Οι φορολογούμενοι πριν και κατά τη συμπλήρωση του νέου εντύπου Ε1 θα πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα τα 45 ακόλουθα σημεία:

Υποβολή δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων

1. Δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος πρέπει να υποβάλουν φέτος υποχρεωτικά, μέσω διαδικτύου, όλοι όσοι έχουν κλείσει μέχρι και τις 31-12-2017 το 18ο έτος της ηλικίας τους, εφόσον έχουν να δηλώσουν οποιουδήποτε ύψους πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα. Η υποβολή γίνεται υποχρεωτικά, με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου επικοινωνίας μέσω διαδικτύου. Αυτό σημαίνει ότι δεν εξαιρούνται από την υποχρέωση υποβολής δήλωσης τα ενήλικα τέκνα (π.χ. φοιτητές κ.λπ.), που αναγνωρίζονται ως εξαρτώμενα μέλη του φορολογούμενου, εφόσον το προηγούμενο έτος απέκτησαν έστω και 0,01 ευρώ εισόδημα (π.χ. από τόκους καταθέσεων).

2 Από την υποχρέωση να υποβάλουν φορολογική δήλωση απαλλάσσονται μόνο όσοι φορολογούμενοι, αν και έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους, δεν απέκτησαν πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα κατά τη διάρκεια του 2017. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι υποχρεωμένοι να υποβάλουν δήλωση όσοι το 2017 δεν είχαν καθόλου εισοδήματα ούτε περιουσιακά στοιχεία που να αποτελούν τεκμήρια (κατοικία, αυτοκίνητο κ.λπ.), εφόσον φιλοξενήθηκαν σε σπίτια γονέων, άλλων συγγενών ή φίλων.

3. Οι φορολογούμενοι οι οποίοι έχουν κάνει έναρξη επιτηδεύματος υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος σε κάθε περίπτωση.

4. Κοινή φορολογική δήλωση μπορούν να υποβάλουν όχι μόνο οι έγγαμοι, αλλά και τα ζευγάρια που έχουν συνάψει σύμφωνα συμβίωσης, είτε είναι ετερόφυλα είτε ομόφυλα. Εφόσον τα ζευγάρια αυτά θέλουν να υποβάλουν κοινή δήλωση οφείλουν να ενημερώσουν το Τμήμα-Γραφείο Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της αρμόδιας ΔΟΥ με δήλωση μεταβολής.

5. Οι σύζυγοι υποβάλλουν χωριστή φορολογική δήλωση, ο καθένας για τα εισοδήματά του, μόνο εφόσον έχει διακοπεί η έγγαμη συμβίωση κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης ή ο ένας από τους δύο συζύγους είναι σε κατάσταση πτώχευσης ή έχει υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση. Το βάρος της απόδειξης για τη διακοπή φέρει ο φορολογούμενος. (1)

Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ενημέρωση του Τμήματος ή Γραφείου Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της αρμόδιας ΔΟΥ με τις παραπάνω μεταβολές.

6. Οι δηλώσεις των αποβιωσάντων υποβάλλονται αποκλειστικά σε χειρόγραφη μορφή στην αρμόδια ΔΟΥ. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται ενημέρωση του Τμήματος ή Γραφείου Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της ΔΟΥ του αποβιώσαντος πριν από την υποβολή της δήλωσης.

7. Οι δηλώσεις με επιφύλαξη υποβάλλονται ηλεκτρονικά, μέσω διαδικτύου, και οδηγούνται από τη Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (εφεξής ΔΗΛΕΔ) της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων για έλεγχο - εκκαθάριση στην αρμόδια ΔΟΥ.

8. Για την ηλεκτρονική υποβολή της δήλωσης ο φορολογούμενος πρέπει να εισέλθει, μέσω του διαδικτύου, στη σχετική ηλεκτρονική εφαρμογή που είναι διαθέσιμη στον λογαριασμό που έχει στο σύστημα ΤΑΧΙSnet, στην ιστοσελίδα της ΔΗΛΕΔ, στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.aade.gr. Για την είσοδο στην εφαρμογή απαιτείται η πληκτρολόγηση των κωδικών πρόσβασης.

9. Κατά την υποβολή της δήλωσης ηλεκτρονικά μέσω διαδικτύου, θα πρέπει πρώτα να καταχωρούνται τα έντυπα Ε2 και Ε3, όταν απαιτούνται, και κατόπιν η δήλωση φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων (Ε1). Η σειρά καταχώρησης των συνυποβαλλόμενων εντύπων Ε2 και Ε3 επιλέγεται από το φορολογούμενο.

Εκκαθάριση της δήλωσης και καταβολή φόρου

10. Η ΔΗΛΕΔ θα πραγματοποιήσει την εκκαθάριση των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος των φορολογουμένων φυσικών προσώπων, οι οποίες θα υποβληθούν ηλεκτρονικά, θα εκδώσει τα εκκαθαριστικά σημειώματα (τις Πράξεις Διοικητικού Προσδιορισμού Φόρου, με τις οποίες συνιστάται και βεβαιώνεται η οφειλή ή η απαίτηση των φορολογουμένων) και θα τα κοινοποιήσει στους φορολογούμενους ηλεκτρονικά, μέσω των λογαριασμών τους στο σύστημα ΤΑΧΙSnet. Οι φορολογούμενοι θα μπορούν, μέσω του ΤΑXISnet, να εκτυπώνουν τα εκκαθαριστικά, χρησιμοποιώντας τους κωδικούς πρόσβασης που διαθέτουν.

11. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, εφόσον από την εκκαθάριση της φορολογικής δήλωσης προκύψει επιπλέον φόρος προς καταβολή, θα πρέπει να εξοφληθεί είτε εφάπαξ, μέχρι την 31η Ιουλίου, είτε σε τρεις ίσες δόσεις, από τις οποίες η πρώτη μέχρι την 31η Ιουλίου, η δεύτερη μέχρι την 28η Σεπτεμβρίου και η τρίτη μέχρι την 30ή Νοεμβρίου.

12. Δεν θα βεβαιώνεται ποσό φόρου εισοδήματος για καταβολή, εφόσον αυτό δεν υπερβαίνει τα 30 ευρώ αθροιστικά λαμβανόμενο για τον φορολογούμενο και τη σύζυγό του.

13. Δεν θα επιστρέφεται στο φορολογούμενο ποσό φόρου μικρότερο των 5 ευρώ αθροιστικά λαμβανόμενο για τον φορολογούμενο και τη σύζυγό του.

Περιεχόμενο της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος

14. Η αναγραφή του Αριθμού Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) είναι υποχρεωτική μόνο για τα εξαρτώμενα μέλη άνω των 18 ετών (που ήταν άνω των 18 ετών την 31η-12-2017). Για τα εξαρτώμενα τέκνα κάτω των 18 ετών είναι προαιρετική.

15. Τα ανήλικα ή ενήλικα τέκνα, καθώς επίσης και τα μέλη της οικογενείας του φορολογούμενου με αναπηρία 67% και άνω χαρακτηρίζονται «εξαρτώμενα μέλη της οικογενείας του φορολογούμενου», δηλαδή θεωρείται ότι βαρύνουν τον φορολογούμενο, εφόσον συνοικούν μ αυτόν και το ετήσιο φορολογητέο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 3.000 ευρώ ή το ποσό των 6.000 ευρώ αν αυτά παρουσιάζουν αναπηρία εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω.

Νέοι κωδικοί για τους «φιλοξενούντες»

16. Στον πίνακα 2 του φετινού Ε1 η ΑΑΔΕ πρόσθεσε για πρώτη φορά κωδικούς που πρέπει να συμπληρωθούν απ όσους φορολογούμενους «φιλοξενούν» στις κύριες κατοικίες τους άτομα, τα οποία δεν είναι «εξαρτώμενα μέλη» των οικογενειών τους. Συγκεκριμένα, στην 1η σελίδα του εντύπου, στον πίνακα 2, όπου συμπληρώνονται διάφορα χρήσιμα πληροφοριακά στοιχεία, προστέθηκε η παράγραφος 20 με τους κωδικούς 007 και 008, όπου ο υπόχρεος και η σύζυγος ή συμβία, αντίστοιχα, πρέπει να δηλώσουν αν «φιλοξενούν» στην κύρια κατοικία τους άτομα τα οποία δεν είναι εξαρτώμενα μέλη της οικογένειάς τους. Ο λόγος για τον οποίο προστέθηκαν οι κωδικοί αυτοί είναι για να παρασχεθεί η δυνατότητα στις υπηρεσίες της ΑΑΔΕ να εντοπίσουν μέσω διασταυρώσεων στοιχείων με τις δηλώσεις όσων δηλώνουν «φιλοξενούμενοι» τις περιπτώσεις των φορολογουμένων εκείνων οι οποίοι δηλώνουν ψευδώς ότι «φιλοξενούνται» σε σπίτια συγγενών ή φίλων, προκειμένου:

να αποφύγουν τα τεκμήρια διαβίωσης για τις κατοικίες τους. Όποιος συμπληρώνει έναν από τους κωδικούς 092, 094 ή 096 του εντύπου Ε1, δηλώνοντας «φιλοξενούμενος», δεν βαρύνεται με το τεκμήριο διαβίωσης της κύριας κατοικίας, κάτι που αυτομάτως σημαίνει και μείωση της φορολογητέας ύλης. Όσοι έχουν χαμηλά εισοδήματα γνωρίζουν ότι το τεκμήριο της κατοικίας μπορεί να τους επιβαρύνει με πρόσθετους φόρους και γι αυτό κάνουν ό,τι μπορούν για να το αποφύγουν,

να συμβάλουν στο να αποφύγουν οι ιδιοκτήτες των σπιτιών τον φόρο στο εισόδημα από ενοίκια. Με τη δήλωση «φιλοξενίας» δηλώνεται και ο ΑΦΜ του ατόμου που «φιλοξενεί», η επιφάνεια του ακινήτου στο οποίο γίνεται η «φιλοξενία» και οι μήνες της «φιλοξενίας». Δεν δηλώνεται όμως η διεύθυνση του ακινήτου. Ως εκ τούτου ένας ενοικιαστής που θα εμφανιστεί ως «φιλοξενούμενος» του ιδιοκτήτη, θα τον απαλλάξει και από τον φόρο εισοδήματος 15% έως 45% για τα ενοίκια που του δίνει!

