Του κ. Γιάννη Ζάννου
Λογιστή Φοροτεχνικού Investplan Office
Γιάννης Ζάννος - Δήμητρα Ζάνου και Συνεργάτες


Μετά από δύο απόπειρες (Δεκέμβριος 2013 - Δεκέμβριος 2014) του απελθόντος υφυπουργού οικονομικών, ψηφίστηκε τελικά τις παραμονές των εορτών, ο νόμος για τα ΕΛΠ (4308/2014), στον οποίο περιλαμβάνονται διατάξεις, των οποίων δεν καταλαβαίνω τον λόγο εισαγωγής τους, όπως το εξ ολοκλήρου γκρέμισμα του ΕΛΣ και των με βάση αυτό οικονομικών καταστάσεων, καθώς επίσης η υποχρεωτική εισαγωγή κανόνων των ΔΛΠ στο σύνολο σχεδόν των Ελληνικών επιχειρήσεων. Όπως καταλαβαίνετε και όπως θα αναπτύξω πιο κάτω, αυτές οι μη αναγκαίες αλλά με σκοπιμότητα, κατά την άποψή μου εξελίξεις, οδηγούν σε ένα επιπλέον κόπο και κόστος στη λογιστική και οικονομική κοινότητα και κόστος στις επιχειρήσεις, για τις αναγκαίες προσαρμογές, που δεν είναι μικρής έκτασης.

Δυστυχώς στην πολιτική ζωή με την ανάληψη υπουργείων, στη λήψη αποφάσεων, στη σύσταση επιτροπών έχει παρεισφρήσει μεγάλο και δυσανάλογο ποσοστό θεωρητικών πανεπιστημιακών, έχουν αποκλεισθεί οι άνθρωποι της αγοράς, με εργασιακή και πρακτική εμπειρία, λογιστές - φοροτεχνικοί, δικηγόροι περί τα οικονομικά και φορολογικά και επιχειρηματίες με όλα αυτά τα κακά αποτελέσματα στην οικονομία της χώρας μας.
Η μη ύπαρξη ενός σταθερού φορολογικού συστήματος και μιας σταθερής φορολογικής νομοθεσίας προάγει και υποβοηθά την φοροδιαφυγή. Παράλληλα η συνεχής και συχνή αλλαγή των φορολογικών νόμων και διατάξεων έχει στοιχίσει απίστευτα χρήματα στη λογιστική κοινότητα για αγορά βιβλίων, παρακολούθηση σεμιναρίων και ατελείωτες ώρες μελέτης που αν κοστολογηθούν δεν θα μπορούν να αποσβεσθούν ακόμα και αν ο κάθε συνάδελφος λογιστής μπορέσει να εργασθεί μέχρι τα βαθιά του γεράματα.
Αυτή η αέναη και συνεχής ριζική αλλαγή των φορολογικών νόμων, που μόνο στη χώρα μας συμβαίνει, είναι μία συνεχής φλέβα χρυσού για τους συγγραφείς και εισηγητές σεμιναρίων, οι οποίοι κατά περίεργη σύμπτωση είναι υποστηρικτές και σε πολλές περιπτώσεις συμμετέχουν στη δημιουργία των μη αναγκαίων στις περισσότερες περιπτώσεις αλλαγών. Δεν θέλω να αμφισβητήσω τη θεωρητική κατάρτιση και γνώση των πιο πάνω και αναγνωρίζω ότι είναι αναγκαίο κακό η επιμόρφωση μετά από κάθε αλλαγή, αλλά όταν αυτοί συμμετέχουν και υποστηρίζουν αυτές τις συνεχείς και εν πολλοίς μη αναγκαίες αλλαγές και στη συνέχεια έχουν οικονομικό όφελος από αυτές, χάνουν την έξωθεν καλή μαρτυρία. Όπως καταλαβαίνετε πολύ σύντομα, παράλληλα με την ατελείωτων ωρών μελέτη του νόμου θα ανοίξουν και οι ασκοί των σεμιναρίων, βιβλίων, βοηθημάτων και αλλαγής λογισμικών προγραμμάτων που θα επιφέρουν οικονομικό βάρος στη λογιστική κοινότητα και στις επιχειρήσεις.

