Η μετατροπή της Εταιρίας Περιορισμένης Ευθύνης (Ε.Π.Ε.) σε Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρία (Ι.Κ.Ε.) προβλέφθηκε και ρυθμίστηκε, κατ’ αρχήν στον ιδρυτικό της Ι.Κ.Ε. νόμο 4072/2012, το άρθρο 107 § 2 του οποίου ορίζει ότι εταιρία άλλης νομικής μορφής μπορεί να μετατραπεί σε Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρία με απόφαση των εταίρων ή των μετόχων της. Οι υπόλοιπες διατάξεις του άρθρου 107 περιγράφουν τη διαδικασία της μετατροπής - σύμφωνα δε με αυτές γίνονταν κάθε μετατροπή εταιρίας άλλης νομικής μορφής σε Ι.Κ.Ε. μέχρι την έκδοση του Νόμου 4601/2019 (ΦΕΚ 44/Α'/09.03.2019).

Μετά το Ν. 4601/2019, όλοι οι εταιρικοί μετασχηματισμοί διέπονται από τις διατάξεις αυτού.

Το άρθρο 104 του Ν. 4601/2019 ορίζει: «Μετατροπή είναι η πράξη με την οποία μια εταιρία, χωρίς να λυθεί και να τεθεί υπό εκκαθάριση, μεταβάλλει τη νομική μορφή της, διατηρώντας τη νομική της προσωπικότητα». Με βάση τη γραμματική και λογική ερμηνεία αυτής της διάταξης πρέπει να δεχθούμε ότι η μετατραπείσα Ε.Π.Ε. σε Ι.Κ.Ε. παραμένει η ίδια εταιρία, που απλώς άλλαξε νομικό ένδυμα. Η άποψη αυτή ενισχύεται και από άλλες δύο διατάξεις του Ν. 4601/2019 η πρώτη και του Ν. 4072/2012 η δεύτερη:

Πρώτον: Η διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 123 του Ν. 4601/2019 διαλαμβάνει ότι: «Σε περίπτωση μετατροπής σε κεφαλαιουχική εταιρία απαιτείται προηγούμενη εξακρίβωση της αξίας της περιουσίας της υπό μετατροπή εταιρίας από τα πρόσωπα της παραγράφου 3 του άρθρου 17 του Ν. 4548/2018». Όπως είναι διατυπωμένη η παραπάνω διάταξη, φαίνεται να καταλαμβάνει μόνο τις περιπτώσεις μετατροπής μη κεφαλαιουχικών εταιριών (π.χ. Ο.Ε. – Ε.Ε.) σε κεφαλαιουχικές εταιρίες (π.χ. Ε.Π.Ε. – Ι.Κ.Ε. – Α.Ε.). Συνεπώς, όταν μετατρέπεται μια κεφαλαιουχική εταιρία (Ε.Π.Ε.) σε άλλης νομική μορφής κεφαλαιουχική εταιρία (Ι.Κ.Ε.) δεν έχει εφαρμογή η διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 123 του Ν. 4601/2019.

Δεύτερον: Κατά τον ιδρυτικό της Ι.Κ.Ε. νόμο 4072/2012 (άρθρο 43 παράγραφος 3, όπως αυτή αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 11 του Ν. 4155/2013), το κεφάλαιο της Ι.Κ.Ε. καθορίζεται από τους εταίρους και μπορεί να είναι και μηδενικό.

Από την όλη οικονομία των ανωτέρω διατάξεων, αλλά και από το γενικότερο πνεύμα που διέπει τελευταία τη σχετική νομοθεσία και αποβλέπει στην απλοποίηση των διαδικασιών και τον περιορισμό της γραφειοκρατίας, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι για τη μετατροπή της Ε.Π.Ε. σε Ι.Κ.Ε. αρκεί η απόφαση της νόμιμης πλειοψηφίας της πρώτης (κατ’ άρθρο 38 § 1 του Ν. 3190/55) και η καταχώρηση αυτής στο Γ.Ε.Μ.Η.

Ωστόσο, προέκυψε και διαφορετική άποψη.

Το Γ.Ε.Μ.Η., στηριζόμενο στην παράγραφο 2 του άρθρου 131 του Ν. 4601/2019, για να καταχωρήσει την απόφαση των εταίρων της Ε.Π.Ε. περί μετατροπής αυτής σε Ι.Κ.Ε., απαιτεί και έκθεση εκτίμησης των περιουσιακών στοιχείων της μετατρεπόμενης εταιρίας από την οποία θα προκύψει η καθαρή θέση αυτής. Η εκτίμηση γίνεται από τα πρόσωπα της παραγράφου 3 του άρθρου 17 του Ν. 4548/2018 (δηλαδή από Ορκωτούς Ελεγκτές Λογιστές ή από Πιστοποιημένους εκτιμητές).

Εάν γίνει δεκτή η πρώτη άποψη παραμένουμε στο πλαίσιο του επικρατούντος σήμερα κλίματος της απλοποίησης των διαδικασιών και του περιορισμού της γραφειοκρατίας, που επάγεται ανακούφιση των συναλλαγών.

Αντίθετα, αν επικρατήσει η δεύτερη άποψη, η γραφειοκρατία αναδεικνύεται, για άλλη μια φορά, θριαμβεύτρια και ακυρώνεται, στο σημείο αυτό, η προσπάθεια για ελάφρυνση των συναλλαγών.

Το φαινόμενο τούτο δεν είναι πρωτόγνωρο ούτε μοναδικό στην ιστορική διαδρομή της ελληνικής και της ξένης νομοθεσίας. Πολλές φορές οι προσπάθειες του νομοθέτη να απλοποιήσει τις διαδικασίες και να περιορίσει τη γραφειοκρατία, ιδίως όταν γίνονται όχι εφάπαξ αλλά σταδιακά, υπό του αυτού ή διαφορετικών προσώπων, καταλήγουν στο αντίθετο του επιδιωκόμενου αποτέλεσμα.

Έτσι όπως έχουν τα πράγματα αυτή τη χρονική στιγμή, είναι προφανές ότι χρειάζεται η παρέμβαση της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου, που με ερμηνευτική εγκύκλιο ή άλλως πως να λύσει τη διαφορά. Και -όπως πληροφορούμαστε- η αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου έχει επιληφθεί του θέματος, συντασσόμενη, μάλιστα, με την πρώτη άποψη και σύντομα θα υπάρξει λύση.