17. Στη δήλωση πρέπει να αναγραφούν υποχρεωτικά όλα τα εισοδήματα του φορολογούμενου και της συζύγου του, ανεξάρτητα από τον τρόπο φορολόγησής τους. Επίσης πρέπει να αναγραφούν και όλα τα απαλλασσόμενα από τον φόρο εισοδήματα. Στα ποσά που πρέπει να αναγραφούν υποχρεωτικά και στη φετινή δήλωση περιλαμβάνεται και κάθε ποσό κέρδους που έχει προκύψει από μεταβίβαση επιχειρήσεων, καθώς επίσης και κάθε ποσό κέρδους ή ζημιάς που έχει προκύψει από την πώληση των ακόλουθων τίτλων:

α) μετοχών που ανήκουν σε εταιρεία μη εισηγμένη σε χρηματιστηριακή αγορά,

β) μετοχών και άλλων κινητών αξιών εισηγμένων σε χρηματιστηριακή αγορά, εφόσον ο μεταβιβάζων συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας με ποσοστό τουλάχιστον 0,5% και εφόσον οι τίτλοι αυτοί έχουν αποκτηθεί από την 1η Ιανουαρίου 2009 και εξής,

γ) μεριδίων ή μερίδων σε προσωπικές εταιρείες,

δ) κρατικών ομολόγων και εντόκων γραμματίων ή εταιρικών ομολόγων,

ε) παραγώγων χρηματοοικονομικών προϊόντων.

Για τα αυτοτελώς ή με ειδικό τρόπο φορολογούμενα εισοδήματα πρέπει να αναγραφεί και ο παρακρατηθείς ή αποδοθείς κατά περίπτωση φόρος.

18. Και στη δήλωση του τρέχοντος έτους πρέπει επίσης ο κάθε φορολογούμενος να αναγράψει όλα τα χρηματικά ποσά που δαπάνησε μέσα στο 2017 για την ανέγερση οικοδομών, για αγορές ακινήτων, μετοχών εισηγμένων ή μη στο Χρηματιστήριο, ομολόγων και εντόκων γραμματίων του ελληνικού Δημοσίου, για σύσταση επιχειρήσεων, για συμμετοχή σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου εταιρειών, για αποπληρωμή τοκοχρεωλυτικών δόσεων δανείων και πιστωτικών καρτών και για αγορές κινητών πραγμάτων αξίας άνω των 10.000 ευρώ. Τα ποσά αυτά θεωρούνται «τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων» και λαμβάνονται υπ όψιν από την Εφορία για τον τεκμαρτό προσδιορισμό του ετήσιου φορολογητέου εισοδήματος.

19. Στο κεντρικό μενού επιλογών που αντικρίζει ο φορολογούμενος μόλις εισέλθει στην ηλεκτρονική εφαρμογή υποβολής της φορολογικής δήλωσης, του παρέχεται η δυνατότητα να ενημερωθεί ηλεκτρονικά για το περιεχόμενο όλων των βεβαιώσεων αποδοχών ή συντάξεων που έχουν εκδοθεί γι αυτόν. Εκεί μπορεί να δει τους εργοδότες του ή όποιον άλλον έχει βεβαιώσει πως του κατέβαλε εισόδημα. Τα ποσά των εισοδημάτων αυτών και των φόρων που παρακρατήθηκαν έχουν προσυμπληρωθεί στους αντίστοιχους κωδικούς της φορολογικής δήλωσης. Προϋπόθεση βεβαίως για να έχει ο φορολογούμενος μια πλήρη εικόνα των εισοδημάτων του αυτών και να έχουν τα εισοδήματα αυτά προσυμπληρωθεί στη φορολογική του δήλωση είναι να έχουν υποβληθεί ηλεκτρονικά στο σύστημα ΤΑΧΙSnet τα στοιχεία όλων των βεβαιώσεων απ όλους τους εργοδότες και τους λοιπούς φορείς που κατέβαλαν τα συγκεκριμένα εισοδήματα. Η προθεσμία για την υποβολή των στοιχείων αυτών λήγει την 30ή Μαρτίου.

Προσυμπληρωμένοι κωδικοί

20. Οι κωδικοί της δήλωσης Ε1 που αφορούν εισόδημα από μισθωτή εργασία ή συντάξεις και την αντίστοιχη παρακράτηση φόρου θα εμφανίζονται στο ηλεκτρονικό έντυπο της φορολογικής δήλωσης σε πορτοκαλί πλαίσιο και θα είναι προσυμπληρωμένοι χωρίς τη δυνατότητα τροποποίησης ή διαγραφής τους από τον φορολογούμενο. Το ίδιο θα συμβαίνει και με τους κωδικούς που αφορούν παρακράτηση φόρου από επιχειρηματική δραστηριότητα.

21. Εάν συμπληρωθούν κωδικοί της δήλωσης με ποσά εισοδημάτων και φόρων για τα οποία δεν έχει παρασχεθεί ηλεκτρονική πληροφόρηση στη ΔΗΛΕΔ, οι φορολογούμενοι είναι πιθανό να κληθούν να προσκομίσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά στις αρμόδιες ΔΟΥ ή στη ΔΗΛΕΔ για έλεγχο, προκειμένου να ολοκληρωθεί η εκκαθάριση της δήλωσής τους.

