός της ΕΕ, για πρώτη φορά, έναντι αμοιβής ή δωρεάν, ή η χρήση ουσιών που παράγονται ή προϊόντων ή εξοπλισμού που κατασκευάζονται για ιδία χρήση.
• «εισαγωγή»: η είσοδος στο τελωνειακό έδαφος της ΕΕ ουσιών, προϊόντων και εξοπλισμού, εφόσον το έδαφος καλύπτεται από επικύρωση του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ του 1987 για τις ουσίες που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος (Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ), και περιλαμβάνει την προσωρινή εναπόθεση και τα τελωνειακά καθεστώτα που αναφέρονται στα άρθρα 201 (Θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία) και 210 (ειδικά καθεστώτα) του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 952/2013 (Καν. 952/2013).
• «εξαγωγή»: η έξοδος ουσιών, προϊόντων και εξοπλισμού από το τελωνειακό έδαφος της ΕΕ, εφόσον το έδαφος καλύπτεται από κύρωση του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ.
Ο Κανονισμός εφαρμόζεται σε:
• F-Gases που απαριθμούνται στα παραρτήματα Ι, ΙΙ και ΙΙΙ, είτε μεμονωμένα, είτε ως μείγματα, καθώς και σε προϊόντα κι εξοπλισμό και σε μέρη αυτών, που περιέχουν F- Gases ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τα αέρια αυτά.
• Όλες τις μορφές προμήθειας F-Gases που υπόκεινται στον ίδιο Κανονισμό, συμπεριλαμβανομένων των εξ αποστάσεως πωλήσεων (όπως αυτές αναφέρονται στο άρθρο 6 του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/1020).
Ο Κανονισμός (κι ειδικότερα το άρθρο 20§4,5 αυτού, για την απαίτηση έγκυρης καταχώρισης στο F-Gas Portal) δεν εφαρμόζεται στην εισαγωγή ή εξαγωγή προϊόντων κι εξοπλισμού που περιέχουν F-Gases ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τα αέρια αυτά, όταν αυτά αποτελούν προσωπικά είδη ( δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 22).

Γ. ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΕΕ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ & ΕΞΑΓΩΓΗ

1. Απαγόρευση διάθεσης στην αγορά της ΕΕ των φθοριούχων αερίων θερμοκηπίου των παραρτημάτων Ι, ΙΙ και ΙΙΙ του Κανονισμού, είτε μεμονωμένα, είτε ως μείγματα
Η διάθεση στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία) F-Gases των παραρτημάτων Ι, ΙΙ και ΙΙΙ του Κανονισμού, είτε μεμονωμένα, είτε ως μείγματα, απαγορεύεται (με την επιφύλαξη του πρώτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 11), εκτός εάν οι παραγωγοί ή οι εισαγωγείς παρέχουν στοιχεία στην αρμόδια αρχή ενός Κράτους-Μέλους (στο εξής Κ-Μ), τα οποία αποδεικνύουν ότι, κατά την εν λόγω διάθεση στην αγορά, οποιοδήποτε τριφθορομεθάνιο, το οποίο παράγεται ως υποπροϊόν κατά τη διαδικασία παραγωγής των F-Gases, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής πρώτων υλών για την παραγωγή των αερίων αυτών, καταστρέφεται ή ανακτάται προς επακόλουθη χρήση με χρήση των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών (άρθρο 4§6).
Για τους σκοπούς της υποβολής των εν λόγω αποδεικτικών στοιχείων, οι παραγωγοί και οι εισαγωγείς συντάσσουν Δήλωση Συμμόρφωσης (Declaration of Conformity: DoC), η οποία συνοδεύεται από τα απαραίτητα δικαιολογητικά έγγραφα. Οι εισαγωγείς F-Gases, κατά την υποβολή της τελωνειακής διασάφησης που αφορά τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία σχετικών αγαθών, θέτουν στη διάθεση των Τελωνειακών Αρχών τα αποδεικτικά αυτά στοιχεία (DoC και τα συνοδευτικά έγγραφα) με τη συμπλήρωση στη θέση 44-1 της διασάφησης του κωδικού πιστοποιητικού Y955. (Όλα τα πιστοποιητικά που αναφέρονται στην παρούσα είναι συγκεντρωμένα στον ενσωματωμένο σε αυτή Πίνακα).
Ως εκ τούτου, το εθνικό πιστοποιητικό 1921 «Δήλωση συμμόρφωσης των επιμέρους διατάξεων που εφαρμόζονται στο πλαίσιο του Καν. (ΕΚ) 765/2008», που ίσχυε για τις αντίστοιχες περιπτώσεις του Καν.(ΕΕ) 517/2014, πλέον καταργείται, ειδικώς και μόνο όσον αφορά την τεκμηρίωση της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις του Καν. 2024/573 (μπορεί ωστόσο να χρησιμοποιείται σε άλλες περιπτώσεις εκτός του εν λόγω Κανονισμού).

