Για όλους τους μισθωτούς, που συνδέονται με τον εργοδότη τους με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, έχουν ορισθεί από το νόμο επτά (7) ημέρες ως εορτές αργίας, κατά τα παρακάτω εκτιθέμενα.

Οι ημέρες υποχρεωτικής αργίας είναι οι εξής:
α) H 25η Μαρτίου.
β) H Δευτέρα του Πάσχα.
γ) H Εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15η Αυγούστου).
δ) H Εορτή της Γεννήσεως του Χριστού (25η Δεκεμβρίου).
ε) Η 26η Δεκεμβρίου (που ορίσθηκε ως ημέρα υποχρεωτικής αργίας με το άρθρο 42 του Ν. 4554/2018 – (ΦΕΚ 130/Α/18.7.2018). Οι τέσσερις (4) πρώτες καθιερώθηκαν με το άρθρο 4 του B.Δ. 748/66
στ) H 1η Μαΐου (Πρωτομαγιά), η οποία κηρύσσονταν ως ημέρα υποχρεωτικής αργίας με υπουργική απόφαση, που εκδίδονταν κάθε χρόνο (σύμφωνα με το άρθρο 1του Α.Ν. 380/1968). Με το άρθρο 14 του Ν. 4468/2017 – Φ.Ε.Κ. 61/Α/28.4.2017) τροποποιήθηκε το άρθρο 1 του Α.Ν. 380/68 και ορίσθηκε ως ημέρα υποχρεωτικής αργίας η 1η Μαΐου, χωρίς να χρειάζεται πλέον η έκδοση κατ έτος σχετικής υπουργικής απόφασης.
ζ) Η 28η Οκτωβρίου δεν χαρακτηρίζεται ως ημέρα υποχρεωτικής αργίας, ωστόσο περιλαμβάνεται στις εορτές που αναφέρονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 2 του Ν.Δ. 3755/1957, στην οποία ορίζονται οι οφειλόμενες αποδοχές στους εργαζόμενους κατά τις ημέρες υποχρεωτικής αργίας, δηλ. εξισώνεται η 28η Οκτωβρίου με τις άλλες ημέρες υποχρεωτικής αργίας

Οφειλόμενες αποδοχές
Για τις παραπάνω ημέρες υποχρεωτικής αργίας, ο εργοδότης έχει τις εξής υποχρεώσεις:
α) Εφόσον η επιχείρηση δεν λειτουργεί τις ημέρες αυτές, οφείλεται μόνο στους αμειβόμενους με ημερομίσθιο μισθωτούς το συνήθως καταβαλλόμενο ημερομίσθιο. Στους αμειβόμενους με μηνιαίο μισθό δεν οφείλεται τίποτε πέραν του μηνιαίου μισθού, ο οποίος καταβάλλεται πάντοτε ολόκληρος.
β) Σε όσους απασχοληθούν κατά τις ημέρες υποχρεωτικής αργίας οφείλεται: αα) Εάν αυτοί οι μισθωτοί αμείβονται με ημερομίσθιο θα λάβουν το καταβαλλόμενο ημερομίσθιο και προσαύξηση 75% επ αυτού. H προσαύξηση, όμως, υπολογίζεται επί του νομίμου (αυτού, δηλαδή, των συλλογικών συμβάσεων εργασίας) και όχι επί του καταβαλλόμενου ημερομισθίου. ββ) Εάν αμείβονται με μηνιαίο μισθό θα λάβουν μόνο την προσαύξηση 75% επί του ενός εικοστού πέμπτου (1/25) του νομίμου μισθού. Εάν η υποχρεωτική αργία συμπέσει με Κυριακή, τότε ο εργοδότης πρέπει να χορηγήσει σε όλους τους απασχοληθέντες μισθωτούς αναπληρωματική ανάπαυση σε άλλη ημέρα της εβδομάδας.