22. Στο ηλεκτρονικό έντυπο της φορολογικής δήλωσης υπάρχουν πεδία διαγραμμισμένα με κίτρινο χρώμα. Πατώντας στα διαγραμμισμένα με κίτρινο χρώμα πεδία, είτε θα εμφανίζονται σε πίνακες ήδη προσυμπληρωμένα στοιχεία τα οποία ο φορολογούμενος θα καλείται απλά να επιβεβαιώσει, όπως στις περιπτώσεις των κατοικιών ή των αυτοκινήτων που χρησιμοποίησε το 2017 (και είχε συμπεριλάβει και στις προηγούμενες φορολογικές του δηλώσεις), είτε θα εμφανίζονται πίνακες στους οποίους ο φορολογούμενος θα πρέπει να συμπληρώσει αναλυτικά τα στοιχεία που του ζητούνται, όπως στις περιπτώσεις των ανήλικων τέκνων που τον βαρύνουν. Με την ολοκλήρωση της συμπλήρωσης κάθε εμφανιζόμενου πίνακα, ο φορολογούμενος πρέπει να «κλικάρει» στην επιλογή «μεταφορά στη δήλωση», προκειμένου τα στοιχεία που ανέγραψε να μεταφερθούν αυτόματα στους αντίστοιχους κωδικούς της δήλωσης.

23. Για να δηλώσει ο φορολογούμενος τους τόκους που πιστώθηκαν το 2017 στους τραπεζικούς λογαριασμούς του ιδίου και της συζύγου του ή της συμβίας του (σε περίπτωση συμφώνου συμβίωσης) πρέπει να κάνει «κλικ» πάνω στη λέξη «ΕΔΩ» που περιλαμβάνεται στη φράση «Για εμφάνιση τόκων πατήστε ΕΔΩ», στην παράγραφο 3 του υποπίνακα 4Δ1 της φορολογικής δήλωσης. Μόλις «κλικάρει» πάνω στη λέξη αυτή, τότε θα εμφανίζεται στην οθόνη του υπολογιστή του ένας πληροφοριακός πίνακας στον οποίο αναγράφονται αναλυτικά όλα τα ποσά των τόκων που έχουν πιστωθεί κατά τη διάρκεια του 2017 σε κάθε τραπεζικό λογαριασμό του ιδίου και της συζύγου του. Αναγράφεται επίσης το άθροισμα όλων των ποσών τόκων ξεχωριστά για τον κάθε σύζυγο, καθώς και οι τόκοι που αναλογούν σε συνδικαιούχους λογαριασμών. Επιπλέον, αναγράφονται και τα ποσά του φόρου 10% που έχουν παρακρατηθεί. Το άθροισμα των τόκων απ όλους τους τραπεζικούς λογαριασμούς, όπως αναγράφεται στον συγκεκριμένο πίνακα, πρέπει να μεταφερθεί στον κωδικό 667 για τον σύζυγο και στον κωδικό 668 για την σύζυγο. Λίγο πιο κάτω, στους κωδικούς 675-676 πρέπει να δηλωθούν τα ποσά του φόρου που έχουν παρακρατηθεί από τους τόκους των καταθέσεων.

Στις περιπτώσεις κοινών τραπεζικών λογαριασμών σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (κάθε μορφής στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό) υπάρχει υποχρέωση δήλωσης των ποσών των τόκων καταθέσεων που αναλογούν στους πραγματικούς δικαιούχους οι οποίοι καθορίζονται με βάση τις πραγματικές περιστάσεις. Ο προϊστάμενος της ΔΟΥ έχει, σε κάθε περίπτωση, τη διακριτική ευχέρεια να κρίνει διαφορετικά.

24. Στον πίνακα 7, στην 4η σελίδα του Ε1 επανενεργοποιείται από φέτος ο κωδικός 049 και δίπλα σε αυτόν προστίθεται και ο κωδικός 050. Στον κωδικό 049 για τον υπόχρεο φορολογούμενο και στον κωδικό 050 για τη σύζυγό του (ή τη συμβία του αν έχει συναφθεί σύμφωνο συμβίωσης) θα είναι προσυμπληρωμένα από τις υπηρεσίες της ΑΑΔΕ τα ποσά των δαπανών που πραγματοποιήθηκαν το 2017 για αγορές αγαθών και λήψη υπηρεσιών με πλαστικό χρήμα (χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες). Οι κωδικοί αυτοί θα είναι προσυμπληρωμένοι με ποσά μόνο στα έντυπα Ε1 μισθωτών, συνταξιούχων και κατ επάγγελμα αγροτών, οι οποίοι δικαιούνται ετήσιας έκπτωσης φόρου έως 1.900-2.100 ευρώ, αλλά υποχρεούνται να την κατοχυρώσουν με δαπάνες εξοφληθείσες με πλαστικό χρήμα ή άλλα μέσα ηλεκτρονικής πληρωμής.

Σε κάθε έντυπο Ε1, οι κωδικοί 049-050 δεν θα είναι «κλειδωμένοι». Οι φορολογούμενοι θα έχουν τη δυνατότητα να παρέμβουν και να προσθέσουν δαπάνες οι οποίες ενδεχομένως να μην εμφανίζονται, όπως π.χ. πληρωμές που έχουν γίνει με μεταφορά χρηματικών ποσών από τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους στους λογαριασμούς επιχειρηματιών και ελευθέρων επαγγελματιών (π.χ., εμπόρων, δικηγόρων, ιατρών κ.λπ.), ο οποίοι δεν έχουν δηλωθεί μέχρι σήμερα ως επαγγελματικοί. Σε κάθε τέτοια περίπτωση, οι φορολογούμενοι θα μπορούν να επικαλεστούν τα ενημερωτικά (statements) των τραπεζών.