ΚΦΑΣ
Σε ότι αφορά το νόμο και την πρώτη εγκύκλιο που εκδόθηκε, ως προς το θέμα που αφορά τις εναπομείνασες - τροποποιούμενες διατάξεις του ΚΦΑΣ, αυτές θα μπορούσαν να είχαν ενσωματωθεί στον ΚΦΕ (Ν. 4172/13), όπως είχε λεχθεί κατά την πρώτη εξαγγελία κατάργησης του ΚΒΣ και όχι να μπαίνει σαν επιχείρημα των υποστηρικτών του νόμου. Επί του ΚΦΑΣ έχουμε να παρατηρήσουμε τα εξής:
Επαναφέρεται το στοιχείο διακίνησης (ΔΑ), εκτός κάποιων εξαιρέσεων που είχε καταργηθεί με τον Ν. 4223/13 και είχε αναγγελθεί με Δελτίο Τύπου στις 2.1.2014 από τον προηγούμενο ΓΓΔΕ, αφού έπρεπε να περάσει ένας χρόνος για να καταλάβουν οι αρμόδιοι ότι η προηγούμενη ρύθμιση υποβοηθούσε τη φοροδιαφυγή, διότι επέτρεπε τη διακίνηση εμπορευμάτων χωρίς ΔΑ, για οποιαδήποτε διακίνηση (μεταξύ απομακρυσμένων εγκαταστάσεων της ίδιας επιχείρησης, για δειγματισμό κ.λπ.) πλην πώλησης που δεν ήταν δυνατή η άμεση έκδοση τιμολογίου. Παράλληλα αφαιρέθηκε από τον έφορο το δικαίωμα της χορήγησης απαλλαγής έκδοσης ΔΑ για ορισμένες ειδικές περιπτώσεις διακίνησης.
Δεν αναφέρεται ρητά, όπως αναφέρεται στον παλαιό ΚΦΑΣ, η προθεσμία ποσοτικής καταχώρισης των αποθεμάτων τέλους χρήσεως, αλλά προκύπτει από τα συμφραζόμενα ότι αυτή είναι μάλλον η ημερομηνία σύνταξης των οικονομικών καταστάσεων και κατ’ επέκταση η ημερομηνία υποβολής της δήλωσης. Και με όσους τηρούν απλογραφικά βιβλία τι γίνεται; Μέχρι πότε έχουν υποχρέωση να καταχωρήσουν την απογραφή; Μήπως μέχρι την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της φορολογικής τους δήλωσης; Εισάγεται η άρση της υποχρέωσης αναγραφής του είδους και της ποσότητας στις αποδείξεις λιανικών συναλλαγών, ο μη ποσοτικός προσδιορισμός των αποθεμάτων και η τεκμηρίωση των αποθεμάτων για το σύνολο των πωλήσεων λιανικής με τη χρησιμοποίηση εμμέσων προσεγγιστικών ελεγκτικών τεχνικών. Πιστεύω ότι τέτοιες ρυθμίσεις προάγουν και δεν περιορίζουν τη φοροδιαφυγή.
Αποσύνδεσαν την τιμολόγηση από την αναγνώριση του εσόδου, χωρίς να διευκρινίζουν στην εγκύκλιο τι θα γίνει με τον ΦΠΑ και τη συγκεντρωτική μιας συγκεκριμένης φορολογικής περιόδου και θα απαιτηθεί, κατά γενική ομολογία, εγκύκλιος επί της εγκυκλίου για να αποσαφηνισθούν αυτά τα θέματα. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος, με το ισχύον καθεστώς μέχρι 31.12.2014, η τιμολόγηση γίνονταν μέχρι την 15η του επόμενου μήνα με ημερομηνία την τελευταία της περιόδου που αφορούσε το τιμολόγιο και δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα με το δεδουλευμένο, τον ΦΠΑ και τη συγκεντρωτική. Τώρα με τη νέα ρύθμιση, σε ποια φορολογική περίοδο θα εντάσσεται η κάθε περίπτωση; Σε άλλη το δεδουλευμένο και σε άλλη ο ΦΠΑ και η συγκεντρωτική; Θα δοθούν διευκρινίσεις; Αν δοθούν θα χρειασθεί τροποποίηση λογισμικών προγραμμάτων, κόστος κ.λπ. Γιατί ένα απλό και λυμένο πρόβλημα το κάνουν πολύπλοκο, αυτοί που ευαγγελίζονται την απλοποίηση;

Λογιστικό σχέδιο - Οικονομικές καταστάσεις