2. Απαγόρευση διάθεσης στην αγορά της ΕΕ προϊόντων, ειδών εξοπλισμού και μερών αυτών (του παραρτήματος IV του Καν. 2024/573)
Σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 11 του Κανονισμού, η διάθεση στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία) προϊόντων και ειδών εξοπλισμού, συμπεριλαμβανομένων μερών αυτών που απαριθμούνται στο παράρτημα IV αυτού, εξαιρουμένου του στρατιωτικού εξοπλισμού, απαγορεύεται από την ημερομηνία που καθορίζεται στο εν λόγω παράρτημα, με, κατά περίπτωση, διαφοροποιήσεις, ανάλογα με τον τύπο ή το δυναμικό υπερθέρμανσης του πλανήτη των αερίων που περιέχονται σε αυτά. Για την επίκληση της εξαίρεσης του στρατιωτικού εξοπλισμού από την απαγόρευση θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία, ο κωδικός πιστοποιητικού που συμπληρώνεται στη θέση 44-1, κατά την υποβολή της τελωνειακής διασάφησης είναι ο Υ160.
Σημειώνεται ότι ο κωδικός πιστοποιητικού Y160 αντικαθιστά τον κωδικό Y926, για τα αγαθά που δεν ενέπιπταν στην απαγόρευση εισαγωγής του άρθρου 11§1 του Καν.(ΕΕ) 517/2014, και χρησιμοποιείται γενικότερα για τα εμπορεύματα που είναι άλλα από εκείνα που εμπίπτουν στις διατάξεις του Καν. 2024/573.
Η παραπάνω απαγόρευση θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία, δεν ισχύει για εξοπλισμό για τον οποίο, βάσει των απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού, δυνάμει της Οδηγίας 2009/125/ΕΚ, έχει οριστεί ότι οι εκπομπές ισοδυνάμου CO2 στο σύνολο του κύκλου ζωής του είναι χαμηλότερες σε σύγκριση με ισοδύναμο εξοπλισμό που πληροί αυτές τις σχετικές απαιτήσεις οικολογικού σχεδιασμού (άρθρο 11§2). Για την επίκληση αυτής της διαφοροποίησης από την απαγόρευση θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία, ο κωδικός πιστοποιητικού για την υποβολή της τελωνειακής διασάφησης είναι ο Y986.
Επίσης, κατά παρέκκλιση από την απαγόρευση θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία, του πρώτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 11, η θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία (διάθεση στην αγορά) μερών προϊόντων κι εξοπλισμού που απαιτούνται για την επιδιόρθωση και επισκευή υφιστάμενου εξοπλισμού που περιλαμβάνεται στο παράρτημα IV του Κανονισμού, επιτρέπεται υπό τις προϋποθέσεις που τίθενται στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του ίδιου άρθρου. Για την δήλωση της σχετικής παρέκκλισης κατά την υποβολή της τελωνειακής διασάφησης, ο κωδικός πιστοποιητικού είναι ο Y152.
Σημειώνεται ότι, τα προϊόντα κι ο εξοπλισμός συμπεριλαμβανομένων των μερών τους του παραρτήματος IV που διατίθενται παράνομα στην αγορά, μετά την ημερομηνία που καθορίζεται στο παράρτημα IV που αναφέρεται στο πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 11 του Κανονισμού, δεν χρησιμοποιούνται στη συνέχεια ούτε παρέχονται, ούτε διατίθενται σε άλλα πρόσωπα εντός της ΕΕ έναντι πληρωμής ή δωρεάν, ούτε εξάγονται. Η επανεξαγωγή των εν λόγω προϊόντων και εξοπλισμού επιτρέπεται, όταν η μη συμμόρφωσή τους με τον Κανονισμό έχει διαπιστωθεί πριν από τη θέση αυτών σε ελεύθερη κυκλοφορία για τους σκοπούς της εισαγωγής, σύμφωνα με τα μέτρα που αναφέρονται στο άρθρο 23§12 του Κανονισμού που μπορούν να λάβουν οι Τελωνειακές Αρχές. Τα εν λόγω προϊόντα κι εξοπλισμός μπορούν να αποθηκεύονται ή να μεταφέρονται μόνο για μεταγενέστερη διάθεση και για ανάκτηση του αερίου πριν από τη διάθεση σύμφωνα με το άρθρο 8 του Κανονισμού ή για την επανεξαγωγή τους.
Στις περιπτώσεις που διαπιστώνεται η μη συμμόρφωση προϊόντων κι εξοπλισμού πριν από τη θέση αυτών σε ελεύθερη κυκλοφορία τότε επιτρέπεται η επανεξαγωγή τους και δεν έχει εφαρμογή το πρώτο εδάφιο της παρ.3 του άρθρου 22 του Κανονισμού, σύμφωνα με το οποίο απαγορεύεται η εξαγωγή αφρών, τεχνικών αερολυμάτων, στατικού ψυκτικού και στατικού κλιματιστικού εξοπλισμού και στατικών αντλιών θερμότητας του παραρτήματος IV που περιέχουν ή των οποίων η λειτουργία βασίζεται σε F-Gases με δυναμικό υπερθέρμανσης του πλανήτη (GWP) μεγαλύτερο ή ίσο του 1000, με ισχύ από τις 12-03-2025.

3. Απαγόρευση διάθεσης στην αγορά της ΕΕ μη επαναπληρούμενων περιεκτών για F-Gases (παραρτήματος Ι κι ενότητας 1 του παραρτήματος ΙΙ του Καν. 2024/573) οι οποίοι είναι κενοί, ή πλήρως ή μερικώς πληρωθέντες
Σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 11, επιπλέον των απαγορεύσεων διάθεσης στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία) που προβλέπονται στο σημείο 1 του Παραρτήματος IV του Κανονισμού, απαγορεύεται η εισαγωγή, κάθε μεταγενέστερη παροχή ή διάθεση σε άλλα πρόσωπα εντός της ΕΕ έναντι πληρωμής ή δωρεάν, η χρήση ή η εξαγωγή μη επαναπληρούμενων περιεκτών, για F-Gases που παρατίθενται στο παράρτημα Ι και στην ενότητα 1 του παραρτήματος ΙΙ του ίδιου Κανονισμού, και οι οποίοι είναι κενοί, ή πλήρως ή μερικώς πληρωθέντες.
Οι περιέκτες αυτοί μπορούν να αποθηκεύονται ή να μεταφέρονται μόνο για μεταγενέστερη διάθεση. Οι απαγορεύσεις αυτές εφαρμόζονται στους περιέκτες που δεν μπορούν να επαναπληρωθούν χωρίς να προσαρμοστούν για τον σκοπό αυτό, κι εκείνους που θα μπορούσαν να επαναπληρωθούν αλλά εισάγονται ή διατίθενται στην αγορά χωρίς να προβλέπεται η επιστροφή τους για επαναπλήρωση.
Εξαιρούνται από τις παραπάνω περιγραφόμενες απαγορεύσεις οι περιέκτες που προορίζονται για εργαστηριακές ή αναλυτικές χρήσεις των φθοριούχων αερίων του θερμοκηπίου. Για τη δήλωση της σχετικής εξαίρεσης στη σχετική διασάφηση εισαγωγής ή εξαγωγής, συμπληρώνεται ο κωδικός πιστοποιητικού Y154.

4. Διάθεση στην αγορά της ΕΕ επαναπληρούμενων περιεκτών για F-Gases (παραρτήματος Ι κι ενότητας 1 του παραρτήματος ΙΙ του Καν. 2024/573) - Προϋποθέσεις
Σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 11 του Κανονισμού, οι επιχειρήσεις που διαθέτουν στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία) επαναπληρούμενους περιέκτες για F- Gases, υποβάλλουν Δήλωση Συμμόρφωσης (DoC) που περιλαμβάνει αποδεικτικά στοιχεία που επιβεβαιώνουν ότι υπάρχουν σε εφαρμογή δεσμευτικές ισχύουσες ρυθμίσεις για την επιστροφή των εν λόγω περιεκτών με σκοπό την επαναπλήρωση, ιδίως εντοπίζοντας τους σχετικούς παράγοντες, τις υποχρεωτικές τους δεσμεύσεις και τις σχετικές ρυθμίσεις εφοδιαστικής.
Βάσει αυτού, οι εισαγωγείς F-Gases που απαριθμούνται στο παράρτημα Ι και στην ενότητα 1 του παραρτήματος ΙΙ, που βρίσκονται μέσα σε επαναπληρούμενους περιέκτες, θέτουν στη διάθεση των Τελωνειακών Αρχών, κατά την υποβολή της τελωνειακής διασάφησης που αφορά τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία, τη σχετική DoC, συμπεριλαμβάνοντας αποδεικτικά στοιχεία που επιβεβαιώνουν τις ισχύουσες ρυθμίσεις για την επιστροφή των περιεκτών με σκοπό την επαναπλήρωση (άρθρο 23§6). Ο κωδικός πιστοποιητικού που χρησιμοποιείται στην περίπτωση αυτή για την υποβολή της DoC (και των υπόλοιπων αποδεικτικών στοιχείων) είναι ο C045.