Πίνακας 4Α - Εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις

25. Όταν συμπληρώνονται οι κωδικοί 307-308 με αμοιβές από «μπλοκάκια», απαιτείται η αναγραφή των ΑΦΜ των εργοδοτών και σε περίπτωση που αυτοί υπερβαίνουν τους τρεις, πρέπει να αναγραφεί οπωσδήποτε ο ΑΦΜ του προσώπου από το οποίο προέρχεται τουλάχιστον το 75% των ακαθάριστων εσόδων. Οι αμοιβές αυτές φορολογούνται ως εισοδήματα από μισθωτή εργασία, δηλαδή με τη φορολογική κλίμακα των μισθωτών, στην οποία ισχύει ετήσια έκπτωση φόρου έως 1.900-2.100 ευρώ.

26. Όταν αναγράφονται εισοδήματα από μισθωτή εργασία και συντάξεις που δεν έχουν προσυμπληρωθεί, δηλαδή όταν συμπληρώνονται οι κωδικοί 343-344 (χωρίς ηλεκτρονική πληροφόρηση), πρέπει να καταχωρούνται οι ΑΦΜ εργοδοτών - ασφαλιστικών φορέων με τα αντίστοιχα ποσά, βάσει των βεβαιώσεων αποδοχών.

Πίνακας 4Β - Εισόδημα αξιωματικών και κατωτέρω πληρώματος Ε.Ν.

27. Το εισόδημα που αποκτούν οι αξιωματικοί και το κατώτερο πλήρωμα που υπηρετούν σε πλοία του εμπορικού ναυτικού φορολογείται με φορολογικό συντελεστή 15% και 10% αντίστοιχα και εξαντλείται η φορολογική τους υποχρέωση.

Πίνακας 4Γ1 - Εισόδημα από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα

28. Το καθαρό εισόδημα που αποκτάται από αγροτική δραστηριότητα θεωρείται πλέον ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, δηλαδή ως καθαρό κέρδος, και φορολογείται με κλίμακα συντελεστών κυμαινόμενων από 22% - 45%. Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος που έχει αποκτήσει καθαρό εισόδημα από αγροτική δραστηριότητα είναι κατ επάγγελμα αγρότης δικαιούται ετήσιας έκπτωσης φόρου έως 1.900-2.100 ευρώ, όπως και οι μισθωτοί. Το εισόδημα από ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, προσδιορίζεται με λογιστικό τρόπο (έσοδα μείον έξοδα) ανεξάρτητα από την υποχρέωση τήρησης βιβλίων ή όχι. Οι μη υπόχρεοι σε έκδοση φορολογικών στοιχείων που έχουν πραγματοποιήσει και λιανικές πωλήσεις αγροτικών προϊόντων, προσθέτουν στα ακαθάριστα έσοδά τους και τις πωλήσεις αυτές που αποδεικνύονται είτε με απλές αποδείξεις είσπραξης είτε με οποιοδήποτε άλλο πρόσφορο μέσο.

29. Προκειμένου να δηλωθεί εισόδημα από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα για το φορολογικό έτος 2017 είναι απαραίτητη η συμπλήρωση του εντύπου Ε3. Το Ε3 πρέπει υποχρεωτικά να υποβληθεί πριν από το Ε1.

30. Κατά τον προσδιορισμό του κέρδους από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα συνυπολογίζονται, εκ των άμεσων ενισχύσεων του Πυλώνα I της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, όπως αυτές ορίζονται, μόνο η βασική ενίσχυση καθώς και, κατά το ποσό που υπερβαίνουν τα 12.000 ευρώ, οι πράσινες και συνδεδεμένες ενισχύσεις. Οι αγροτικές αποζημιώσεις στο σύνολό τους δεν περιλαμβάνονται στον προσδιορισμό του κέρδους από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα. Οι βεβαιώσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ για τις επιδοτήσεις που αφορούν το έτος 2017 θα φέρουν ακριβή χαρακτηρισμό για τον ορθό φορολογικό χειρισμό τους.

Ειδικότερα, η βασική ενίσχυση φορολογείται από το πρώτο ευρώ, ενώ οι πράσινες και οι συνδεδεμένες φορολογούνται μόνο κατά το μέρος που, αθροιζόμενες, υπερβαίνουν τα 12.000 ευρώ. Ωστόσο κάθε περίπτωση αγροτικής επιδότησης / ενίσχυσης πρέπει να αναγραφεί υποχρεωτικά στην πρώτη σελίδα του εντύπου Ε3, αρχικά, για πληροφοριακούς σκοπούς (Πίνακας Γ2, κωδικοί 071-080). Το ποσό της βασικής ενίσχυσης (κωδ. 071) από το πρώτο ευρώ, καθώς και το άθροισμα των πράσινων (κωδ. 072) και συνδεδεμένων ενισχύσεων (κωδ. 073) για το μέρος άνω των 12.000 ευρώ, μεταφέρονται στη δεύτερη σελίδα του εντύπου Ε3 για να προσμετρηθούν στη διαμόρφωση του κέρδους από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα. Οι τρεις αυτές κατηγορίες αποτελούν εισοδηματικές ενισχύσεις, ενώ όλες οι περιπτώσεις των επενδυτικών επιδοτήσεων (κωδικοί 074, 076 και 079 του Ε3), καθώς και οι λοιπές περιπτώσεις των εισοδηματικών ενισχύσεων (κωδικοί 075, 077 και 080 του Ε3) δεν λαμβάνονται υπ όψιν στον προσδιορισμό του κέρδους από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα.