Με τον Ν. 4308/14 γκρεμίσθηκε, με σαθρά επιχειρήματα, το επί 34 χρόνια λογιστικό σχέδιο και η τυποποίηση των οικονομικών καταστάσεων, που λειτούργησαν άψογα και χωρίς να δημιουργούν κανένα πρόβλημα όλα αυτά τα χρόνια. Για παράδειγμα στη Γερμανία, το λογιστικό τους σύστημα λειτουργεί πάνω από 40 χρόνια και σε καμία περίπτωση σκέπτονται να το αλλάξουν. Αυτοί δεν χρειάζονται «εκσυγχρονισμό»; Θέλουμε να ξεπεράσουμε σ’ αυτόν τον τομέα κράτη, που είναι μπροστά από εμάς σε όλους τους άλλους τομείς. Μπορούμε να δεχθούμε ότι το λογιστικό σχέδιο είχε ελλείψεις και δεν ήταν απόλυτα προσαρμοσμένο στις σύγχρονες ανάγκες, αυτό δεν σημαίνει όμως ότι πρέπει να το γκρεμίσουμε, αλλά για λόγους οικονομίας, να το διορθώσουμε, να το προσαρμόσουμε και να το βελτιώσουμε, χωρίς να χρειασθεί να υποβληθούν η λογιστική κοινότητα και οι επιχειρήσεις για μία ακόμη φορά, σε δαπάνες επιμόρφωσης, αγοράς συγγραμμάτων, πολλών ωρών μελέτης και προσαρμογής λογισμικών προγραμμάτων. Όλα αυτά έχουν μεγάλο κόστος και όπως αναφέρω στην αρχή του άρθρου μου ωφελούν και ευνοούν μια συγκεκριμένη ομάδα. Εξάλλου δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μία από τις αρχές της ανάπτυξης και της επιτυχίας είναι να επιτυγχάνουμε το μέγιστο αποτέλεσμα με το μικρότερο κόστος και χρόνο. Να γνωρίζουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι, συνάδελφοι και επιχειρήσεις, ότι η δυνατότητα που τους έδωσαν με την παρ. 9 του άρθρου 3 του νόμου να συνεχίσουν να τηρούν το παλαιό λογιστικό σχέδιο, είναι προσωρινή, γιατί δεν τους έπαιρνε να μας υποχρεώσουν να τηρούμε το νέο λογιστικό σχέδιο από 1.1.2015 όταν ο νόμος ψηφίστηκε λίγο πριν τις γιορτές. Να είναι βέβαιη η λογιστική κοινότητα, ότι από 1.1.2016, η τήρηση του νέου λογιστικού σχεδίου θα γίνει υποχρεωτική. Αλλά και εκ των πραγμάτων η λογιστική κοινότητα και οι επιχειρήσεις, θα υποχρεωθούν να αλλάξουν το λογιστικό τους σχέδιο με όλες τις οικονομικές συνέπειες και το κόστος που θα υποστούν σε χρήμα και χρόνο, για να είναι συμβατό με τη νέα τυποποίηση των οικονομικών καταστάσεων που και αυτή έγινε αδικαιολόγητα.
Με το σαθρό και αίολο επιχείρημα ότι αυτό θα βοηθήσει στην αθρόα είσοδο επενδύσεων στη χώρα, αν είναι δυνατόν και ότι οι επενδυτές ως πρώτο κριτήριο για να πραγματοποιήσουν την επένδυση, θα έχουν το αν οι προς εξαγορά ελληνικές επιχειρήσεις τηρούν τις οικονομικές καταστάσεις και τα βιβλία τους κατά τα ΔΛΠ, γκρέμισαν την υπάρχουσα τυποποίηση των οικονομικών καταστάσεων και επέβαλαν κανόνες των ΔΛΠ στη συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών επιχειρήσεων ακόμη και σε πολύ μικρές επιχειρήσεις πλην ΟΕ, ΕΕ και ατομικών με απλογραφικά βιβλία. Και βέβαια ουδείς επενδυτής θα βάλει τέτοια κριτήρια, όταν σε καμία χώρα της Ευρώπης και όχι μόνο, εφαρμόζονται και δημοσιεύονται οι οικονομικές καταστάσεις σύμφωνα με τα ΔΛΠ, πλην των εισηγμένων ΟΜΙΛΩΝ. Τρανταχτό παράδειγμα που καταρρίπτει όλες τις αστείες δικαιολογίες των συντακτών και υπερασπιστών του νόμου είναι ότι, όλες οι πολυεθνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας τηρούσαν και δημοσίευαν τις οικονομικές τους καταστάσεις κατά το ΕΛΣ και την τυποποίηση που ίσχυε μέχρι σήμερα, ελέγχονταν από τις μητρικές με αυτές και όχι με τα ΔΛΠ.