5. Διάθεση στην αγορά της ΕΕ προϊόντων και εξοπλισμού του άρθρου 12§1 του Καν. 2024/573 - Υποχρέωση επισήμανσης
Τα προϊόντα κι ο εξοπλισμός του άρθρου 12§1 του Κανονισμού, που περιέχουν F-Gases ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από F-Gases, διατίθενται στην αγορά (τίθενται σε ελεύθερη κυκλοφορία), μόνον εφόσον φέρουν κάποια από τις κατωτέρω επισημάνσεις και πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 12 του Κανονισμού:
α) ψυκτικός εξοπλισμός
β) κλιματιστικός εξοπλισμός
γ) αντλίες θερμότητας
δ) εξοπλισμός πυροπροστασίας ε) ηλεκτρικός εξοπλισμός μεταγωγής
στ) δοχεία αερολύματος που περιέχουν F-Gases, συμπεριλαμβανομένων των δοσιμετρικών συσκευών εισπνοής
ζ) όλοι οι περιέκτες F-Gases
η) διαλύτες οι οποίοι βασίζονται F-Gases ή
θ) οργανικοί κύκλοι Rankine
Η απαιτούμενη επισήμανση του άρθρου 12§1 πρέπει να είναι ευανάγνωστη, ανεξίτηλη και να αναγράφεται στις επίσημες γλώσσες του Κ-Μ στην αγορά του οποίου πρόκειται να διατεθεί, κυκλοφορήσει ή παρασχεθεί το προϊόν. Τοποθετείται είτε δίπλα στα σημεία πρόσβασης για την πλήρωση με F-Gases ή στην ανάκτηση αυτού είτε στο τμήμα του προϊόντος ή του εξοπλισμού που περιέχει τα F-Gases (άρθρο 12§4)
Επισημαίνεται ότι, η εφαρμογή του άρθρου 12 του Κανονισμού ξεκινά την 01-01-2025 (άρθρο 38). Μέχρι τις 31-12-2024 συνεχίζει να εφαρμόζεται το αντίστοιχο (και πανομοιότυπο) άρθρο 12, για την επισήμανση, του Καν.(ΕΕ) 517/2014, ως ίσχυε στις 10-03-2024 (άρθρο 37§2). Ως κωδικός πιστοποιητικού για τη δήλωση της συμμόρφωσης με την απαίτηση επισήμανσης, κατά την υποβολή της διασάφησης για τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία, παραμένει ο ίδιος με πριν, κωδικός Y054, με μόνη διαφορά ότι από την 01-01-2025 το λεκτικό του στο Taric θα αλλάξει αναφέροντας το νέο Κανονισμό.
Σημειώνεται ότι ο κωδικός πιστοποιητικού Y053, για τα αγαθά που εξαιρούνται από τις απαιτήσεις επισήμανσης του άρθρου 12 του Καν.(ΕΕ) 517/2014, και στο προσεχές μέλλον δεν θα εμπίπτουν στις απαιτήσεις επισήμανσης του άρθρου 12 του Κανονισμού, αντικαθίσταται από τον κωδικό Υ160.

6. Διάθεση υδροφθορανθράκων (HFCs) στην αγορά της ΕΕ - Προϋποθέσεις
Η διάθεση HFCs στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία) επιτρέπεται μόνο στον βαθμό που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (στο εξής Ε. Επιτροπή) έχει κατανείμει ποσοστώσεις σε παραγωγούς κι εισαγωγείς (βάσει του άρθρου 17) κι αυτοί (παραγωγοί κι οι εισαγωγείς) δεν υπερβαίνουν τις ποσοστώσεις που έχουν στη διάθεσή τους κατά τη στιγμή της διάθεσής των HFCs στην αγορά (άρθρο 16§1).
Οι ποσοστώσεις HFCs κατανέμονται αποκλειστικά σε παραγωγούς ή εισαγωγείς που είναι εγκατεστημένοι εντός της ΕΕ, ή που έχουν ορίσει αποκλειστικό αντιπρόσωπο εγκατεστημένο στην ΕΕ, ο οποίος αναλαμβάνει την πλήρη ευθύνη για τη συμμόρφωση με τον Κανονισμό και με τις απαιτήσεις του τίτλου II του Καν. (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Καν. REACH). Ο αποκλειστικός αντιπρόσωπος μπορεί να είναι ο ίδιος με εκείνον που έχει οριστεί σύμφωνα με το άρθρο 8 του Καν. REACH (άρθρο 18§1).
Διευκρινίζουμε πως οι ποσοστώσεις που έχουν χορηγηθεί στη βάση του άρθρου 16§5 του Καν. (ΕΕ) 517/2014, εξακολουθούν να ισχύουν για τους σκοπούς συμμόρφωσης με τον Κανονισμό (άρθρο 37§4).
Ο κωδικός πιστοποιητικού της θέσης 44-1, για τη δήλωση πως το εμπόρευμα που διασαφίζεται για θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία, εμπίπτει στο άρθρο 16§1 του Κανονισμού, για τη μείωση των ποσοτήτων HFCs που διατίθενται στην αγορά της ΕΕ, είναι το Y125. Επισημαίνεται ότι, ο κωδικός πιστοποιητικού Y956, για τα αγαθά που ήταν άλλα από αυτά που ενέπιπταν στις απαιτήσεις του άρθρου 15 του Καν. (ΕΕ) 517/2014 (αντίστοιχο του άρθρου 16 του Κανονισμού), αντικαθίσταται από τον κωδικό Y160, που χρησιμοποιείται (μεταξύ άλλων) για να δηλώσει ότι το διασαφιζόμενο αγαθό δεν εμπίπτει στις απαιτήσεις του άρθρου 16 του Κανονισμού.
Δεν απαιτείται (άρθρο 16§2) ύπαρξη ποσοστώσεων για την διάθεση στη αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία) HFCs, που:
α) εισάγονται στην EE για να καταστραφούν.
β) χρησιμοποιούνται από παραγωγό ως πρώτη ύλη ή τους οποίους ο παραγωγός ή ο εισαγωγέας προμηθεύει απευθείας σε επιχειρήσεις για χρήση ως πρώτη ύλη.
γ) ο παραγωγός ή ο εισαγωγέας προμηθεύει απευθείας σε επιχειρήσεις για εξαγωγή εκτός ΕΕ και οι οποίοι δεν περιέχονται σε προϊόντα ή εξοπλισμό, εφόσον οι εν λόγω HFCs δεν διατίθενται στη συνέχεια σε οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο εντός της EE, πριν από την εξαγωγή τους.
δ) που ο παραγωγός ή ο εισαγωγέας προμηθεύει απευθείας για χρήση σε στρατιωτικό εξοπλισμό.
ε) που ο παραγωγός ή ο εισαγωγέας προμηθεύει απευθείας σε επιχείρηση για διαβρωτική χάραξη επιφανείας σε ημιαγωγά υλικά ή για τον καθαρισμό των κλιβάνων απόθεσης μέσω χημικού ατμού στη βιομηχανία ημιαγωγών.
Για τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία HFCs προοριζόμενων για τις χρήσεις των περ. α), β), δ) και ε), η σχετική παρέκκλιση (από την απόκτηση και μη υπέρβαση ποσοστώσεων του άρθρου 16§1), δηλώνεται στη θέση 44-1 με τον κωδικό πιστοποιητικού Y951, ενώ για την χρήση γ) με τον κωδικό πιστοποιητικού Y972.