Οι υπόλοιπες κατηγορίες των εισοδηματικών αγροτικών επιδοτήσεων (λοιπές περιπτώσεις επιδοτήσεων / ενισχύσεων, κωδικοί 075,077 και 080 του εντύπου Ε3), καθώς και το μέρος των πρασίνων και συνδεδεμένων που δεν λήφθηκε υπ όψιν κατά τον προσδιορισμό του κέρδους από ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα (αθροιζόμενες δηλαδή μέχρι τα 12.000 ευρώ) δύνανται να καλύπτουν τεκμήρια και υπόκεινται σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Γι αυτόν τον λόγο, τα ποσά αυτά, αναγράφονται στους κωδικούς 659-660 του εντύπου Ε1 της δήλωσης φόρου εισοδήματος. Τα παραπάνω δεν ισχύουν για τα ποσά των επενδυτικών ενισχύσεων / επιδοτήσεων (κωδικοί 074, 076 και 079 του εντύπου Ε3) τα οποία συμπληρώνονται για πληροφοριακούς λόγους.

Οι αγροτικές αποζημιώσεις δεν δύνανται να καλύπτουν τεκμήριο και, συνεπώς, δεν δηλώνονται στο Ε1.

Πίνακας 4Γ2 - Εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα

31. Στον υποπίνακα Γ2 του ΠΙΝΑΚΑ 4, δηλώνονται τα ακαθάριστα έσοδα, καθαρά κέρδη/ζημίες και οι παρακρατηθέντες προκαταβλητέοι φόροι των εισοδημάτων από επιχειρηματική δραστηριότητα για τους επιτηδευματίες που είτε τηρούν βιβλία με βάση τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (ΕΛΠ) είτε είναι απαλλασσόμενοι/μη υπόχρεοι σε βιβλία με βάση τα ΕΛΠ (κωδ.: 401-402, 425-426, 413-414, 415-416, 601-602, 605-606). Στους φορολογούμενους που θεωρούνται ότι αποκτούν εισοδήματα αυτής της κατηγορίας περιλαμβάνονται και οι ελεύθεροι επαγγελματίες (πρώην Ζ πηγή άρθρου 48 του ν.2238/1994), οι οποίοι πλέον χαρακτηρίζονται ως ασκούντες επιχειρηματική δραστηριότητα, αλλά μη έχοντες την εμπορική ιδιότητα.

32. Στον υποπίνακα Γ2 περιλαμβάνονται εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα ημεδαπής (κωδ.401-402) και αλλοδαπής προέλευσης, (κωδ.: 411-412). Επίσης, γίνεται διάκριση του εισοδήματος που δηλώνεται από τους μη επιτηδευματίες και μη υποβάλλοντες Ε3 (κωδ.: 403-404).

33. Το καθαρό εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα όσων έχουν την ιδιότητα του επιτηδευματία, ανεξάρτητα από την τήρηση απλογραφικών ή διπλογραφικών βιβλίων, προκύπτει με λογιστικό προσδιορισμό (με τη συμπλήρωση και υποβολή του εντύπου Ε3), ενώ για τους μη επιτηδευματίες φορολογείται εξ ολοκλήρου, καθόσον δεν αναγνωρίζονται δαπάνες.

34. Απαραίτητη προϋπόθεση για την υποβολή της φορολογικής δήλωσης από επιτηδευματία είναι να συμπληρωθεί και να υποβληθεί πρώτα το έντυπο Ε3.

Πίνακας 4Δ2 - Εισόδημα από ακίνητη περιουσία

35. Στον υποπίνακα Δ2 του πίνακα 4 της φορολογικής δήλωσης δηλώνεται το εισόδημα σε χρήμα ή σε είδος που προκύπτει από την εκμίσθωση ή υπεκμίσθωση ή από ιδιοχρησιμοποίηση ή δωρεάν παραχώρηση χρήσης γης και ακινήτων σε τρίτους, εγκαταστάσεων ή κατασκευών, χώρων τοποθέτησης επιγραφών καθώς επίσης και από εκμίσθωση υπεκμίσθωση, ιδιοχρησιμοποίηση, δωρεάν παραχώρηση κοινοχρήστων χώρων που ανήκουν σε ιδιοκτήτες διηρημένων ιδιοκτησιών, από αποζημίωση λόγω πρόωρης λύσης εμπορικής μίσθωσης καταβληθείσα από τον μισθωτή. Στα ποσά που δηλώνονται στον υποπίνακα αυτό περιλαμβάνονται τα ενοίκια, πραγματικά ή τεκμαρτά, καθώς και τα ανείσπρακτα εισοδήματα από την εκμίσθωση ακίνητης περιουσίας, κατά κατηγορία ακινήτων όπως εμφανίζονται στη δήλωση. Τα πεδία που πρέπει να συμπληρωθούν στους βασικούς κωδικούς 101-108, 111-114, 129-134 και 141-150 του υποπίνακα Δ2 έχουν ροζ χρώμα. Τα συγκεκριμένα ποσά μεταφέρονται και συμπληρώνονται αυτόματα από το σύστημα ΤΑΧΙSnet στους συγκεκριμένους κωδικούς, αμέσως μόλις ο φορολογούμενος ολοκληρώσει την ηλεκτρονική υποβολή του εντύπου Ε2 «αναλυτική κατάσταση για τα μισθώματα ακίνητης περιουσίας», η οποία πρέπει να προηγηθεί της υποβολής της δήλωσης Ε1.