Αν η καταργηθείσα τυποποίηση των οικονομικών καταστάσεων παρουσίαζε ελλείψεις και δεν ήταν προσαρμοσμένη απόλυτα στις σύγχρονες ανάγκες, μπορούσε να βελτιωθεί, να τροποποιηθεί και να προσαρμοσθεί, χωρίς να γκρεμισθεί. Δεν έπρεπε να γκρεμισθεί, διότι η μέχρι σήμερα λογιστική τυποποίηση, ήταν κατά γενική ομολογία, απόλυτα κατανοητή, εύληπτη, διαφανής και μπορούσε και ο πλέον αδαής περί τα οικονομικά αναγνώστης της μέχρι σήμερα τυποποίησης, να βγάλει ασφαλή συμπεράσματα για την πορεία της επιχείρησης που τις δημοσίευε. Προς τι λοιπόν αυτή η ριζική αλλαγή;
Υποχρεώνουν τη συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών επιχειρήσεων, ακόμη και τις μικρές και πολύ μικρές αλλά και τις μεσαίες και μεγάλες, που δεν είναι εισηγμένες στο ΧΑΑ, με εξαίρεση αυτές της παρ. 2γ του άρθρου 1 (ΟΕ, ΕΕ, ατομικές με κ.ε. μέχρι 1,5 εκ.) να εισάγουν κανόνες των ΔΛΠ, να τηρήσουν διπλά βιβλία και διπλά μητρώα παγίων, με συνέπεια, αντί για την απλοποίηση που ευαγγελίζονται, την αύξηση του κόστους λειτουργίας των λογιστηρίων τους συν το κόστος της προσαρμογής.
Υποχρεώνουν επιχειρήσεις όπως, ΟΕ, ΕΕ, ατομικές, που τηρούν διπλογραφικά βιβλία, ΕΠΕ και ΙΚΕ να συντάσσουν προσάρτημα, ενώ μέχρι τώρα δεν είχαν τέτοια υποχρέωση.
Υποχρεώνουν ΑΕ, που με την παρ. 6 του άρθρου 42α του νόμου 2190 μπορούσαν να δημοσιεύουν συνοπτικό ισολογισμό και να συντάσσουν συνοπτικό προσάρτημα, να δημοσιοποιούν και να συντάσσουν αντίστοιχα πλήρη, σύμφωνα με τη νέα τυποποίηση.

Όλα αυτά δε όταν:
Αποδυνάμωσαν, σχεδόν διέλυσαν, το φοροελεγκτικό μηχανισμό και κατάργησαν τα κέντρα τακτικού ελέγχου, με αποτέλεσμα τη στέρηση εσόδων από το κράτος και την άνοδο της φοροδιαφυγής. Για να αντιμετωπίσουν τη στέρηση αυτή, επέβαλαν άδικα χαράτσια και βαριές φορολογίες σε συνεπείς φορολογούμενους και διεύρυναν τη φορολογική βάση προς τα κατώτερα εισοδήματα, αντί να διευρύνουν αυτή με την εξεύρεση των κρυφών και διαφευγόντων με κάθε παράνομο τρόπο εισοδημάτων. Με αυτό τον τρόπο την «πλήρωσαν» για άλλη μία φορά οι συνεπείς φορολογούμενοι. Βέβαια πρέπει να παραδεχθούμε ότι στο παρελθόν ο ελεγκτικός μηχανισμός είχε παθογένειες, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι όταν κάτι έχει πρόβλημα, το γκρεμίζεις, αλλά εντοπίζεις τα προβλήματα και τις παθογένειες, τα διορθώνεις, βάζεις ασφαλιστικές δικλίδες και εσωτερικούς ελέγχους και διορθώνεις στο μέγιστο το πρόβλημα, ή αν αποφασίσεις να το γκρεμίσεις, το ξανακτίζεις τάχιστα σε γερές βάσεις και κανόνες, δεν το καταργείς.
Αποδυνάμωναν επίσης, αντί να ενδυναμώσουν, τον προληπτικό έλεγχο, με αποτέλεσμα να ανθίσει το εθνικό σπορ της μη έκδοσης αποδείξεων, ενώ παράλληλα ενισχύθηκε αυτό, με τον περιορισμό της αναγκαιότητας συλλογής αποδείξεων μόνο από μισθωτούς και συνταξιούχους. Αποτέλεσμα η στέρηση εσόδων από ΦΠΑ και φόρο εισοδήματος.