7. Διάθεση στην αγορά της ΕΕ προϊόντων κι εξοπλισμού που έχει πληρωθεί εκ των προτέρων με υδροφθοράνθρακες - Προϋποθέσεις
Ο εξοπλισμός ψύξης και κλιματισμού, οι αντλίες θερμότητας και οι δοσιμετρικές συσκευές εισπνοής που έχουν πληρωθεί εκ των προτέρων με ουσίες που παρατίθενται στην ενότητα 1 του παραρτήματος Ι του Κανονισμού (HFCs), μπορούν να διατεθούν στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία) μόνο εφόσον οι ουσίες με τις οποίες έχουν πληρωθεί εκ των προτέρων καλύπτονται από το σύστημα των ποσοστώσεων που προβλέπει το κεφάλαιο IV του Κανονισμού (πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 19)
Ο κωδικός πιστοποιητικού της θέσης 44-1 για τη δήλωση πως τα σχετικά εμπορεύματα, που διασαφίζονται για θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία, εμπίπτουν στο άρθρο 16§1 του Κανονισμού, για τη μείωση των ποσοτήτων HFCs που διατίθενται στην αγορά της ΕΕ, είναι κι εδώ το Y125.
Επιπλέον, πριν από τη διάθεση στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία) εκ των προτέρων πληρωθέντων προϊόντων ή εξοπλισμού του πρώτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 19, οι κατασκευαστές και οι εισαγωγείς αυτών οφείλουν να διασφαλίζουν ότι η συμμόρφωση με τις απαιτήσεις που τίθενται (από το ίδιο εδάφιο) τεκμηριώνεται πλήρως, και να συντάσσουν σχετική Δήλωση Συμμόρφωσης (άρθρο 19§2).
Η Δήλωση αυτή Συμμόρφωσης (DoC) και η σχετική τεκμηρίωση τίθενται στη διάθεση των Τελωνειακών Αρχών κατά την υποβολή της τελωνειακής διασάφησης που αφορά τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία (άρθρο 23§8 κι άρθρο 1§2 Καν.(ΕΕ) 2016/879 της Επιτροπής). Διευκρινίζουμε ότι οι παραπομπές στον καταργούμενο Καν.(ΕΕ) 517/2014 εντός του Καν. 2016/879 της Επιτροπής, νοούνται ως παραπομπές στον Καν. 2024/573 και διαβάζονται σύμφωνα με τον πίνακα αντιστοιχίας του παραρτήματος X αυτού (άρθρο 37§5).
Για την υποβολή με την τελωνειακή διασάφηση αντιγράφου της DoC - Επιλογή Α, όπως αναφέρεται στο άρθρο 1§2 και στο παράρτημα του Καν. 2016/879 χρησιμοποιείται ο κωδικός πιστοποιητικού C057.
Για την υποβολή με την τελωνειακή διασάφηση αντιγράφου της DoC - Επιλογή Β, όπως αναφέρεται στο άρθρο 1§2 και στο παράρτημα του Καν. 2016/879 χρησιμοποιείται ο κωδικός πιστοποιητικού C079.
Για την υποβολή με την τελωνειακή διασάφηση αντιγράφου της DoC - Επιλογή Γ, όπως αναφέρεται στο άρθρο 1§2 και στο παράρτημα του Καν. 2016/879 χρησιμοποιείται ο κωδικός πιστοποιητικού C082.
Με βάση τα παραπάνω, επισημαίνεται ότι, για τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία εκ των προτέρων πληρωθέντων προϊόντων ή εξοπλισμού του άρθρου 19§1 απαιτείται η συμπλήρωση της θέσης 44-1 της διασάφησης με τον συνδυασμό των κωδικών πιστοποιητικού Υ125 με κάποιο, κατά περίπτωση, από τους C057, C079 και C082.
Οι γενικότερες απαιτήσεις του άρθρου 19, δεν εφαρμόζονται σε επιχειρήσεις που διέθεσαν στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία) λιγότερους από 10 τόνους ισοδυνάμου CO2 HFCs, ετησίως, και οι οποίοι περιέχονται στα προϊόντα ή στον εξοπλισμό του πρώτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 19 (άρθρο 19§6). Η εν λόγω εξαίρεση αποτυπώνεται κατά την υποβολή της διασάφησης θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία με τη συμπλήρωση του κωδικού πιστοποιητικού Y120.
Ειδικότερα, όσον αφορά τις δοσιμετρικές συσκευές εισπνοής που έχουν πληρωθεί εκ των προτέρων με ουσίες που παρατίθενται στην ενότητα 1 του παραρτήματος Ι του Κανονισμού, η απαίτηση του πρώτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 19του Κανονισμού εφαρμόζεται από την 01-01-2025 (δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 19).
Μέχρι τις 31-12-2024 θα ισχύει η εξαίρεση από τις ποσοστώσεις, για τους HFCs που ο εισαγωγέας προμηθεύει (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία) απευθείας σε επιχείρηση που παράγει δοσιμετρικές συσκευές εισπνοής για τη λήψη φαρμακευτικών ουσιών, που προβλέπει η σχετική διάταξη του στοιχείου στ του δεύτερου εδαφίου της παρ. 2 του άρθρου 15του Καν. (EE) 517/2014 (δεύτερο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 37).
Ο κωδικός πιστοποιητικού Y950, για τα αγαθά που είναι άλλα από αυτά που θα ενέπιπταν στις απαιτήσεις του άρθρου 14 του Καν.(ΕΕ) 517/2014, αντικαθίσταται εδώ από τον κωδικό Y160, που χρησιμοποιείται ειδικότερα για την παραπάνω εξαίρεση από τις ποσοστώσεις, για δοσιμετρικές συσκευές εισπνοής για τη λήψη φαρμακευτικών ουσιών, μέχρι τις 31-12-2024, και γενικότερα για να δηλώσει ότι το διασαφιζόμενο αγαθό δεν εμπίπτει στις απαιτήσεις του Κανονισμού.