36 . Το εισόδημα από ιδιοχρησιμοποίηση ή δωρεάν παραχώρηση τεκμαίρεται ότι συνίσταται στο 3% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου σύμφωνα με τις ισχύουσες τιμές κατά την 31η/12/2017.

37. Για όσους ασκούν ατομική αγροτική δραστηριότητα δεν υπολογίζεται τεκμαρτό εισόδημα από ιδιοχρησιμοποίηση ή δωρεάν παραχώρηση προς ανιόντες, κατιόντες και συζύγους, αγροτικών εκτάσεων στις οποίες περιλαμβάνονται λιβάδια, καλλιεργήσιμες γαίες, βοσκήσιμες γαίες και κάθε είδους κατασκευές ή εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται για την άσκηση της δραστηριότητας αυτής.

38. Αναγνωρίζεται ποσοστό 5% επί του ακαθάριστου εισοδήματος ως δαπάνες επισκευής συντήρησης ανακαίνισης ή άλλες πάγιες και λειτουργικές δαπάνες όσων ακινήτων αποφέρουν φορολογητέο εισόδημα, ανεξάρτητα από το είδος και τη χρήση αυτών.

39. Οι δαπάνες για αντιπλημμυρικά έργα και έργα αποξήρανσης (κωδ. 159-160) εκπίπτουν σε ποσοστό 10% επί του ακαθάριστου εισοδήματος από εκμίσθωση, υπεκμίσθωση, δωρεάν παραχώρηση και ιδιόχρηση γαιών.

40. Για την απόδειξη του ποσού της αποζημίωσης που καταβάλλει, βάσει νόμου, ο εκμισθωτής στον μισθωτή (κωδ. 163-164) για τη λύση της μισθωτικής σχέσης ακινήτου, καθώς και του ποσού για τις δαπάνες για αντιπλημμυρικά έργα και έργα αποξήρανσης, τα δικαιολογητικά εκδίδονται σύμφωνα με τις διατάξεις των ΕΛΠ, όπως αυτές ισχύουν κάθε φορά.

41. Το τεκμαρτό εισόδημα από δωρεάν παραχώρηση κατοικίας μέχρι 200 τ.μ. προς τα τέκνα ή τους γονείς του φορολογούμενου ή προς άλλους ανιόντες ή κατιόντες εξ αίματος ή εξ αγχιστείας συγγενείς, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως κύρια κατοικία, δεν υπάγεται σε φόρο.

Ανείσπρακτα ενοίκια

42. Τα ενοίκια που δεν κατάφερε να εισπράξει ο ιδιοκτήτης από τον ενοικιαστή του κατά τη διάρκεια του 2017 μπορεί να τα δηλώσει φέτος σε ξεχωριστό κωδικό και στο έντυπο Ε2 και στο έντυπο Ε1. Συγκεκριμένα, στο Ε2 τα ανείσπρακτα ενοίκια πρέπει να δηλωθούν στη στήλη 16 της πρώτης σελίδας, και στο Ε1 πρέπει να αναγραφούν στους κωδικούς 125-126 του πίνακα 4Δ2 στην 3η σελίδα. Η ξεχωριστή αναγραφή των ποσών αυτών κρίνεται αναγκαία, προκειμένου οι ιδιοκτήτες ακινήτων να μην πληρώσουν φόρο εισοδήματος και γι αυτά. Ωστόσο, για να δηλωθούν τα ποσά αυτά σε ξεχωριστούς κωδικούς και να μη φορολογηθούν πρέπει να πληρούνται και οι λοιπές προϋποθέσεις που προβλέπει ο νόμος. Θα πρέπει δηλαδή έως την προθεσμία υποβολής της δήλωσης να έχει εκδοθεί εις βάρος του ενοικιαστή διαταγή πληρωμής ή διαταγή απόδοσης χρήσης μίσθιου ή δικαστική απόφαση αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων ή να έχει ασκηθεί εναντίον του μισθωτή αγωγή αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων.

Πίνακας 6 (Πρόσθετα πληροφοριακά στοιχεία)

43. Στους κωδικούς 659-660 συμπληρώνονται τα εισοδήματα που απαλλάσσονται του φόρου ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο και εμφανίζεται πίνακας στον οποίο αναλύονται ανάλογα με την προέλευση τους. Συγκεκριμένα, στους κωδικούς αυτούς δηλώνονται τα εξής ποσά:

Εισόδημα φορολογικών κατοίκων αλλοδαπής που εργάζονται σε πρεσβείες, προξενεία κ.λπ.

Διατροφή συζύγου και τέκνων.

Συντάξεις αναπήρων πολέμου ή θυμάτων πολέμου ή αναπήρων που υπέστησαν βλάβη κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους.