Ανάθεσαν στις ελεγκτικές εταιρείες ορκωτών ελεγκτών και το φορολογικό έλεγχο όσων εταιρειών έλεγχαν υποχρεωτικά τις οικονομικές τους καταστάσεις και η πείρα αυτών των ελέγχων μας δίδαξε την αναποτελεσματικότητά τους και πόσο ρηχός μπορεί να είναι αυτός ο έλεγχος, όταν ο ελεγκτής και ο ελεγχόμενος έχουν πελατειακή σχέση, με αποτέλεσμα την απώλεια εσόδων για το κράτος με παράλληλη ωφέλεια των ελεγκτικών εταιρειών που καταλογίζουν διπλή αμοιβή για έναν έλεγχο.
Δεν εκδώσανε, τις πλέον του ενός και μισού έτους, αναμενόμενες ερμηνευτικές εγκυκλίους για τους νόμους 4172/13 (ΚΦΕ) και 4174/13 (ΚΦΔ), που τόσο αναγκαίες είναι, για να απαντήσουν σε αναρίθμητα ερωτήματα, η επίλυση των οποίων είναι απαραίτητη στη λειτουργία των λογιστηρίων και των επιχειρήσεων.
Επιβάρυναν λογιστές, λογιστήρια και επιχειρήσεις, εις το έπακρον, με εργασίες που έχουν ανυπολόγιστο κόστος για όλους και οι οποίες ήταν υπερβολικές και μη αναγκαίες, όπως για παράδειγμα τις τριμηνιαίες συγκεντρωτικές καταστάσεις, που στην αρχή εξαγγέλθηκαν μηνιαίες, όταν δίνουν συνεχώς παρατάσεις γι’ αυτές (του 2013 μέχρι 31.12.2014, των τριμήνων του 2014 αρχικά μέχρι 2.3.2015 και αργότερα μέχρι 30.9.2015) και πιθανότατα τις πετάνε στο καλάθι των αχρήστων, διότι δεν έχουν την οργάνωση να τις μελετήσουν, όταν το πάγιο αίτημα της λογιστικής κοινότητας είναι να γίνουν ετήσιες.
Αναβάλανε την έκδοση ερμηνευτικής εγκυκλίου για τα επίμαχα άρθρα 18 έως 24 του νόμου 4308, για το τέλος Μαρτίου του 2015 και «έχει ο Θεός», ενώ θα έπρεπε να την έχουν έτοιμη, όταν φέρνουν τόσο μεγάλη αναστάτωση στη λογιστική κοινότητα.
Και άλλα πολλά.

Πρόταση
Πιστεύω ότι η ριζική αλλαγή του λογιστικού σχεδίου, της λογιστικής τυποποίησης και της εισαγωγής κανόνων των ΔΛΠ σε όλες σχεδόν τις επιχειρήσεις, ενέχει σκοπιμότητα. Δεν θα μπω στην ανάλυση αυτής της πεποίθησής μου, θα αναφέρω όμως κάποιους προβληματισμούς μου. Έχει σήμερα το ΥΠΟΙΚ, την οργάνωση και την κατάλληλη στελέχωση για να ελέγξει την εφαρμογή του Ν. 4308 και ιδιαίτερα των κανόνων των ΔΛΠ σε όλες αυτές τις επιχειρήσεις; Ή θα αναθέσει αυτόν τον έλεγχο στις πολυεθνικές και εγχώριες εταιρείες ορκωτών ελεγκτών επ’ ωφελεία τους, με αντίστοιχη οικονομική επιβάρυνση των επιχειρήσεων;
Πιστεύω ότι το νέο οικονομικό επιτελείο, θα πρέπει να δει με προσοχή τον νόμο, να εξετάσει τις επιπτώσεις που επιφέρει, εργασιακές και οικονομικές και τη σκοπιμότητά τους, να επαναφέρει το ΕΛΣ και την τυποποίηση των οικονομικών καταστάσεων που ίσχυε, με όσες βελτιώσεις και προσθήκες απαιτούνται και να καταστήσει μη υποχρεωτικές τις διατάξεις των άρθρων 18 έως 24, παρά μόνο για τις εισηγμένες εταιρείες στο ΧΑΑ. Επίσης θα πρέπει, όταν στο μέλλον συστήνει επιτροπές, να συμπεριλαμβάνει σ’ αυτές, όχι μόνο καθηγητές και θεωρητικούς, αλλά επί τέλους και ανθρώπους της αγοράς όπως, λογιστές - φοροτεχνικούς με πολυετή πείρα, μαχόμενους δικηγόρους με ειδικότητα στα φορολογικά, επιχειρηματίες και παλαιούς εγνωσμένης αξίας υπαλλήλους του ΥΠΟΙΚ.
Εάν δεν γίνουν αυτές οι τροποποιήσεις στο νόμο, τη λογιστική κοινότητα και τις επιχειρήσεις, περιμένει πολύς κόπος και κόστος.