Ημέρες προαιρετικής αργίας.
Ως μόνη ημέρα προαιρετικής αργίας παραμένει η 28η Οκτωβρίου. Kατ αυτήν ο εργοδότης υποχρεούται να γνωστοποιήσει εγκαίρως στο προσωπικό του εάν θα λειτουργήσει η επιχείρηση ή όχι την ημέρα αυτή. Δηλαδή, η απασχόληση των μισθωτών είναι στη διακριτική ευχέρεια του εργοδότη. Και στην πρώτη περίπτωση (που θα λειτουργήσει η επιχείρηση) οι αμειβόμενοι με ημερομίσθιο μισθωτοί δικαιούνται να λάβουν το συνήθως καταβαλλόμενο ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 75%, ενώ οι αμειβόμενοι με μηνιαίο μισθό μόνο την επί του 1/25 του μισθού τους προσαύξηση. Φυσικά, η προσαύξηση κατά 75% υπολογίζεται επάνω στις νόμιμες αποδοχές. Εάν, παρά τη δήλωση του εργοδότη ότι θα απασχολήσει το προσωπικό του, μερικοί δεν προσέλθουν να εργασθούν, αυτοί δεν δικαιούνται να λάβουν τίποτε (δηλαδή ούτε το απλό ημερομίσθιο, εφόσον είναι ημερομίσθιοι ­και σ αυτό συνίσταται η διαφορά μεταξύ υποχρεωτικής και προαιρετικής αργίας). Στη δεύτερη περίπτωση (όταν ο εργοδότης δηλώσει ότι δεν θα λειτουργήσει η επιχείρησή του) αυτός υποχρεούται να καταβάλει στους μεν αμειβόμενους με ημερομίσθιο το συνηθισμένο ημερομίσθιο χωρίς καμιά προσαύξηση, ενώ στους αμειβόμενους με μηνιαίο μισθό δεν οφείλει τίποτε.
H 17η Νοεμβρίου καθιερώθηκε ως ημέρα αργίας για τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και τις Ανώτερες Σχολές (άρθρο 11 § 1 της από 29.12.80 Π.N.Π. που κυρώθηκε με το N. 1157/81) και για τα Φροντιστήρια Ξένων Γλωσσών (απόφαση Δ5/5500/83 Υπ. Παιδείας) και τα Φροντιστήρια Μέσης Εκπαιδεύσεως (απόφ. Δ5/3239/89 Υπ. Παιδείας).

Ημερομίσθιο προσωπικό Δημοσίου
Για το με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ημερομίσθιο προσωπικό του Δημοσίου, των N.Π.Δ.Δ. και των O.T.A., εκτός από τις αναφερόμενες σε προηγούμενη παράγραφο έξη ημέρες νόμιμης (υποχρεωτικής) αργίας, ισχύουν και οι εξής ακόμα αργίες: η 1η του έτους, τα Θεοφάνια, η Καθαρή Δευτέρα, η Μεγάλη Παρασκευή, το Μεγάλο Σάββατο, η εορτή του Αγίου Πνεύματος, η Δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων• ακόμα η εορτή των Τριών Ιεραρχών για τους εκπαιδευτικούς και η 17η Νοεμβρίου για τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τις ανώτερες σχολές (Π.N.Π. 29.12.80 κυρωθείσα με το N. 1157/81). Τέλος, για το προσωπικό που υπηρετεί σε μονάδες του στρατού ξηράς, πλην πυροβολικού, η εορτή του Αγίου Γεωργίου, για τις μονάδες πυροβολικού η εορτή της Αγίας Βαρβάρας, για το προσωπικό του πολεμικού ναυτικού η εορτή του Αγίου Νικολάου και για το προσωπικό της πολεμικής αεροπορίας η εορτή των Ταξιαρχών (8 Νοεμβρίου).
Το ανωτέρω προσωπικό, σε περίπτωση μη απασχολήσεώς του για λόγους που δεν οφείλονται σ αυτό, κατά τις παραπάνω ημέρες, δικαιούται να λάβει απλό το συνήθως καταβαλλόμενο ημερομίσθιο και, σε περίπτωση απασχολήσεώς του, το ημερομίσθιο με προσαύξηση 75%.