8. Εισαγωγή κι εξαγωγή F-Gases, προϊόντων κι εξοπλισμού που περιέχουν F-Gases - Προσωπικά είδη
Για την εισαγωγή (περιλαμβάνει στον εν λόγω Κανονισμό τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία, την προσωρινή εναπόθεση και τα ειδικά καθεστώτα) κι εξαγωγή F-Gases, καθώς και προϊόντων κι εξοπλισμού που περιέχουν F-Gases, η λειτουργία των οποίων εξαρτάται από τα αέρια αυτά, απαιτείται η προσκόμιση έγκυρης άδειας (έγκυρη καταχώριση στο F-Gas Portal κι αναφορά του αναγνωριστικού αριθμού καταχώρισης του F-GAS Portal στην τελωνειακή διασάφηση) εκδοθείσας από την Ε. Επιτροπή, σύμφωνα με το άρθρο 20§4,5 του Κανονισμού, εκτός από τις περιπτώσεις προσωρινής εναπόθεσης (πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 22 ). Η απαίτηση αυτή δεν εφαρμόζεται σε προϊόντα κι εξοπλισμό που αποτελούν προσωπικά είδη (δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 22). Ο κωδικός πιστοποιητικού που συμπληρώνεται στη θέση 44-1 της διασάφησης για να δηλώσει την εξαίρεση αυτή είναι o Y162. Επισημαίνεται ότι, απαγορεύεται η εξαγωγή F-Gases που απαριθμούνται στην ενότητα 1 του παραρτήματος Ι του Κανονισμού, για τα οποία έχει διαπιστωθεί μη συμμόρφωσή μετά τη θέση τους σε ελεύθερη κυκλοφορία (πέμπτο εδάφιο της παρ. 12 του άρθρου 23). Από τις 12-03-2025 απαγορεύεται η εξαγωγή αφρών, τεχνικών αερολυμάτων, στατικού ψυκτικού και στατικού κλιματιστικού εξοπλισμού και στατικών αντλιών θερμότητας, όπως αναφέρονται στο παράρτημα IV, που περιέχουν ή των οποίων η λειτουργία βασίζεται σε F- Gases με δυναμικό υπερθέρμανσης του πλανήτη (GWP) μεγαλύτερο ή ίσο του 1000. (πρώτο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 22)
Η απαγόρευση αυτή δεν ισχύει για στρατιωτικό εξοπλισμό ή για προϊόντα κι εξοπλισμό που μπορούν να διατεθούν στην αγορά της ΕΕ σύμφωνα με το παράρτημα IV του Κανονισμού. (δεύτερο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 22). Ο κωδικός πιστοποιητικού Y161 θα χρησιμοποιείται για τη δήλωση της σχετικής εξαίρεσης από την απαγόρευση. Ο κωδικός πιστοποιητικού Y976, για τη δήλωση στην εισαγωγή ή εξαγωγή αγαθών που είναι άλλα από εκείνα τα οποία εμπίπτουν στην υποχρέωση εγγραφής στο δικτυακό τόπο της Ε.
Επιτροπής για τη χρήση του εργαλείου ηλεκτρονικής υποβολής πληροφοριών [για την υποβολή εκθέσεων του άρθρου 19 του Καν.(ΕΕ) 517/2014], του άρθρου 1§2 του Κανονισμού (ΕΕ) 1191/2014 δεν ισχύει. Στη θέση του χρησιμοποιείται ο κωδικός Y160.
Σημειώνεται ότι, οι επιχειρήσεις που διαθέτουν εγκατάσταση εντός της EE, οφείλουν να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι οι εξαγωγές εξοπλισμού ψύξης και κλιματισμού κι αντλιών θερμότητας δεν παραβιάζουν τους περιορισμούς εισαγωγής τους οποίους έχει κοινοποιήσει το κράτος εισαγωγής βάσει του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ. (άρθρο 22§5).
Επίσης, το άρθρο 19, του Καν.(ΕΕ) 517/2014 (όπως ίσχυε στις 10-03-2024), για την υποβολή εκθέσεων, συνεχίζει να ισχύει όσον αφορά την περίοδο υποβολής εκθέσεων από την 01-01-2023 έως τις 31-12-2023.

9. Απαγόρευση εισαγωγών κι εξαγωγών HFCs από ή σε κράτη που δεν έχουν δεσμευτεί με το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ
Η εισαγωγή κι εξαγωγή HFCs και προϊόντων κι εξοπλισμού που περιέχουν HFCs ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τα αέρια αυτά, από και προς οποιοδήποτε κράτος ή οργανισμό περιφερειακής οικονομικής ολοκλήρωσης που δεν έχει συμφωνήσει να δεσμεύεται από τις διατάξεις του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ που εφαρμόζονται στα αέρια αυτά, απαγορεύεται από την 01-01-2028. (άρθρο 25§1)

Δ. ΕΘΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΚΑΝ 2024/573

Στη χώρα μας η εθνική Αρμόδια Αρχή για τον Κανονισμό 2024/573 είναι η Διεύθυνση Κλιματικής Αλλαγής και Ποιότητας της Ατμόσφαιρας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (τηλ. 2108625000).
Οι αρμόδιες Αρχές Εποπτείας της Αγοράς (ΑΕΑ) κι υπεύθυνες για την επιβολή των προστίμων και για τις παραβάσεις που αφορούν τα αγαθά του Κανονισμού είναι οι Αρχές του άρθρου 14 της αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΕΔΔ/85858/2124/16-09-2021 Κ.Υ.Α (Β' 6777).