Εξωιδρυματικό επίδομα και κάθε συναφές ποσό που καταβάλλεται σε αναπήρους και το οποίο συγκεντρώνει τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος όπως περιοδικότητα και μόνιμη πηγή προέλευσης.

Μισθοί, συντάξεις και πάγια αντιμισθία που χορηγούνται σε αναπήρους με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80%.

Επιδόματα αναγνωρισμένων πολιτικών προσφύγων.

Επιδόματα επικίνδυνης εργασίας κατά ποσοστό 65%.

Κέρδη από τη διάθεση παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι 10 KW.

Τόκοι ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου ή έντοκων γραμματίων Ελληνικού Δημοσίου.

Κέρδη πώλησης εισηγμένων μετοχών με ποσοστό συμμετοχής μικρότερο του 0,5%.

Κέρδη μεταβίβασης εισηγμένων κινητών αξιών (απόκτηση πριν από 1/1/2009).

Εισοδήματα αλλοδαπής που φορολογούνται μόνο στην αλλοδαπή βάσει Συμβάσεων Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (ΣΑΔΦ).

Αφορολόγητα κέρδη από ημεδαπά ΕΕ/ΕΟΧ/ΕΖΕΖ αμοιβαία κεφάλαια.

Απαλλασσόμενα μερίσματα ημεδαπών ή αλλοδαπών ναυτιλιακών εταιρειών.

Κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης.

Κέρδος μεταβίβασης τίτλων φορολογικού κατοίκου χώρας με την οποία υπάρχει Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (ΣΑΔΦ).

Ασφάλισμα ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων.

Πράσινες και συνδεδεμένες αγροτικές ενισχύσεις.

Λοιπές αγροτικές ενισχύσεις.

Κέρδος από μεταβίβαση εταιρικών ομολόγων του ν. 3156/2003, καθώς και εταιρικών ομολόγων εταιριών ΕΕ και ΕΟΧ/ΕΖΕΖ.

44. Στους κωδικούς 657-658 συμπληρώνονται τα εισοδήματα που απαλλάσσονται του φόρου και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης και εμφανίζεται πίνακας στον οποίο αναλύονται ανάλογα με την προέλευσή τους. Συγκεκριμένα, στους κωδικούς αυτούς δηλώνονται τα εξής ποσά:

Μισθοί, συντάξεις κ.λπ. ολικώς τυφλών ή κινητικά αναπήρων 80% και άνω.

Αποζημίωση λόγω διακοπής εργασιακής σχέσης.

Αμοιβές υπαλλήλων της Ε.Ε. (διατάξεις Προνομίων Ασυλιών της Ε.Ε.).

Αμοιβές των εργαζόμενων στην Τράπεζα Εμπορίου και Ανάπτυξης του Εύξεινου Πόντου (διατάξεις του άρθρου 52 της Ιδρυτικής της Συμφωνίας της Τράπεζας).

Αποδοχές που καταβάλλει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) στους υπαλλήλους του.

Ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων.

Ειδικό επίδομα τριτέκνων και πολυτέκνων.

Εκλογική αποζημίωση (παρ. 1. αρ. 108 Π.Δ. 26/2012).

Μερίσματα των εταιρειών της παρ. 5 του άρθρου 45 του ν. 4141/2013.

45. Στους κωδικούς 781-782 συμπληρώνονται τα ποσά που δεν αποτελούν εισόδημα και εμφανίζεται ομοίως πίνακας για την ανάλυσή τους. Τα ποσά αυτά είναι τα εξής:

Έσοδα από την πώληση ακινήτων.

Εφάπαξ ταμείων πρόνοιας και ασφαλιστικών οργανισμών.

Το τίμημα από τη διάθεση λοιπών περιουσιακών στοιχείων.

Εισαγωγή συναλλάγματος από νυν και πρώην κατοίκους αλλοδαπής.

Δάνεια.

Κληρονομιές.

Δωρεές ή γονικές παροχές χρηματικών ποσών (δωρεοδόχος).

Κέρδη από λαχεία, ΠΡΟΠΟ, ΛΟΤΤΟ κ.λπ.

Επίδομα αλλοδαπής.

Αποζημίωση για ηθική βλάβη.

Υποτροφίες.

«Κοινωνικό μέρισμα» του άρθρου 1 του ν. 4501/2017, το οποίο καταβλήθηκε εφάπαξ τον Δεκέμβριο του 2017 σε 1,95 εκατ. δικαιούχους.

Λοιπά ποσά που δεν έχουν τα εννοιολογικά γνωρίσματα του εισοδήματος, δηλαδή δεν υπάρχει περιοδικότητα και μόνιμη πηγή προέλευσης, όπως οικονομικές ενισχύσεις που καταβάλλονται έκτακτα, σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.



_____________________
(1) Υπόψη, όμως και η υπ αριθ. 330/2018 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα με την οποία, έαν ο ένας εκ των δύο συζύγων το επιθυμεί, μπορεί να υποβάλλει ξεχωριστή δήλωση και να έχει ξεχωριστό εκκαθαριστικό σημείωμα. Με την απόφαση αυτή ανατρέπεται η υποχρεωτικότητα υποβολής κοινής δήλωσης και ανοίγεται ο δρόμος ξεχωριστών δηλώσεων των συζύγων βλ. την απόφαση αυτή στη Φορολογική Νομολογία του παρόντος τεύχους.