Σύμπτωση υποχρεωτικής αργίας με Κυριακή ή Σάββατο
Οταν μία από τις παραπάνω αναφερθείσες ημέρες υποχρεωτικής ή προαιρετικής αργίας συμπέσει με Κυριακή ισχύουν τα ακόλουθα:
α) Κατ αρχήν δεν υπάρχει θέμα μεταθέσεως αυτής μετά το N. 1400/83 (1).
β) Οι επιχειρήσεις που δεν θα λειτουργήσουν οφείλουν μόνον στους αμειβόμενους με ημερομίσθιο ένα απλό ημερομίσθιο, όπως και όταν η εξαιρετέα εορτή (αργία) δεν είναι Κυριακή. Στους αμειβόμενους με μηνιαίο μισθό μισθωτούς δεν οφείλεται τίποτε.
γ) Oι επιχειρήσεις που θα λειτουργήσουν οφείλουν σε όσους αμείβονται με ημερομίσθιο (και εφόσον αυτοί εργασθούν) το καταβαλλόμενο ημερομίσθιο και προσαύξηση 75%, η οποία όπως λέχθηκε και παραπάνω υπολογίζεται επί του νομίμου ημερομισθίου. Επίσης, οφείλεται σ αυτούς και αναπληρωματική ανάπαυση κατ άλλη ημέρα της εβδομάδας. Σε όσους δεν εργασθούν οφείλεται μόνον απλό το ημερομίσθιο χωρίς προσαύξηση ή άλλη ημέρα αναπαύσεως. Σε όσους αμείβονται με μηνιαίο μισθό (και εφόσον εργασθούν) οφείλεται μόνο η προσαύξηση 75% επί του 1/25 του μισθού τους και αναπληρωματική ανάπαυση, ενώ σε όσους απ αυτούς δεν εργασθούν δεν οφείλεται τίποτε.
δ) Οταν εφαρμόζεται το σύστημα της πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, οι αμειβόμενοι με ημερομίσθιο μισθωτοί που δεν θα απασχοληθούν το Σάββατο, το οποίο συμπίπτει με μια εξαιρέσιμη εορτή (αργία), δικαιούνται ένα επί πλέον ημερομίσθιο και έτσι την εβδομάδα εκείνη ο μισθωτός θα λάβει επτά (7) συνολικώς ημερομίσθια, δηλαδή έξη για τις 40 ώρες εργασίας που είναι κατανεμημένες ανά 8 από Δευτέρα μέχρι Παρασκευή και ένα για το Σάββατο που συμπίπτει με αργία από το νόμο (2).
Αντίθετα, το προσωπικό που αμείβεται με μηνιαίο μισθό δεν δικαιούται να λάβει τίποτε πλέον του μισθού του για το Σάββατο που συμπίπτει με υποχρεωτική αργία (σε σύστημα εβδομάδας πέντε εργασίμων ημερών), εφόσον δεν απασχοληθεί κατά το εν λόγω Σάββατο (έγγραφο 1643/10.9.87 Yπ. Eργασίας - ΔEN 1987, σελ. 1033).
ε) Οταν η ημέρα υποχρεωτικής αργίας συμπίπτει με Κυριακή ισχύουν τα παραπάνω, δηλαδή, οφείλεται μόνο στους ημερομίσθιους εργαζόμενους το συνήθως καταβαλλόμενο ημερομίσθιο. Αρα και στην περίπτωση συμπτώσεως υποχρεωτικής από το νόμο αργίας με Κυριακή, ο μισθωτός θα λάβει την εβδομάδα αυτή 7 ημερομίσθια και μάλιστα είτε η επιχείρηση λειτουργεί με το σύστημα της πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, είτε της εξαήμερης. Στην περίπτωση αυτή, όμως, που συμπίπτει η αργία με Κυριακή, όσοι μισθωτοί απασχοληθούν κατ αυτήν δικαιούνται εκτός από την αμοιβή τους και τις σχετικές προσαυξήσεις (βλ. παραπάνω) και αναπληρωματική ανάπαυση σε άλλη ημέρα της εβδομάδας.