Ε. ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΝ. 2024/573

1. Ο Κανονισμός ως ειδικότερο πλαίσιο κανόνων του Κανονισμού 2019/1020 σχετικά με τους τελωνειακούς ελέγχους
Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2019/1020 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Καν. 2019/1020), θεσπίζει μεταξύ άλλων, κανόνες για την εποπτεία της αγοράς και τον έλεγχο των προϊόντων που εισέρχονται στην αγορά της ΕΕ (βλέπε γ σχετική, ως ισχύει) στις ουσίες, τα προϊόντα και τον εξοπλισμό που καλύπτονται από τον Καν. 2024/573, εφόσον δεν υπάρχουν ειδικές διατάξεις για την ειδικότερη ρύθμιση συγκεκριμένων πτυχών της εποπτείας της αγοράς και της επιβολής της νομοθεσίας. Σημειώνεται ότι, όταν ο Κανονισμός θεσπίζει ειδικές διατάξεις, όπως σχετικά με τους τελωνειακούς ελέγχους, υπερισχύουν οι εν λόγω ειδικότερες διατάξεις, οι οποίες συμπληρώνουν με τον τρόπο αυτό τους κανόνες που ορίζονται στον Καν. 2019/1020.

2. Εισαγωγέας, εξαγωγέας, διασαφιστής και δικαιούχος καθεστώτος για τελωνειακούς σκοπούς- επιμέρους τελωνειακές απαιτήσεις
Σύμφωνα με την παρ.2 του άρθρου 23, για τις περιπτώσεις,
• Θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία, ως εισαγωγέας στην τελωνειακή διασάφηση αναφέρεται η επιχείρηση που διαθέτει ποσόστωση ή άδειες για τη χρήση ποσοστώσεων κι έχει καταχωριστεί στο F-Gas Portal, όπως απαιτείται από τον Κανονισμό.
• Εισαγωγών (σύμφωνα με τον ορισμό του Κανονισμού), εκτός της θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία, ως διασαφιστής θεωρείται η επιχείρηση που έχει καταχωριστεί στο F-Gas Portal και η οποία είναι κι ο κάτοχος της άδειας ειδικού καθεστώτος, εκτός της διαμετακόμισης. Σε περίπτωση που υπάρχει μεταβίβαση δικαιωμάτων κι υποχρεώσεων σύμφωνα με το άρθρο 218 του Καν. (ΕΕ) 952/2013, τότε επιτρέπεται σε άλλο πρόσωπο να είναι ο διασαφιστής.
• Καθεστώτος διαμετακόμισης, ως δικαιούχος του καθεστώτος θεωρείται η επιχείρηση που διαθέτει ποσόστωση ή άδειες χρήσης ποσόστωσης, όπως απαιτείται βάσει του Κανονισμού.
• Εξαγωγών, ως εξαγωγέας στην τελωνειακή διασάφηση θεωρείται η επιχείρηση που έχει καταχωριστεί στο F-Gas Portal
Στις περιπτώσεις των εισαγωγών F-Gases καθώς και προϊόντων κι εξοπλισμού που περιέχουν F- Gases ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τα αέρια αυτά, ο εισαγωγέας ή, εάν δεν υπάρχει, ο διασαφιστής, που αναφέρεται στην τελωνειακή διασάφηση ή στη διασάφηση προσωρινής εναπόθεσης, και στις περιπτώσεις των εξαγωγών, ο εξαγωγέας που αναφέρεται στην τελωνειακή διασάφηση, οφείλει να παρέχει στις Τελωνειακές Αρχές τις ακόλουθες πληροφορίες, κατά περίπτωση, με τη χρήση των αναφερόμενων κωδικών πιστοποιητικού κατά την υποβολή της διασάφησης (άρθρο 23§3):
α) τον αναγνωριστικό αριθμό καταχώρισης στο F-Gas Portal (υπό κωδικό πιστοποιητικού Y123)
β) τον αριθμό EORI
γ) την καθαρή μάζα των χύδην αερίων και των αερίων που περιέχονται σε προϊόντα και εξοπλισμό, και σε μέρη αυτών (υπό κωδικό πιστοποιητικού Y163).
δ) τον κωδικό εμπορευμάτων στον οποίο κατατάσσονται τα εμπορεύματα
ε) τους τόνους ισοδυνάμου CO2 χύδην αερίων κι αερίων που περιέχονται σε προϊόντα και εξοπλισμό, και σε μέρη αυτών (υπό κωδικό πιστοποιητικού Y121)
Σημειώνουμε ότι οι παραπάνω β) και δ) πληροφορίες δεν συνοδεύονται από σχετικό κωδικό πιστοποιητικού για σκοπούς F-Gases καθώς, ούτως ή άλλως, αποτελούν απαραίτητα στοιχεία για την υποβολή της τελωνειακής διασάφησης.

3. Εφαρμογή του Καν. 2024/573 από τις Τελωνειακές Αρχές
Οι απαγορεύσεις και οι περιορισμοί όσον αφορά τις εισαγωγές και τις εξαγωγές, που προβλέπονται στον Κανονισμό, εφαρμόζονται από τις Τελωνειακές Αρχές και από τις αρμόδιες Αρχές Εποπτείας της Αγοράς (ΑΕΑ) των Κ-Μ (άρθρο 23§1).
Μέχρι τις 03-03-2025, οι προβλεπόμενοι έλεγχοι που αναφέρονται στον Καν.(ΕΕ) 517/2014 και στον Κανονισμό 2024/573, θα διενεργούνται όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα, με έλεγχο στο ηλεκτρονικό σύστημα, για τη διαχείριση του συστήματος ποσοστώσεων των απαιτήσεων έκδοσης αδειών για εισαγωγές κι εξαγωγές και των υποχρεώσεων υποβολής στοιχείων, για τα F-Gases (F-Gas Portal), ενώ στη συνέχεια η σχετική πρόσβαση θα επιτυγχάνεται μέσω του Περιβάλλοντος της Ενιαίας Θυρίδας της ΕΕ για τα Τελωνεία.
Ως εκ τούτου, οι Τελωνειακές Αρχές οφείλουν να διαθέτουν πρόσβαση στο F-Gas Portal, ώστε να είναι δυνατή η εφαρμογή των σχετικών απαιτήσεων κι ελέγχων του Κανονισμού. Προκειμένου να γίνει η εγγραφή στο F-Gas Portal θα πρέπει να ακολουθηθούν οι οδηγίες που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα της παρούσας.
Οι Τελωνειακές Αρχές κατά τη διάρκεια των ελέγχων που διενεργούν, οφείλουν να:
• διασφαλίζουν ότι, σε περιπτώσεις εισαγωγών, ο εισαγωγέας που αναφέρεται στην τελωνειακή διασάφηση ή, εάν δεν υπάρχει, ο διασαφιστής, και στις περιπτώσεις εξαγωγών ο εξαγωγέας που αναφέρεται στην τελωνειακή διασάφηση, είναι καταχωρισμένος στο F-Gas Portal (άρθρο 23§4). Όπως προαναφέρθηκε, η έγκυρη καταχώριση στο F-Gas Portal (άρθρο 20§5) κατά τη στιγμή της εισαγωγής ή της εξαγωγής συνιστά άδεια, που απαιτείται βάσει του άρθρου 22 του Κανονισμού.
• επαληθεύουν, ιδίως, σε περιπτώσεις θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία, εάν ο εισαγωγέας που αναφέρεται στην τελωνειακή διασάφηση διαθέτει ποσόστωση ή άδειες χρήσης ποσόστωσης, όπως απαιτείται στο πλαίσιο του Κανονισμού, πριν τη θέση των εμπορευμάτων σε ελεύθερη κυκλοφορία (άρθρο 23§4).
Ο έλεγχος αυτός πρακτικά συνίσταται μόνο στην επιβεβαίωση καταχώρισης του εισαγωγέα στο F-Gas Portal και στην επιβεβαίωση ότι η εισαχθείσα ποσότητα είναι μικρότερη ή ίση του υπολοίπου ποσότητας που του αντιστοιχεί.
Σε αντίθετη περίπτωση ή σε περίπτωση κατά την οποία υπάρχουν υπόνοιες ότι ο εισαγωγέας έχει υπερβεί το όριο της ετήσιας ποσόστωσής του -δεδομένου ότι η πλατφόρμα δεν ενημερώνεται άμεσα με τις πραγματοποιηθείσες εισαγωγές- ειδοποιείται άμεσα η εθνική Αρμόδια Αρχή του Κανονισμού.
• επαληθεύουν, τη συμμόρφωση με τους κανόνες για τις εισαγωγές και τις εξαγωγές που ορίζονται στον Κανονισμό, κατά τη διενέργεια των ελέγχων, βάσει ανάλυσης κινδύνου στο πλαίσιο του συστήματος διαχείρισης τελωνειακών κινδύνων (CRMS) και σύμφωνα με το άρθρο 46 του Καν. 952/2013. Η εν λόγω ανάλυση κινδύνου πρέπει να λαμβάνει υπόψη, ιδίως, κάθε διαθέσιμη πληροφορία σχετικά με την πιθανότητα παράνομου εμπορίου F-Gases, καθώς και το ιστορικό συμμόρφωσης της σχετικής επιχείρησης (άρθρο 23§9).
• επαληθεύουν, βάσει ανάλυσης κινδύνου, κατά τη διενέργεια φυσικών τελωνειακών ελέγχων των ουσιών, των προϊόντων και του εξοπλισμού που καλύπτονται από τον Κανονισμό, ιδίως τα ακόλουθα σχετικά με τις εισαγωγές και εξαγωγές (άρθρο 23§10):
α) ότι τα προσκομισθέντα εμπορεύματα αντιστοιχούν σε εκείνα που περιγράφονται στην άδεια και στην τελωνειακή διασάφηση
β) ότι το προϊόν ή ο εξοπλισμός που προσκομίζεται δεν εμπίπτει στις απαγορεύσεις που αναφέρονται στο άρθρο 11§1, 3
γ) ότι τα εμπορεύματα φέρουν κατάλληλη επισήμανση σύμφωνα με το άρθρο 12 πριν τα εμπορεύματα αυτά τεθούν σε ελεύθερη κυκλοφορία.
Οι Τελωνειακές Αρχές (ή οι ΑΕΑ) οφείλουν να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να αποτρέψουν απόπειρες εισαγωγής ή εξαγωγής των ουσιών, των προϊόντων και του εξοπλισμού που καλύπτονται από τον Κανονισμό για τα οποία δεν επιτρεπόταν ήδη η είσοδος ή η έξοδος από το έδαφος της ΕΕ (άρθρο 23§11).
Επιπρόσθετα, οι Τελωνειακές Αρχές οφείλουν να δημεύουν ή να κατάσχουν τους μη επαναπληρούμενους περιέκτες της περ. α) του τέταρτου εδαφίου της παρ. 3 του άρθρου 11 του Κανονισμού, οι οποίοι απαγορεύονται βάσει αυτού, με σκοπό τη διάθεση μέσω καταστροφής, σύμφωνα με τα άρθρα 197 και 198 του Καν. 952/2013 ή να ενημερώνουν τις Αρμόδιες Αρχές προκειμένου να διασφαλίσουν τη δήμευση και την κατάσχεση των εν λόγω περιεκτών με σκοπό τη διάθεση μέσω καταστροφής.
Σε άλλες περιπτώσεις παράνομης εισαγωγής, επακόλουθης προμήθειας ή εξαγωγής, εκτός αυτών της προηγούμενης παραγράφου, που πραγματοποιούνται κατά παράβαση του Κανονισμού, ιδίως όταν F-Gases που απαριθμούνται στην ενότητα 1 του παραρτήματος Ι του Κανονισμού διατίθενται στην αγορά χύδην ή περιέχονται σε προϊόντα κι εξοπλισμό, κατά παράβαση των απαιτήσεων ποσόστωσης και άδειας που ορίζονται στον ίδιο Κανονισμό, οι Τελωνειακές Αρχές ή οι ΑΕΑ μπορούν να λαμβάνουν εναλλακτικά μέτρα. Τα μέτρα αυτά μπορούν να περιλαμβάνουν πλειστηριασμό, υπό την προϋπόθεση ότι η μεταγενέστερη διάθεση στην αγορά είναι σύμφωνη με τον Κανονισμό (τέταρτο εδάφιο της παρ.12 του άρθρου 23 ).
Σε κάθε περίπτωση, όταν οι Τελωνειακές Αρχές, εντοπίζουν παράβαση του Κανονισμού, ενημερώνουν την εθνική Αρμόδια Αρχή ή, εάν αυτή δεν είναι αρμόδια, οποιαδήποτε άλλη αρχή είναι υπεύθυνη για την επιβολή των κυρώσεων σύμφωνα με το άρθρο 14 της αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΕΔΔ/85858/2124/16-09-2021 Κ.Υ.Α (Β' 6777).