H νομολογία έκρινε ακόμα:
Εάν συμπίπτουν την ίδια ημέρα δύο εξαιρέσιμες εορτές (π.χ. Δευτέρα του Πάσχα και Πρωτομαγιά) ο αμειβόμενος με ημερομίσθιο δικαιούται δύο (2) ημερομίσθια (N.Σ.Kρ. 239/78 - ΔEN 1978 σελ. 349 και εγγρ. Yπ. Eργ. 20322/14.4.2000 - ΛOΓIΣTHΣ 2000, σελ. 979).
Eάν η εορτή-αργία συμπίπτει με την πρώτη ή την τελευταία ημέρα αυθαίρετης απουσίας του ημερομίσθιου μισθωτού, οπότε είναι δύσκολο να διαγνωσθεί αν θα απουσίαζε και κατ αυτήν, αυτός δικαιούται το ημερομίσθιο (N.Σ.Kρ. 24/1966), ενώ αν η εορτή περιλαμβάνεται μεταξύ δύο ημερών αυθαίρετης απουσίας του, δεν δικαιούται το ημερομίσθιο της αργίας (N.Σ.Kρ. 919/62).

Ημέρες αργίας κατ έθιμο
Πέραν από τις παραπάνω ημέρες υποχρεωτικής και προαιρετικής αργίας, υπάρχουν και οι κατ έθιμον αργίες κατά τις οποίες δεν λειτουργούν τα δημόσια καταστήματα, οι τράπεζες και πολλές επιχειρήσεις. Τέτοιες αργίες είναι η 1η του έτους, η 6η Ιανουαρίου (Θεοφάνια), η Καθαρή Δευτέρα, η Μεγάλη Παρασκευή, η εορτή του Αγίου Πνεύματος και άλλες εορτές τοπικής ή επαγγελματικής σημασίας.
H επιχείρηση, που δεν θα λειτουργήσει οποιαδήποτε ημέρα εθιμικής αργίας, δεν οφείλει τίποτε στο προσωπικό της, ανεξάρτητα αν αυτό αμείβεται με μηνιαίο μισθό ή ημερομίσθιο.
Εάν, όμως, η επιχείρηση απασχολήσει εν μέρει ή ολόκληρο το προσωπικό της οφείλει: α) Στους με ημερομίσθιο αμειβόμενους απλό το συνήθως καταβαλλόμενο ημερομίσθιό τους, χωρίς καμιά προσαύξηση. β) Στους με μηνιαίο μισθό αμειβόμενους τίποτε.
Εφόσον, τέλος, υπάρχει εγκεκριμένος εσωτερικός κανονισμός εργασίας της επιχειρήσεως, που αναφέρει ως αργία μία από τις εθιμικές εορτές, τότε η εορτή αυτή ­καίτοι δεν είναι υποχρεωτική αργία κατά νόμον­ εξομοιώνεται προς τις υποχρεωτικές αργίες, μόνο, βέβαια, στη συγκεκριμένη επιχείρηση. Και φυσικά τότε ισχύουν όσα επί των υποχρεωτικών αργιών λέχθηκαν παραπάνω.
Το Υπουργείο εργασίας έχει δεχθεί τα ακόλουθα για την Καθαρή Δευτέρα, που κατ επέκταση ισχύουν για όλες τις εθιμικές εορτές.
H Καθαρή Δευτέρα δεν περιλαμβάνεται μεταξύ των εξαιρεσίμων εορτών για τις οποίες, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 του N.Δ. 3755/57, καταβάλλεται το ημερομίσθιο στους μη απασχοληθέντες μισθωτούς και επί πλέον η προσαύξηση 75% στους απασχοληθέντες απ αυτούς.
Κατά συνέπεια, για να δικαιούται κάποιος μισθωτός το ημερομίσθιο της Καθαρής Δευτέρας, πρέπει να εργάσθηκε την ημέρα αυτή ή να προσφέρθηκε να εργασθεί και ο οικείος εργοδότης να μη αποδέχθηκε την εργασία του, οπότε συντρέχει υπερημερία του εργοδότη και υποχρέωση αυτού προς καταβολή του ημερομισθίου. H τελευταία αυτή περίπτωση συντρέχει όταν ο εργοδότης καθιερώνει μονομερώς την μέχρι τότε εργάσιμη ημέρα κάποιας κατ έθιμο εορτής ως αργία.
Εάν, όμως, η επιχείρηση την Καθαρή Δευτέρα κατά συνήθεια αργεί, ο δε μισθωτός τελούσε εν γνώσει αυτού του γεγονότος κατά την κατάρτιση της συμβάσεως εργασίας, δεν δικαιούται το ημερομίσθιο της ημέρας αυτής.