4. Ορισμός αρμόδιων τελωνείων για την επιτήρηση των F-Gases
Σύμφωνα με το άρθρο 23§13 του Κανονισμού, τα Κ-Μ οφείλουν να ορίσουν ή να εγκρίνουν τελωνεία ή άλλους χώρους και να προσδιορίσουν τη διαδρομή προς τα εν λόγω τελωνεία και χώρους, για την προσκόμιση στις Τελωνειακές Αρχές, των F-Gases που απαριθμούνται στο παράρτημα Ι και των προϊόντων και του εξοπλισμού που αναφέρονται στο άρθρο 19 του Κανονισμού, κατά την είσοδό τους στο τελωνειακό έδαφος της ΕΕ ή κατά την έξοδό τους από αυτό, σύμφωνα με τα άρθρα 135 και 267 του Καν. 952/2013.
Μόνο τα καθορισμένα ή εγκεκριμένα γραφεία των τελωνείων ή άλλοι χώροι (που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη παράγραφο) επιτρέπεται να ξεκινήσουν ή να περατώσουν καθεστώς διαμετακόμισης των αερίων και των προϊόντων ή του εξοπλισμού που καλύπτονται από τον Καν. 2024/573.

ΣΤ. ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΠΥΛΗ ΓΙΑ ΤΑ F-GASES (F-GAS PORTAL) ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΝΙΑΙΑΣ ΘΥΡΙΔΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΤΕΛΩΝΕΙΑ

Η Ε. Επιτροπή δημιουργεί και διασφαλίζει τη λειτουργία του F-Gas Portal, δηλαδή του ηλεκτρονικού συστήματος για τη διαχείριση του συστήματος ποσοστώσεων, των απαιτήσεων έκδοσης αδειών για εισαγωγές κι εξαγωγές και των υποχρεώσεων υποβολής στοιχείων για τα F-Gases (άρθρο 20). Η ίδια επίσης, εξασφαλίζει τη διασύνδεση του F-Gas Portal με το Περιβάλλον της Ενιαίας Θυρίδας της ΕΕ για τα Τελωνεία (EU SWE-C), μέσω του συστήματος Ενιαίας Τελωνειακής Θυρίδας της ΕΕ για την Ανταλλαγή Πιστοποιητικών (EU CSW-CERTEX) που θεσπίστηκε με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2022/2399 (άρθρο 20§2).
Από τις 03-03-2025, εφαρμόζονται τα άρθρα 20§2, 20§3 και 23§5 του Καν. 2024/573, τα οποία σχετίζονται με την χρήση των δυνατοτήτων του Περιβάλλοντος της Ενιαίας Θυρίδας της ΕΕ για τα Τελωνεία, για την επιβολή των απαιτήσεων του Καν. 2024/573, κατά τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία (του άρθρου 201 Καν. 952/2013) και για όλες τις άλλες διαδικασίες εισαγωγής και την εξαγωγή (τρίτο εδάφιο του άρθρου 38).
Επίσης, από την ίδια ημερομηνία οι Τελωνειακές Αρχές θα πρέπει να κοινοποιούν, κατά περίπτωση, στο F-Gas Portal πληροφορίες σχετικά με τον εκτελωνισμό των εμπορευμάτων, μέσω του Περιβάλλοντος της Ενιαίας Θυρίδας της ΕΕ για τα Τελωνεία (άρθρο 23§5).

Ζ. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

Όταν απαιτείται για να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τον Καν. 2024/573, οι αρμόδιες Αρχές κάθε Κ-Μ, συμπεριλαμβανομένων των Τελωνειακών Αρχών, των ΑΕΑ, των περιβαλλοντικών αρχών και τυχόν άλλης αρμόδιας αρχής με καθήκοντα επιθεώρησης, οφείλουν να συνεργάζονται μεταξύ τους, με τις αρμόδιες Αρχές άλλων Κ-Μ, με την Ε. Επιτροπή και, εάν είναι αναγκαίο, με τις διοικητικές αρχές τρίτων χωρών. Όταν επίσης απαιτείται συνεργασία με τις Τελωνειακές Αρχές για τη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής του CRMS, οι αρμόδιες αρχές των Κ-Μ παρέχουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες στις Τελωνειακές Αρχές, σύμφωνα με το άρθρο 47§2 του Καν. 952/2013.
Οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να ανταλλάσσουν μεταξύ τους όλες τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την επιβολή του Κανονισμού. Οι πληροφορίες αυτές περιλαμβάνουν τελωνειακά δεδομένα, πληροφορίες σχετικά με την κυριότητα και την οικονομική κατάσταση, τυχόν παραβίαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, καθώς και δεδομένα που καταχωρίζονται στο F- Gas portal. Αυτές οι πληροφορίες τίθενται επίσης στη διάθεση των αρμόδιων αρχών άλλων Κ- Μ και της Ε. Επιτροπής, όταν αυτό απαιτείται, για τη διασφάλιση της επιβολής του Κανονισμού. Ακόμη, για την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τελωνειακούς κινδύνους πρέπει να χρησιμοποιείται το CRMS.
Οι Τελωνειακές Αρχές ανταλλάσσουν κάθε σχετική πληροφορία που αφορά παραβάσεις του Κανονισμού, σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 515/97 του Συμβουλίου και ζητούν, εάν απαιτείται, τη συνδρομή των άλλων Κ-Μ και της Ε. Επιτροπής (άρθρο 28).

Η. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΝ. 2024/573 - ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΝ. 517/2014 - ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ - ΚΑΤΑΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΙ

Ο Καν. 2024/573 είναι δεσμευτικός, στο σύνολό του και ισχύει άμεσα σε κάθε Κ-Μ από τις 11-03-2024, με την επιφύλαξη των οριζόμενων στο άρθρο 38 του ίδιου Κανονισμού, όπως αυτά, αναλυτικά, αναφέρονται ανωτέρω στην παρούσα.
Ο Καν. 517/2014 καταργείται, με την επιφύλαξη των οριζόμενων στο άρθρο 37 του Καν. 2024/573, σχετικά με τα άρθρα του που παραμένουν σε ισχύ κι εφαρμόζονται μέχρι τις 31¬12-2024, όπως, ομοίως, αυτά, αναλυτικά, αναφέρονται ανωτέρω στην παρούσα.
Οι παραπομπές στον Καν. 517/2014 (σε σχετικά κανονιστικά κείμενα) νοούνται, εφεξής, ως παραπομπές στον Καν. 2024/573, με εφαρμογή των οριζόμενων στον πίνακα αντιστοιχίας του παραρτήματος X του τελευταίου (άρθρο 37§5).
Από την έκδοση της παρούσας παύουν να ισχύουν οι αναφερόμενες α) και β) σχετικές εγκύκλιοι.

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