Μετάθεση αργίας
Ολες οι διατάξεις που ίσχυαν περί μεταφοράς της εορτής αργίας σε περίπτωση συμπτώσεώς της με Κυριακή ή με την έκτη ημέρα της εβδομάδας πενθήμερης εργασίας καταργήθηκαν με το άρθρο 7 του N. 1400/83. Συνεπώς μετάθεση της αργίας για το λόγο αυτό (της συμπτώσεως) δεν επιτρέπεται (3).



_______________________________________
(1) Βλ. έγγρ. 674/13.4.82 Υπ. Εργ.-ΔΕΝ 1982 σελ. 403, απόφαση Α.Π. 303/61-ΔΕΝ 1961 σελ. 456

(2) Βλ. έγγραφο Υπ. Εργ. 2979/30.9.99 στο ΔΕΝ 2000, σελ. 541 και στο ΛΟΓΙΣΤΗ 2000 σελ. 979. Επίσης, απόφαση Αρείου Πάγου 323/62 στο ΔΕΝ 1962, σελ. 519

(3) Με το άρθρο πρώτο του Ν.1157/81 είχε καθιερωθεί για του υπαλλήλους του Δημοσίου η μετάθεση αργίας, οσάκις αυτή συνέπιπτε με ημέρα Κυριακή. Επίσης, το άρθρο 6 παρ. 2 του Ν.549/77 πρόβλεπε τη μεταφορά αυτή και για τους μισθωτούς που συνδέονται με τον εργοδότη τους με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου. Τέλος το άρθρο 4 του Ν. 1346/83 όριζε ότι: «Αν οποιαδήποτε από τις ημέρες αργίας των οποιασδήποτε φύσεως επιχειρήσεων, εκμεταλλεύσεων και εργασιών γενικά- που έχουν καθορισθεί με νόμο, διάταγμα, διοικητική πράξη, συλλογική σύμβαση εργασίας, εσωτερικό κανονισμό ή έθιμο - και εφόσον συμπεριλαμβάνεται μεταξύ των αργιών που ισχύουν κάθε φορά για τις δημόσιες υπηρεσίες, συμπίπτει με ημέρα Κυριακή ή ημέρα της εβδομάδας κατά την οποία δεν παρέχεται εργασία, λόγω εφαρμογής συστήματος πενθήμερης εβδομάδας εργασίας, ως ημέρα αργίας, ορίζεται η πρώτη εργάσιμη μέρα που ακολουθεί». Ετσι γενικεύθηκε η μετάθεση αργίας που συνέπιπτε με Κυριακή ή Σάββατο.
Ομως με το άρθρο 7 του Ν.1400/83 καταργήθηκαν ρητώς όλες οι παραπάνω διατάξεις και συνεπώς καταργήθηκε και η μετάθεση αργίας, μετά βραχείας σχετικώς εφαρμογή (έτσι, π.χ. η αργία της 28ης Οκτωβρίου 1990, που συνέπεσε με Κυριακή, δεν μετατέθηκε για τη Δευτέρα).